Tüm mal ve hizmetlere, özellikle elektrik, akaryakıt, gaz ve temel gıda ürünlerine yapılan okkalı zamlar, vatandaşları perişan etmiş durumdadır.

TL ‘ nın değer kaybetmesi ve artan enflasyonla birlikte yaşanan pahalılık, ülkemizi olumsuz  etkilemektedir.Buna, hükümet’in enflasyon ve pahalılığı önleme başarısızlığını da eklediğimiz zaman, halkın fakirleşmesi katmerlenerek büyümektedir.

Bu bağlamda, artan enflasyon ve pahalılık, küçük bir kesim dışında, onbinlerce vatandaşımızı olumsuz etkilemektedir.

Bu çerçevede, çok sayıda vatandaş ve birçok işletme hayatlarını sürdürebilmek için, borçlanma yoluna gitmiş, ancak, borçların ödeme kabiliyeti olmadığı için, birçok işletme ve vatandaş, haciz ya da mazbata riski ile karşı karşıya bulunmaktadır.

Ekonomik durumun kötüleşmesiyle birlikte, bu kitleye, süreç içinde çok sayıda işletme ve vatandaş eklenmektedir.

Netice itibarıyle, KKTC’ deki ekonomik sorunlar,vatandaşların ve işletmelerin aldıkları kredilerin ödenmesini zorlaştırıyor. Böylece, bankaların tahsili gecikmiş alacakları (TGA)günden güne büyüyor.

2023 yılı Eylül ayı itibarıyla 56.3 milyar TL olan işletme kredileri, geçmiş dönemlerde olduğu gibi krediler toplamı içinde birinci sırada yer almaktadır. Bunu, 14.5 milyar TL ile tüketici kredileri izlemektedir. Kredi kartı borçları da yaklaşık 2.9 milyar TL’ye yükselmiştir.

Eylül 2022 – Eylül 2023 arasında, işletme kredileri 36.2 milyar TL’den 56.3 milyar TL’ye, tüketici kredileri ise 8.6 milyar TL’den 14.5 milyar TL’ye yükselmiştir.

Merkez Bankası, 2023 Eylül sonu verilerine göre, Bankaların tahsili gecikmiş alacakları 2.76 milyar TL’ ye ulaştı.  Tahsili Gecikmiş alacaklar, geçen yılın ayni dönemine göre yüzde 44 oranında artmış görülüyor.İnsanlarımızın bankalara olan bireysel krediler ve kredi kartı toplam borçları da 17,4 Milyar TL yi geçti.

Mahkemeye taşınan tahsili gecikmiş alacaklar içinde, ödenemeyen konut kredileri,  ödenemeyen araba kredileri ve ihtiyaç kredileri ile  ( eğitim,sağlık vb) ödenemeyen kredi kartı borçları da bulunmaktadır.

KKTC Merkez Bankası verilerine göre, Haziran 2023- Eylül 2023 döneminde, Tahsili gecikmiş Alacaklar içindeki kamu bankalarının payı yüzde 7.8’e , özel sermayeli bankaların payı yüzde 75.3 ‘ e gerilerken, ülkemizdeki şube bankalarının payı ise yüzde 16,8 ‘ e yükseldi.

Bu veriler bize, halkın borcunun günden güne arttığını, yani ülkenin içinde bulunduğu ekonomik kriz ve geçim sorununun büyüdüğünü gösteriyor.

Gelirlerin artmadığı, borçların ve faizlerinin arttığı bugünkü ortamda, ödeme kabiliyetleri düşmektedir.Bu da, haciz ve mazbata olaylarını çoğaltmaktadır.

Banka borcu olan kişiler, bu borcu ödeyemediği durumlarda, ipotek verilen mallarına haciz gelebilmektedir.Haciz, ertelense bile, borcun faizi durmuyor, çalışmaya devam ediyor ve borcu büyütüyor.

Öte yandan, ülkemizde birçok kredi borcu da , ekonomik sorunlardan dolayı ödenemediği için, yeniden yapılandırılarak ertelenmekte, kesilen fakat ödenemeyen çekler de, piyasa için, önemli bir sorun oluşturmaktadır.

Kurlarda ve enflasyonda yaşanan yükselişler, Piyasadaki dengeleri bozmakta, ekonomik çarkları yavaşlatmaktadır. Bu durumdan olumsuz etkilenen işletmeler ve halkın büyük bir bölümünün aldığı bu krediler, zamanında ödenememektedir.

Piyasada canlanma olmaz  ve zora giren küçük esnaf ve işletmeler ekonomik durumlarını düzeltmezlerse,  krediler ödenemeyecek, kesilen çekler de karşılıklı uzlaşı ile ertelenmediği taktirde,  mazbata ve hacizlerin sayısı artarak devam edecektir.

Böylece, ekonomik durumları düzelmeyen ve borcunu ödeyemeyen küçük esnaf ve işletmeler birer birer kapanacak, insanlar işsiz kalacak ve devlet de vergi geliri elde edemeyecektir.Ayrıca, aldığı kredileri ödeyemeyen vatandaşlar da, haciz ve mazbata sorunu ile karşı karşıya kalacaktır.

Bu durum da, maalesef, ülkeden göçü tetikleyecektir.Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.Tablo net olarak ortadadır.Falcı olmanın luzumu yoktur.Gidişat, maalesef umutlu olmayı mümkün kılmamaktadır.