Larnaka'da yaşayan Kıbrıslı Türkler ve çok farklı duygular, çelişkiler...

Çoğunluğu son iki yılda, kuzeyden Larnaka'ya göç eden Kıbrıslı Türklerle bir araya geldik, sohbet ettik

Hangi yarısını sevmeli insan

·        “Larnaka'ya dönen ve orada yaşayan yüzlerce Kıbrıslı Türk var.“ … Kimi, "keşke çok yıllar önce gelseydim" diyor. Kimi yine de yabancı. Kirada kalan da var, evlerine geri dönen de…

·        Çocuklar, özel okullarda ve kolejlerde "ücretsiz" okuyor, devlet ödüyor, çünkü "Kıbrıs Cumhuriyeti", Kıbrıslı Türk çocuklarına eğitim alabilecekleri bir okul göstermek zorunda

·        “...Şöyle bir tedirginlik var. Güney’de kalmak sanki suçmuş gibi düşünüyor, bizim toplum… Oysa ki Karpaz'a Mağusa'ya taşınmaktan bir farkı yok...”

·        “...Özel sektörde yılda 15 gün tatile çıkmak zorundasınız, kuraldır bu. O 15 günlük süreyi size devlet öder, çek, hesabınıza yatırılır, öyledir yani. Mesela işveren eğer sigortanızı yatırmazsa, polis gelir doğrudan, götürür. Bunu bir başka iş yerinde yaşadık...”

·        “… Kimileri diyor ki, orada malım var alıp, satacam. Öyle kolay değil. Örneğin bir başka Kıbrıslı Türk 5 sene mücadele etti. Evinde yaşayan Kıbrıslı Rum ölünce evine girebildi…”

·        Yine de, bana sorarsanız, bir Kıbrıslı Türk olarak güneyde yaşamak, eğer, özel bir "uzmanlığınız" yoksa ya da özel bir "çevreniz", asla kuzeydeki kadar kolay değil. Bir azınlık… Bir "yabancı" psikolojisi var mutlaka...

Larnaka'ya dönen ve orada yaşayan yüzlerce Kıbrıslı Türk var.”

Bir arkadaşım bu cümleyi kurduğunda, önceleri ihtiyatlı yaklaşmıştım.

Doğrusu, Kıbrıs'ın mevcut şartlarında, tüm sosyal ilişkiler ve yaşam alanlarının "iki kesimli" olduğunu görüyorum.

Yani, güneye giden Kıbrıslı Türklere yönelik inancım, kimi istisnalar dışında, kuzeyde "sorunlu, sıkıntılı" kişiler ya da "aileler" olduğu yönünde.

Bu düşünceler beynimden geçerken, "kalabalık bir aile grubu" ile Larnaka'ya "göç" eden ve son 1.5 yıldır da orada yaşayan, tanıdık isimlerle karşılaştım.

Ve randevulaştık, Larnaka'da buluşmak için!..

Sonrası, bu özel dosyanın içeriğini oluşturdu.

“SİSTEMSİZLİKTEN” SİSTEME… YİNE DE “AZINLIK.”

Larnaka'da görüştüğümüz kimi kişiler, açık isim ve fotoğraflarının yayınlanmasını istemedi.

Kimileri de görüşmeyi kabul etmedi.

Sebebi, güney değil, kuzeye geçtikleri zaman gördükleri "mahalle baskısı."

En azından bize öyle söylendi.

Nedense, toplumda halen "güneyde yaşamak" bir "suç"muş gibi algılanıyor.

Kıbrıs'ın uzun serüvenine baktığımız zaman yadırgamamak, bunu çok da

"anormal" karşılamamak gerekiyor tabii.

Önce genel izlenimimi aktarayım.

Güneyde yaşamak, ne olursa olsun, bir "azınlık psikolojisi" içeriyor.

Evet, güneydeki "sistem" bizi şaşırtacak kadar daha ileri.

Daha doğrusu "kuralsızlığa" ve "sistemsizliğe" alışan, ayrıca "insan"ın değil de sözüm ona "devlet"in odak olduğu kuzey yarısına göre, adanın güneyinde başka bir hayat var.

Kıbrıslı Türklere yönelik de kimi özel ayrıcalıklar.

Örneğin; çocuğunuz en iyi özel okullarda eğitim görüyor ancak tek kuruş ödemiyorsunuz, çünkü devlet okullarında, "anayasa" gereği sahip olmanız gereken "farklı dilde" eğitim hakkınızın bir şekil telafi edilmesi gerekiyor.

Kıbrıslı Türk çocuklara "devlet okullarını" adres gösteremeyen "Kıbrıs Cumhuriyeti" makamları da, mecburen onları, özel okullara yönlendiriyor, tüm masraflarını da üstlenerek.

Yine de, bana sorarsanız, bir Kıbrıslı Türk olarak güneyde yaşamak, eğer, özel bir "uzmanlığınız" yoksa ya da özel bir "çevreniz", asla kuzeydeki kadar kolay değil.

Kim ne derse desin, yine de bir "yalnızlık" var.

Kimi "özel" ayrıcalıklar gibi, kimi önemli sıkıntılar da.

Bu görüşümü reddedenler var, röportaj sırasında.

Ancak izlenimim değişmiyor yine de.

Bir de şu saptamayı yapabilirim, "doğru insanlar" nerede yaşarsa yaşasın, bir sorunla karşılaşmıyor.

Daha fazla söz söylemeden, yorumu size bırakıyorum, tüm okuyacaklarınızdan sonra…

Pembe - Merih İzmirlioğlu çifti, 1.5 yıl önce çocukları ile birlikte, Larnaka'da bir ev kiralayarak orada yaşamaya başladılar.

“Seçimler bitti, ertesi gün Larnaka'ya geldik, ev tuttuk, kaldık!..”

·        … Şu anda binin üzerinde Kıbrıslı Türk var, Larnaka'da. Yalnızca bu cadde üzerinde 8, 9 Kıbrıslı Türk ailesi var, UMHARAM Sokağı'nda…

·        ...6 ay burada kaldıktan sonra tapusunu götürerek müracaat edenler var. Mesela Halide, geldi, Larnaka'daki evini aldı ve cafeye dönüştürdü. Genelde Kıbrıslı Türkler'in evlerinde, kuzeyden göç eden Kıbrıslı Rumlar kalıyor. Ama hiçbirine tapu vermiyor devlet, geçici oturuyorlar...

·        C.M: Şu anda kaç Kıbrıslı Türk aile var Larnaka'da.

·        Pembe İ.: Doğrusu, Kıbrıslı Türk ailelerle çok fazla da görüşmüyoruz. Çok sayıda var… Tabii kuzeyde sıkıntısı olduğu için gelenler de çok fazla, burada yaşamayı seçenler de. İngiltere'den de gelenler var.

·        Merih İ.: Mesela bizim yan apartmana, İngiltere'den gelen Kıbrıslı Türkler yerleşti. Az ileride amcamın kızı yaşıyor.

·        Yani 8-10 aile var mı?

·        Şu anda binin üzerinde Kıbrıslı Türk var, Larnaka'da. Yalnızca bu cadde üzerinde 8, 9 Kıbrıslı Türk aile var, UMHARAM Sokağı'nda. Larnaka çok tercih ediliyor. Örneğin Limasol’da daha fanatik bir ortam var. Biz Limasol'da bir işyeri kiraladık önceleri, dükkan açtık, iki ay dayanabildik. Çünkü Rumca konuşmadığınız zaman sorun oluyor. Larnaka çok daha global. Çok sayıda yabancı var, İngiltere'den gelenler var.

·        Ne zaman geldiniz Larnaka'ya?

·        Kuzeydeki son Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından geldik.

·        Larnaka'ya geldiniz, Limasol'da niye işyeri açtınız ki?

·        Cruise gemileri var Limasol'a gelen, büyük. O nedenle bize cazip geldi, orada işyeri açmak. Bir süre Larnaka'dan Limasol'a gidip, geldik. Her gün gidip gelirdik, Lefkoşa Mağusa gibi. Ancak Rumca bilmediğiniz zaman Limasol'da zor oluyor. Bir de zamanla yerli halk ile diyaloğumuz farklılaştı. Kıbrıslı Türk olduğunuzu söylediğiniz zaman herkes size kuzeyde kalan malını, mülkünü anlatıyordu.

·        Larnaka'da ne yapıyorsunuz şimdi?

·        Burada özellikle turistlere yönelik bir pazar var, ticaret yapıyoruz.

·        Memnun musunuz?

·        Çok iyi. Yani tahminlerimizin de ötesinde, işler gidiyor.

·        Larnaka'da ikamet için nasıl bir girişim yaptınız?

·        Hiçbir başvuru falan istemiyor!

·        Gelip istediğiniz gibi ev kiralıyorsunuz, kimse sormuyor mu?

·        Yok!.. Yani Girne'de, Mağusa'da nasıl ev kiralıyorsanız bir farkı yok. Bir emlakçıya gidiyorsunuz, ev kiralamak için. Seçtiğiniz bölgede size öneriyorlar sonuçta… Ya da üzerinde "kiralık" yazan evler var, arayıp konuşuyorsunuz. Eğer anlaşırsanız, Kıbrıs kimliğinizi gösteriyorsunuz. Sözleşmenizi yaparak evinize yerleşiyorsunuz.

·        Nerelisiniz?

·        Pembe Baf, Limasol tarafından. Ben Mağusalıyım.

·        Kiralar ne kadar?

·        500 EURO'dan 700, 800'e kadar gidiyor. Bu rakamlar eşyalı evler için. Daha küçük tek oda daireler 300 euroya da bulabilirsiniz. Kiraladığınız zaman sözleşme yapıyorsunuz, kapora ve bir peşinat ödüyorsunuz.

GELDİK, ERTESİ GÜN YERLEŞTİK

·        Niye geldiniz, bir sorununuz mu oldu?

·        Kuzey’de genelde sorunlar vardır. Son seçimlerde, espri olsun diye de, yeniden eskiye dönülürse, kaçacağımızı söylemiştik. Sonra Larnaka'da ev aramaya geldik. Pazar günü seçimler bitti, pazartesi Larnaka'ya geldik, çarşamba yerleştik ve çocukların okula kaydını yaptık. Inter kolejin ilkokulunda okurlar, özel okul... Kıbrıslı Türkler'e devlet karşılar. Çünkü Avrupa Birliği koşuludur bu, çocuğa okul göstermek zorundadır devlet. İki çocuk da koleje gidiyor.

·        Kaç yaşında çocuklar?

·        Biri 15 biri 8!..

·        Zorlanmadılar mı?

·        Şu anda ana dili İngilizce gibi konuşuyor. Şu anda İngilizce, Rumca ve Türkçe okuma - yazma biliyor. Bir de şu var. Mesela büyük çocuk. Öğretmeni diyor ki, bu çocuğa bir laptop almanız lazım. Gidip alıyorsunuz, 500 Euro’ya kadar devlet karşılıyor, evinize çek geliyor hemen.

PEKİ, 74 ÖNCESİ EVLER?

·        Kıbrıslı Türklerin 74 öncesi evlerine dönen var mı?

·        6 ay burada kaldıktan sonra tapusunu götürerek müracaat edenler var. Mesela Halide, geldi, Larnaka'daki evini aldı ve cafeye dönüştürdü. Genelde Kıbrıslı Türklerin evlerinde, kuzeyden göç eden Kıbrıslı Rumlar kalıyor. Ama hiçbirine tapu vermiyor devlet, geçici oturuyorlar.

·        Sosyal çevre anlamında bir sıkıntınız olmuyor mu?

·        Burada ayrı bir çevre kurduk sonuçta. Örneğin komşuluk ilişkilerimiz var. Maria, komşumuz, hemen her gün evde pişen yemeğinden bize getiriyor. Tabii yine kuzeye de geçiyoruz. Belki haftada bir iki gün kuzeydeyiz. Düğünlere gidiyoruz. Arkadaşlara gidiyoruz. Berberim oradadır. Oradaki ilişkilerimizi de sürdürüyoruz sonuçta.  Şöyle bir tedirginlik var. Güneyde kalmak sanki suçmuş gibi düşünüyor bizim toplum… Örneğin sürekli televizyonlara bağlanan, Larnaka'da yaşayan Kıbrıslı Türk bir arkadaşımız var. Sizin buraya geleceğinizi söyleyince, görüşmek istemedi. Aslında burada yaşamanın Mağusa ya da Karpaz'da yaşamaktan bir farkı yok.

·        Ulaşım sorun olmuyor mu?

·        Aracımızı buradan aldık. Kuzeye gidip gelirken sorun oluyordu tabii… Kıbrıs Rum plaka bir araçla kuzeye geçmek için 2 yılda 60 günden fazla orada kalmamak lazım. Yani Maliye'den özel izin almak biraz zor. Geçişlerde sorun oluyor, izin almayınca da… İzni alınca, sorun yok.

·        Bu kadar mı sorunsuz yaşıyorsunuz yani, çok inandırıcı gelmiyor?

·        Yani belki de Karpaz'a taşınsaydık, daha zor uyum sağlayacaktık. En basiti evi kiraladık, telefon ve elektriği açtıracaksınız, suyu açtıracaksınız. Telefon, televizyon, uydu, internet tümü içerisinde bir paket almak için gittik. 130 Euro ödedik, kimliğimizi istediler işlemler için. "Kıbrıs Cumhuriyeti" yurttaşı olduğumuzu görünce, parayı iade ettiler çünkü Kıbrıslılar bağlama parası ödemez, kullandıkça öder.

·        Peki gelen evraklarda sorun olmaz mı, hep Rumca.

·        İstersen bildirirsin, sana İngilizce gönderirler. Hoş, hızlandırılmış Rumca eğitime katıldık, o açıdan da ilerliyoruz. Çok sayıda Arap var. İnanılmaz yani, iltica edenler. Bir de Avrupa Birliği yurttaşı olan gelen çok sayıda Rumen, Rus var. Yani onlar için de düşünülüyor tüm bu tedbirler.

·        Bir yabancılık, azınlık hissi yok mu?

·        Yoktur. Daha önce gelmediğim için çok pişmanım.

"M" ile konuşuyoruz… Fotoğraf ya da açık isim istemiyor. Barikatlar açılmadan önce güneye geçip yaşayanlardan biri. Larnaka'da, bir başka Kıbrıslı Türk'ün evine girmiş, yerleşmiş.

“Burada da iş kalmadı, Rumenler  ve Bulgarlar ucuza çalışır”

·        … Kendi evimde kalmam ancak şimdi dilekçe yaptım, kendi evimi yeniden almak için. Beklememi söylediler… Tabii beklemedim, bir başka Kıbrıslı Türk'ün evine girdim…

·        … Kimileri diyor ki, orada malım var alıp, satacam. Öyle kolay değil. Örneğin bir başka Kıbrıslı Türk 5 sene mücadele etti. Evinde yaşayan Kıbrıslı Rum ölünce evine girebildi…

·        … Avrupa'dan birisi gelse buraya ve ehliyetini değiştirmek istese, 5 Euro'ya bunu yapar. Ancak Kıbrıslı Türkler bunu yapamıyor. Çünkü KKTC ehliyetini kabul etmiyorlar… Ehliyettir bu sonuçta, doğru değil yapılan

·        Nerelisiniz?

·        Doğma büyüme Larnakalıyım, babutsalı. 10 senedir buradayım. 2007'de evlendikten sonra bir dönem, Lefkoşa'ya (güney) yerleştik, sonra yeniden Larnaka'ya geldik.

·        Niye geldiniz kuzeyden? Bir sıkıntı mı oldu? Bir kaçış mı yani?

·        Yani sıkıntı, iş yok. Daha önce güneyde çalışıyordum zaten. Şimdi de kuzeye gider, gelirim.

·        Larnaka'da kendi evinizde (1974 öncesindeki) mi kalıyorsunuz?

·        Yok, kendi evimde kalmam ancak şimdi dilekçe yaptım, kendi evimi yeniden almak için. Beklememi söylediler… Tabii beklemedim, bir başka Kıbrıslı Türk'ün evine girdim. (Kıbrıslı Türkler, bir başka "Türk evi"ne girdiği zaman, bir anlamda işgal ettiği zaman… O evden Kıbrıslı Türkleri çıkarmıyorlar. Ancak mesele mahkemelik oluyor. Eğer bir Kıbrıslı Rum yaşıyorsa evde, vermiyorlar. Evin sahibi Kıbrıslı Rum ölünce, o zaman eve giriliyor)

·        Siz kendi evinizi alamıyorsunuz yani?

·        kadar kolay değil. Kimileri diyor ki, orada malım var alıp, satacam. Öyle kolay değil. Örneğin bir başka Kıbrıslı Türk 5 sene mücadele etti. Evinde yaşayan Kıbrıslı Rum ölünce evine girebildi.

"KENDİ EVİM İÇİN DÖRDÜNCÜ BAŞVURUM"

·        Şu anki eve girmeden önce nerede kalıyordunuz?

·        Kirada kalıyordum. O dönem işler iyiydi ve boyacılık yapıyordum. İlk zamanlar işler çok iyiydi ancak şimdi iş yok. Kendi evim için dördüncü başvurum bu. Artık bekleyemedim, evimi vermiyorlar. 74 öncesi bir başka Kıbrıslı Türk'e ait eve girdim. Lefkoşa'da bu işlere bakan tek bir sorumlu kadın var, Maria!.. Adadaki tüm Kıbrıslı Türklere ait evlerden tek bir kadın sorumludur. Burada da 6 Ekim'de mahkemem var. Kıbrıslı Türk'e ait bir eve girdiğim için.

·        Kimindir ev?

·        İskele'de yaşarlar şimdi, Beyaz Fatma derler. Onun ailesinin. Onlar da bilir bu eve girdiğimi.

·        10 yıl önce niye geldiniz?

·        Yani izinli olarak gelerek güneyde çalışıyordum, çünkü kuzeyde ucuz işçilik olduğu için biz güneyde çalışmayı tercih ediyorduk. Bir dönem işlem yapmadan geçtim ve burada kaldım. (Kaçak durumuna düştü) Sonra Denktaş bey af çıkardı, kapılar açıldıktan sonra… Gittik, cezamızı ödedik, o nedenle şimdi kuzeye geçmekte bir sorunum yoktur.

·        Burada rahat mısın?

·        Evet rahatım!..

·        Dönmeyi düşünmez misiniz?

·        İnsanın dönmesi için bir işi olması lazım. Gerçi burada da iş sıkıntısı başladı. Rumenler, Bulgarlar çok ucuza çalışır şimdi, bize iş kalmadı.

"DAİRELERDE SORUNLAR YAŞIYORUZ"

·        Peki, bu dava sürecinizde ya da devlet dairelerinde sorun yaşıyor musunuz?

·        Çok önemli sıkıntılar yaşarız. Özellikle sosyal yardım dairesinde. Sizi Rumca konuşmadığınız için aşağılarlar. Bir güler yüz göstermezler. Üstelik benim Rumca konuşma zorunluluğum yok. Sonuçta görevleri benim sorunumla ilgilenmek olmalı. Biraz sesini yükseltsen polis çağırıyor.

·        Kuzeyde biz tam tersine bir Kıbrıslı Rum gördüğümüzde daha fazla yardımcı olmak için uğraşırız.

·        Evet, burada o ayrımcılık bence vardır. Kuzeyde, normalin üzerinden bir ilgi gösterilir Kıbrıslı Rumlara. Başka bir şey söyleyim. Avrupa'dan birisi gelse buraya ve ehliyetini değiştirmek istese, 5 Euro'ya bunu yapar. Ancak Kıbrıslı Türkler bunu yapamıyor. Çünkü KKTC ehliyetini kabul etmiyorlar. Ama bu sonuçta bir ehliyettir, niye tanımıyor ki, yanlış yapıyorlar. Sonuçta burada yeniden sınava girerek ehliyet alacağız. Gittim gün aldım, yeniden sınava gireceğim.

·        Sosyal hayatınız nasıl?

·        Yani bu, bakış açısına göre değişir. Evdeyim, denize giderim, yürüyüşe giderim. Burada bir çevrem olduğunu pek söyleyemem. Belki komşularımla ilişkilerim vardır. Kıbrıslı Türklerle pek karışmıyoruz. Öyle bir şey var ki, dedikodu, birbirini çekememezlik. Belki size komik gelecek ancak böyle, ne yazık.

·        Kendini "yabancı" hisseder misin?

·        Evet, biraz hissediyorsunuz. Özellikle gördüğümüz kimi takıntılardan, hareketlerden kaynaklanıyor.

·        Kuzeye ne kadar geçersiniz?

·        Her hafta giderim, mutlaka giderim.

·        Eşinizle mi kalıyorsunuz?

·        Eşim Moldovya'dadır. Çocuğum var, 1 yaşına geliyor kızım. Ailesini görmeye gitti. Kızım burada doğdu.

İki yıl önce güneye gelmiş, Larnaka'ya yerleşmiş.

"İsmimi vermeyiniz" diyor, ama tüm sorularımıza yanıt veriyor. Kıbrıslı Türk ile Kıbrıslı Rum bir çiftin çalıştırdığı cafede, adeta "kendi iş yerinde" gibi çalışıyor.

“Buranın en güzeli nedir, hiçbir devlet dairesinde Yunanlı bulamazsınız, öncelikli hak her zaman Kıbrıslı’ya aittir”

·        "Burada eğer iki ay sigortam yatırılmazsa, iş veren doğrudan hapse girer. Sigorta dairesi sürekli denetler. Örneğin yan tarafta yaşadık, iş yerinin sahibini polis geldi apar topar götürdü. Tüm yatırımları geri dönük yapana kadar da hapiste kaldı."

·        Merhaba!.. Nerelisiniz?

·        Esas Lefkoşalıyım, göçmen değilim.

·        Ne zaman geldiniz Larnaka'ya ve niye kuzeyden ayrıldınız?

·        Herkesin bir öyküsü var, benim de… Sonuçta ekonomik kriz… Yoksa niye gelelim ki. Ama kuzeyde bir sorunum, davam falan yok. Gider, gelirim kuzeye.

·        Evli misiniz?

·        Dulum. Çocuklarım Londra'da yaşar.

·        Nerede kalıyorsunuz ve rahat mısınız?

·        Ev kiraladım. Doğrusu bu yanda daha rahat yaşıyoruz. Şimdi o yanda dulsunuz, devlet size 300-400 lira dulluk maaşı bağlar. Çalışmayacaksınız der! Eğer çalışırsan dulluk maaşını keser. Kuzeyde bana 360 lira verirdi devlet, sadece üniversitede okuyan kızıma 450 euro isterdim, onun okul masrafıydı. Ne yeycen ne içecen. Bu yanda (güney) çok çok farklıdır. Bir anne dulsa, ki yakın çevremizde var böyle birisi. Devlet (KC) hem kirasını ödüyor, hem de çocuklarının eğitim masrafını karşılıyor.

·        Size de öyle mi?

·        Ben, çocuklarım evlendikten sonra geldim buraya. Ha ne var, benim için çok olumlu. Ağustos ayında herkes 15 gün tatil yapmak zorundadır, kuraldır bu. Bu 15 günlük tatil paranız, devlet tarafından hesabınıza yatırılır. Yani ben hiç sorun yaşamadım burada. Oy da kullandım. Madem ki burada yaşıyorum, niye seçme hakkımı da kullanmamayım ki.

·        İş yerinde bir sorun oluyor mu?

·        Yok, buraya Kıbrıslı Rumlar da gelir. Buranın sahibi Kıbrıslı Türktür, eşi Rum. Buraya gelen Kıbrıslı Rumlar, sizinle bir sorunumuz yoktur der. Buranın en güzeli nedir, hiçbir devlet dairesinde Yunanlı bulamazsınız, öncelik hak her zaman Kıbrıslı'ya aittir. Yunanlı avukat, öğretmen bulamazsınız. Mutlaka öncelik Kıbrıslı yurttaşları içindir.

·        Yani hiçbir yabancılık hissetmiyor musunuz?

·        Yok. Oturduğum sitede herkes Kıbrıslı Rum olmasına rağmen gayet iyi komşuluk ilişkileri vardır.

·        Bir Kıbrıslı Rum'un işyerinde çalışsanız da mutlu olabilir miydiniz?

·        Eğer sizi işe alırken bunu biliyorsa, ne sorun olacak ki. Bir arka sokaktaki kuru temizleyici örneğin, tüm işyerini çekip çeviren Kıbrıslı Türk karı-kocadır.

·        Peki devlet kurumları ile ilişkileriniz, örneğin çalışma izni, sigortalar vs.?

·        Burada eğer iki ay sigortan yatırılmazsa, iş veren doğrudan hapse girer. Sigorta Dairesi sürekli denetler. Örneğin yan tarafta yaşadık, iş yerinin sahibini polis geldi apar topar götürdü. Yanında çalışanlara tüm yatırımları geriye dönük yapana kadar da hapiste kaldı.

"BURADA PARA DA ARTIRIRIM"

·        Ne kadardır sizin ev kiranız?

·        340 Euro. 10 Euro havuz temizliği ve 10 Euro da apartman temizliği için öderim, toplamda 360'a gelir.

·        Maaşlar nasıl?

·        Şimdi Ruslar piyasayı çok düşürdü, 500 hatta 450 Euro maaşa çalışanlar var. Benim şu anda aldığım maaş 950 Euro’dur. Ama şunu söylemek isterim, siz o yanda asgari ücret 1.300'dür sanırım…  En düşük kira kuzeyde 700 liradır. Elektrik faturası, suyu 900. Geriye kalan parayla geçinemezsiniz. Oysa burada para da artırırım. Burada elektrik iki ayda bir gelir. Geçen ay geldi, 110 Euro, klimalarım hep açıktı. Su parası senelik gelir ki, 40 liradır. Büyük marketlere gittiğinizde etim, balığım, tavuğum 120 liraya buzluğumu da doldururum, temizlik malzememi de alırım. Toplu ulaşım çok ucuzdur. Temel yaşamınızı kolaylaştıracak işler çok hesaplıdır yani.

·        Çalışma saatleri?

·        Burada, kendi iş yerim gibi çalışırım, sabah ben açar, akşam ben kaparım ama buranın demirbaşı gibiyim sonuçta. Yani iş yeri sahibiyle kardeş gibiyiz.

·        Kuzeye dönmeyi düşünmez misiniz?

·        Hiç düşünmem.

·        Aileniz kuzeyde mi?

·        Ailem hayatta değil, akrabalarım var. Ama işim yoğun, ayda bir gibi geçerim kuzeye, televizyondan takip ederim.

·        Kıbrıslı Türkler gelir mi cafeye?

·        Çok gelirler. Özellikle de Larnaka Havaalanı'na gelen taksiciler. Onlar sürekli gelir. Havaalanı'na gidecek olanlar gelir.

·        Larnaka'da başka bir yer var mı, Kıbrıslı Türklerin işlettiği.

·        Bir de restoran var, sahibi uzun yıllardır burada yaşayan bir Kıbrıslı Türk. Kış mevsiminde İngiltere'ye gider, yazda gelir restoranını açar.

HER ÇOCUK İÇİN 150 EURO

·        Ne gibi farklılıklar var başka, özellikle dikkatinizi çeken?

·        Burada örneğin bir anne üçten fazla çocuğu varsa. Yani dördüncü çocuk doğmuşsa. Devlet her çocuk için 150 Euro maaş bağlar anneye ve çocuklar evlenene kadar bu parayı alır.  (Sanırım bu, nüfusu artırmak için yapılan bir uygulama)

·        Çalışıp işten ayrılırsanız, işsizlik parası mı alırsınız?

·        6 ay öder devlet, kiranı da öder. Sonra iş bulursunuz. Ama çalışamayacak durumdaysanız size bakar.

·        Peki emeklilik hakları nasıl?

·        Burada emekli çıkmak için 40 sene işlen!. Ama çalışamayacak durumdaysan, devlet sana bakmak zorundadır. Bir de burada, kuzeydeki gibi bir sistem yoktur. Özel ya da devlet fark etmez, yani en yüksek baremden de emekli çıksan, herkes, aşağı yukarı aynı parayı alır, 500 Euro civarıdır bu.

Bir de, çok güzel bir sistem var mesela. Çarşamba günleri öğleden sonra tüm özel sektör kapalıdır. Devlet daireleri de o gün açıktır ki, gidip kamuda bir işin varsa yapabilesin. Ama özel sektörde herkes dükkanını kapar, kuraldır bu, kimse açmaz yani. İmkanlar çok iyidir burada. Ama suiistimal etmezsen tabii. Kimi Kıbrıslı Türkler yaptı bunu, kendilerini burada gibi gösterdiler. Ama şimdi, mavi pasaportlar var oy kullanmak için… Bunu vermek için bir hafta araştırırlar. Burada yaşadığını gösteren esas belge odur.