GÜNDEMDEKİ SORU’N...

Meltem SONAY

Gündemdeki soruya ilgili kesimler ne diyor, ‘sorun’a nasıl bir çözüm öneriyor?..

UBP-DP-YDP Hükümeti’nin ‘Belediye sayısını azaltma’ amacıyla hedefe koyduğu ‘Yerel Yönetim Reformu’ gerekli mi, sürdürülebilir belediyeler için nasıl bir reform yapılmalı, belediye sayısı azaltmak reforma yeter mi?

LTB Başkanı Harmancı:

“Problemleri harita- nüfus temelli birleştirmenin çözmesi imkansız!”

Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, Hükümet’in ‘Yerel Yönetimler Reformu’na ilişkin çalışmasının ‘gizli kapalı odalarda’ yapıldığına işaret ederken, ‘sadece harita üzerinde adeta bilgisayar oyunu gibi çalışıldığı ortada’ yorumunda bulundu.

Yerel Yönetimler Reformu’na yönelik çalışmanın ‘Hizmetin etkinleştirilmesi temelli’ olmadığının da açık olduğunun altını çizen Başkan Harmancı, belediyelerin bugün yaşadığı problemlerin sadece harita temelli veya salt nüfusu dikkate alarak bir birleştirmenin çözmesini beklemenin imkânsız olduğuna vurgu yaptı.

“Dünyada bu konuyu bu kadar hafife alan olmadı”

“İyi çalışılmış, bilimsel temellere dayanan bir reform ve yeni bir yapılanma gereklidir. Bunun için derhal içerisinde uzmanların da yer aldığı bir çalışma grubu oluşturulmalıdır.

Bunun için de yeterli bir zaman dilimine ihtiyaç var. Siyaset önce bu zaman dilimini ve niyetini ortaya koymalı sonra demokrasiyi işletmeli. Yerel katılımcılığın artırılması, insanların bu sürece dâhil edilmesi gerekiyor.  

İktidar ve muhalefet anlaşarak belli bir zaman diliminde reform yapma kararı alırsa neden olmasın?

İşte o zaman siyasetin buna gerçekten niyeti olduğu da ortaya çıkar. Yoksa kısa dönemli partisel kazanımlar dışında reformun hiçbir anlamı olmaz.

1950’li yıllardan itibaren Avrupa’nın bazı ülkelerinde belediyeler birleştirildi ve kapsamlı reforma gidildi. Bu kimi yerlerde etkileri olumlu, kimi yerlerde de olumsuz oldu. Dünyada böylesine önemli ve yurttaşların bireysel hayat kalitelerini ve toplumsal yaşamı toptan etkileyebilecek bir konuyu ülkemiz kadar hafife alan başka bir ülke olmadı. Yani yerinden yönetim, karar alma mekanizmalarına katılım, demokrasi gibi kavramların özümsenmediği çok net olarak gözlemleniyor.”

“Bizimle paylaşılmış herhangi bir kapsamlı çalışma yok”

“ Dünya benzer tartışmalarda bilimsel verilerle yerinden yönetimin en etkin olabileceği ölçeği bulmaya çalışıyor. Yani hangi nüfusa göre hangi coğrafyada hangi yetkilerle donatılmış kaç belediye olmalı? Herkes kendi nüfusuna paralel bir yaklaşım geliştirmiş durumda.  Bin 700 nüfusa 1 belediye düşen ülkeler de var, 150 bin nüfusa bir belediye düşen örnekler de... Yani her ülke kendi koşullarına ve kendi coğrafyasına göre bir anlayış içerisinde.

Ülkemizde ise 28 belediyenin sadece 3 tanesinin nüfusu 30 binden fazla. 7 tanesi 10 binle 30 bin arasında, 6’sı 5 bin ile 10 bin arasında, 5’i 3 bin ile 5 bin arasında, 6 tanesi de binle 3 bin arasında. Bin kişiden az bir tek belediye var, o da Akıncılar.

Bu durumda doğru sorunun hangi yönetsel mekanizmalarla, hangi donanımlarla ve hangi ölçeğe kadar mevcut belediyelerimizin var olan güçleri en optimum noktada kapsamlı hizmet verebilir?

Peki biz bu konularla ilgili bir kapsamlı çalışma okuduk mu?

Böyle bir siyaset belgesi hazırlandı mı? Bizimle paylaşılmış herhangi bir kapsamlı çalışma yok. Bir kaç tane basit durum analizi dışında herhangi bir çalışma yapılmış değil, yapılmışsa da kamuoyu ile paylaşılmış değil.”

“Belediyelerin görev yetki sorumluluk ve ekonomilerini masaya yatıran bir siyaset ortaya konmadı”

 “Bizde muhalefet de, iktidar da ‘yerel yönetimlerde reform şarttır’ diyor… Demek ki bu konuda bir uzlaşı var fakat belirttikleri bu reformun içeriğini konuşan kimse yok. ‘Benim belediyem, senin belediyeni benim bölgem, senin bölgen’ dışında maalesef belediyelerin görev yetki sorumluluk ve ekonomilerini masaya yatıran bir siyaset ortaya konmadı.

Belediyelerin gelirlerini etkiyecek, hizmetlerini daha da tabana yayabilecek hiçbir siyasi önerme duymadım. Bu hükümet ve muhalefet için de çok büyük bir hayal kırıklığıdır.”

“Gizli kapalı odalarda, sadece harita üzerinde ‘bilgisayar oyunu’ gibi…”

“Bu konuda gizli kapalı odalarda yapılan çalışmaların, sadece harita üzerinde adeta bilgisayar oyunu gibi yapıldığı ortada... Hizmetin etkinleştirilmesi temelli olmadığı açıktır. Belediyelerin bugün yaşadığı problemleri sadece harita temelli veya salt nüfusu dikkate alarak bir birleştirmenin çözmesini beklemek imkânsızdır.

Belediyelerin ek gelir kaynakları ne olacak, devlet kendi üstüne düşen görevlerin hangilerini yerele kaydıracak, bütçeden belediyelere ayrılan pay ne olacak gibi konularda hiç tartışma yapılmıyor.

Başbakan son açıklamasında ne olduğunu söylemediği birtakım teşviklerden bahsetti. Lakin içi dolu çalışmış bir siyaset belgesi konuşulmadı. Zorunlu ya da gönüllü birleşme hiç fark etmez reform yapmak isteyen merkezi hükümetler, siyasi hedeflerini net olarak ortaya koymak zorundadır. Hangi problemleri gidereceklerini, kuralları, kriterleri veya istisna addedilecek olanları başından belirlemek zorundadırlar. Aksi durumda çok ses çıkaran belediye ayrı kalacak veya bölgecilik yapılarak bilimsel olmayan yapılar ortaya çıkacak.

Reform için yeterli bir zaman dilimi içerisinde demokrasi işletilirse yerinden yönetim ilkeleri çalıştırılırsa halk zaten buna kendisi karar verecektir. Bunun yanında birleştirilmelerin de teşvik edilmesi gerekir. Ama bütçesi oluşturulmamış, hedefi belli olmayan, yerel yönetimlerle ilgili ne murat ettiklerinin bilinmediği bir reform, reform olmaz. Bunun adı ben yaparım olurdur.”