Kıbrıs Türk İşverenler Sendikası Başkanı Hasan Sungur:

“Asgari ücretin artması için zemin oluşmadı”

- “İşçi aldığı asgari ücretle geçinemiyor. Ama bunun nedeni denetimsizlik ve suni pahalılıktır. Ancak asgari ücretin artması için zemin oluşmadı.”

- “(Açlık sınırı) Bu şişirilmiş bir rakamdır. Her dönem karşımıza gelir. Avrupa’da bizdeki asgari ücretten daha düşük asgari ücret alan yerler var.”

Hayat pahalılığı son yılların zirvesinde, zamların önüne geçilemiyor, emekçilerin geçim derdi bitmiyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu ne zaman toplanacak?

“Asgari ücretin artması için zemin oluşmadı. İşçimiz aldığı rakamla geçinebiliyor mu diye sorarsanız, evet geçinemiyor.  Ancak bunun nedeni asgari ücret değil, denetimsizlik ve piyasadaki suni pahalılıktır. Hükümet, abartılı zamları durduramazsa, keyfi artışı durduramazsa halkın geçinememesi devam edecek. İşveren 6 bin 90 TL’yi hazmedemezken daha yüksek bir rakamı veremez. Şu anda işten çıkarmalar başladı. Eskiden Çalışma Dairesi’ne müracaat ettiğinizde işçi bulamazdınız şimdi işsizlik listeleri var. Devlet kontrole başlamalı, elektrik, tüp gaz ve akaryakıta yapılan zamlara disiplin gelmeli.

Alkolden para kazanıyorsanız, fonlardan para kazanıyorsanız farklı ürünlerden zarar edin.

Halkın alım gücünü normal seyrine getirirlerse asgari ücret artmaz. Geçen seneden bu seneye çok değişmedi. Sıkıntı olan bazı kalemler var, onların fiyatlarında yüzde 127 artış yaşandı.

Döviz arttı, fiyatlar yükseldi. Şimdi döviz artmıyor ama fiyatların artışı da sürüyor. Bundan dolayı piyasada abartılı fiyatlar var. Geçenlerde bir kutu baklava aldım. Kredi kartıyla ödedim, eve gittiğimde 700 TL ödediğimi fark ettim. İnsanlar, hayat pahalı diyerek, keyfi zamlar yapılıyor. Asgari ücreti artırıp, işvereni batırmak yerine ciddi denetime başlatmalı. Bugünlerde asgari ücret toplantısı ciddi işsizlik getirir, işverenler dükkanı kapatır.”

Asgari ücretin artması için zemin oluşmadı dediniz ama KTAMS, açlık sınırı 7 bin 149 TL olarak açıkladı…

“Bu şişirilmiş bir rakamdır. Her dönem karşımıza gelir. Avrupa’da bizdeki asgari ücretten daha düşük asgari ücret alan yerler var. Mantık tektir. Hayatın ucuzlatılması gerekir. İşvereni canlandıracak, işsizliği azaltılacak adımlar atılmalı. İnsanlar aldıkları rakamla geçinemiyor ama hayatın pahalılaşması değil sorun. Sorun, suni zamdır. Devlet bu konuda toplantılar yapmalı, çalışmalı. Asgari ücret artırılsa işveren ödeyemez. Mühim olan suni pahalılığı durdurmak…”

Devrimci İşçi Sendikaları (Dev-İş) Başkanı Koral Aşam:

“Emekçiler, karın tokluğuna dahi çalışmıyor”

- “Nisan ayına girdik, Asgari Ücret Tespit Komisyonu halen toplanmadı. Yalnızca açlık değil, yoksulluk sınırı da baz alınmalıdır.”

- “Fiyatlarda devlet kontrolü yapabilmesi için öncelikle elzem gıda ürünlerindeki kar marjı belirlenmeli. Şu anda denetim yapılsa bile ceza kesip, kural konulamaz.”

Piyasada yapılan zamlarla asgari ücret eridi. Komisyon hala toplanmadı. Bu konuda ne yapılmalı?

“Yapılan zamlarla asgari ücret, günden güne açlık sınırının altına indi. Normalde son belirlenen asgari ücret zaten açlık sınırının altındaydı…Bakanlar Kurulu işverene yüzde 65 katkı ödeme karar aldı, ancak  çalışanlarla ilgili bir karar üretmedi. Küçük esnaf ve zanaatkarlara katkı yapılması gerektiğini düşünüyorum. Ancak işverene yapılan katkılar çalışanlara yapılmalıydı.

Asgari ücretin yükseltilmesi için çaba göstermeli. Asgari Ücret Tespit Komisyonu Acilen toplanmalıdır.

Yasaya göre her yılın Ocak ayında komisyon toplanır, vergi muafiyetleri de bu rakam üzerinden belirlenir. Ancak Nisan ayına girdik, halen toplanma durumu yok. En azından çalışanların hayatlarını idame ettirecek bir karar alınmalı. KTAMS’ın belirlediği rakam dolaylarında olmalı.

Devlet bunun nasıl hesaplandığını biliyor. Yasa çok açık. Emekçiler, karın tokluğuna dahi çalışmıyor.

Hane Halkı İşgücü Anketi’ndeki veriler bellidir. Yalnızca açlık değil, yoksulluk sınırı da baz alınmalıdır.

Bizim ülkemizde asgari ücret 1994 yılı dışında olması gerektiği gibi hesaplanmıyor. Rakamlar, açlık sınırının kat ve kat altında…”

İşverenler, asgari ücretin belirlenmesi için yeterli zeminin oluşmadığını, esas sorunun da piyasadaki keyfi zamlar olduğunu savunuyor. Bu düşünceye katılıyor musunuz?

“Bu, işverenlerin bahanesidir. Denetimsizlik dışında kalanlar kendi kendini şikayet ediyor. Küçük esnaf ve zanaatkârları dışında tutuyorum. Devlet kontrolü yapabilmesi için öncelikle elzem gıda ürünlerindeki kar marjı belirlenmelidir. Şu anda denetim yapılsa bile ceza kesip, kural konulamaz. Çünkü serbest piyasa koşullarında bu işler yapılıyor.  İsteyen herkes, istediği kar marjını belirleyebiliyor. Kar marjlarının orantılanması gerekir ki bu konuda adım atılsın. Yasal düzenleme yapılmalı, fahiş fiyatlar düzenlemeli.”