PROBLEM ÇÖZME 
İçinde bulunduğumuz çağda, toplumdaki değişmelerle birlikte, bireyin toplum içindeki yaşantısı ve bireyler arasındaki ilişkiler de değişmektedir. Toplumdaki ve bireyler arası ilişkilerdeki değişmeler, bireyleri çok farklı problem durumlarıyla karşı karşıya bırakmaktadır. Sosyal etkileşim içerisinde, insanların birbirleriyle sağlıklı ilişkiler kurabilmesi ve karşılaştığı problemleri çözebilmesi için yeterli sosyal beceri kazanması gerekir. Bu sosyal becerilerden birisi de günlük yaşamımızda her alanımızda bizler için gerekli olan problem çözme becerisidir (Yılmaz ve Arslan, 2002: 525–535). 

Dewey problemi, “insan zihnini karıştıran, ona meydan okuyan ve inancı belirsizleştiren her şey olarak tanımlamaktadır” (Baykul ve Aşkar, 1987). 

PROBLEME DAYALI ÖĞRENME 
Dewey, sınıfların yaşamı araştırmak, problemleri çözebilmek için laboratuar; okulların da toplumların aynası olması gerektiği düşüncesini ileri sürmüştür (Dewey,1983). 

Probleme Dayalı Öğrenme’nin temeli, Dewey’nin bu düşüncesinden yola çıkarak gerçekleştirdiği çalışmalarına dayanmaktadır. Burada temel alınması gereken, okulda öğrenilenlerin zor anlaşılır olmaması, okulda öğrenilenlerin anlamlı ve kalıcı olmasının gerekli olduğudur. Bu görüş, öğretmenleri, öğrencilerine problem çözme becerileri kazandırmaya yönlendirmiştir. Bu yöneliş, öğretmenlere, önemli sosyal ve zihinsel problemler oluşturmada kaynak hazırlamıştır. 

Çünkü insanlar hayatları boyunca çeşitli bir takım problemlerle karşı karşıyadır. Bu problemleri çözüme ulaştırmak, onların üstesinden gelmek için probleme uygun çözüm yollarını araştırmak gereklidir. Bu problemlerle karşılaşmak ve bunlar için çözüm yolu bulmaya çalışmak, belli bir yaş dönemine özgü değildir. İnsanlar, her yaş döneminde, çözülmesi gereken özel problemlerle karşılaşabilirler (Taylan, 1990). 

PROBLEM ÇÖZMENİN TEMEL ÖLÇÜTLERİ 
Problem; temelde bireyin bir hedefe ulaşmada, bir engellenme ile karşılaştığı çatışma durumudur. Engellenme, hedefe ulaşmayı güçleştirmektedir. Bu durumda problem çözme, engeli aşmanın en iyi yolunu bulmaktır (Morgan ve arkadaşları, 1990). 

Bingham’a göre (1958) problem; bir kişinin istenen hedefe ulaşmak amacıyla topladığı mevcut güçlerinin karşısına çıkan engeldir. Otacıoğlu'na göre ise; “Problem, bireyin varmak istediği amaca ulaşmasına ket vuran engeller var olduğu zaman ortaya çıkar. Giderilmek istenen her güçlük, bir problemdir. Bu güçlüğün ortadan kaldırılmak istenmesi için öncelikle insanı fiziksel veya düşünsel yönden rahatsız etmesi gerekir. Bu durumda problem, insanoğlunu rahatsız eden bir durumdur” (Otacıoğlu, 2007: 73–83). 

Problem çözme metodu ile öğretim yaklaşımı, aslında bilimsel araştırma metotlarını işaret etmektedir (Otacıoğlu, 2007). Merakların teşvik edildiği ve fikirlerin tartışıldığı, bireylere ait duyguların dikkate alındığı, bireysel ihtiyaçların göz önünde tutulduğu ve öğrenmek için gerçek amacın bulunduğu bir ortamda problem çözme gelişir. Böyle bir ortamda yaşayan, onun etkilerini duyan ve onun iç unsurlarını bilen bir birey, problem çözme yeterliliğinin birçok alanda ve çeşitli durumlarda gerekli olduğunu anlamaya başlar (Bingham, 1958). 

Dewey (1983), “yapıcı ve yaratıcı düşünce” modelinde, öğretimde problem çözme ile ilgili aşağıdaki temel ölçütlerden söz etmektedir: 

• Tabiattaki ve sosyal hayattaki problemleri algılayabilme, 
• Ortaya konan problemi bütün boyutları ile anlamaya çalışma, 
• Sorun anlaşılıp tanımlandıktan sonra problemi doğuran faktörleri bulmaya çalışma, 
• Geliştirilen hipotezlerin doğruluğunu bilimsel araştırma yöntemleri ile test etme. 

PROBLEM ÇÖZME VE DEĞİŞİM 
Görüldüğü gibi, zaman bir problemi ortadan kaldırmadığı sürece, bir kişi veya bir grup o problemin çözümü hususunda karar vermek zorunda kalacaktır. Değişen koşullar altında her türlü kararı vermeleri için, öğrencilere devamlı fırsatlar sağlanmalıdır. Durumu görmeleri ve anlamaları amacıyla, öğrencilere gerektiğinde yardım edilmeli, sonra bu öğrencilerde durum üzerinde kendi tercihlerini yapmaları veya sonuçlara varmaları isteği uyandırılmalıdır (Bingham, 1958). 

Friedrich Wilhelm Nietzsche der ki: 

“Hayatını tekrar tekrar aynı hayatı yaşayacakmışsın gibi yaşa. İstemediğin bir durumla karşı karşıya kalmışsan ve buna boyun eğiyorsan, diğer hayatlarında da aynı şeye boyun eğeceğini düşünerek, sen en güzeli boyun eğme, bu böyle gitmez; bir şeyi çok mu istiyorsun, ama buna cesaret edemiyor musun? Diğer hayatlarında da bu şeyi çok isteyip hiç bir zaman cesaret etmediğin için ulaşamayacaksın, o yüzden sen en güzeli aş kendini, yap yapmak istediğini ki sonunda en mutlu şekilde yaşayabileceğin bir kısır döngü oluşturabilmiş ol.” 

Öyleyse, değişim için cesaretli, yaratıcı, üretken, problemleri önceden öngörebilen ve ortadan kaldırma yolları geliştirip uygulayabilen, problemlerin farkında olan ve en nihayetinde problem çözebilen bireyler yetiştirecek bir eğitim sistemini hayata geçirmek dışında başlangıç için daha iyi bir yöntem düşünemiyorum. 

Çünkü, Karl Popper'in de dediği gibi 'hayat problem çözmektir'. 

KAYNAKÇA 
BAYKUL, Y. ve AŞKAR, P. (1987). Problem ve problem çözme. Matematik Öğretimi Anadolu Üniversitesi Yayınları. No: 193. Açıköğretim Fakültesi Yayınları. No: 94. 

BİNGHAM, A. (1958). Çeviren: Oğuzkan, A. ; Ferhan, A. (1971). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. 

DEWEY, J. (1983). How we think? Lexington, Mass. : D. C. Heath. 

MORGAN,-REDSHAWW, M.; WİLGOSH, L. & BİBBY, M. A. (1990). The parental experiences of mothers of addescents with hearing ımpairments. American Annals of the Deaf, 135 (4). 

OTACIOĞLU, S. G. (2007). Eğitim fakültelerinin farklı branşlarında eğitim alan öğrencilerin problem çözme becerisi düzeylerinin karşılaştırılması. Eurasion Journal of Educational Research, 29. 

TAYLAN, S. (1990). Heppner’in problem çözme envanterinin uyarlama, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 

YILMAZ, H. VE ARSLAN, C. (2002). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 16–17–18.