Fehime ALASYA

2020 yılından 2021 yılına dek pandeminin gölgesinde geçen sürede devlet ihaleleri de olumsuz etkilendi.

Merkezi İhale Komisyonu, 2020 Haziranı’na kadar olan sürede 16 Milyon 692 bin TL karşılığında, 3 Yapım İhalesi sonuçlandırırken, 2021 yılının aynı döneminde ise netleşen toplam 6 Milyon 160 bin TL’lik 4 Yapım İhalesi’ne çıktı.

Merkezi İhale Komisyonu gündemindeki ‘Yapım İhaleleri’ dosya sayısında büyük fark yaşanmazken, ihalelerin bedellerinde 10 Milyon 532 bin TL’lik düşüş dikkat çekti…

2021 yılında Ocak ayından bu yana geçen sürede Merkezi İhale Komisyonu gündeminde, Mal ve Hizmet Alımı İhalelerinde toplam 151, Yapım İhaleleri’nde henüz netleşmeyen ve beklemede olan ihalelerle toplam 8 adet ihale bulunuyor. İhalelerin tümü de eğitim ve sağlık alanında…

Merkezi İhale Komisyon Başkanı Halis Üresin, Komisyon’un çalışmalarına ilişkin bilgi verdi, salgın nedeniyle ekonomik tedbirler çerçevesinde bütçe uygulamalarında da kısıtlamaya gidildiğini belirtti. Üresin bu yıl hayati ihtiyaç dışında ihaleye çıkılmadığını, sadece eğitim ve sağlık alanlarında ihaleler yapıldığını ifade etti.

2020’de toplam 72 Milyon TL’lik Yapım ihalesi

2020 yılında toplam 37 adet Yapım İhalesi dosyası kayıtlarda yer alırken, tüm bunların ekonomik bedeli 72 Milyon 338 bin TL’yi buldu.

2021’de toplam 159 ihale

2021 yılında Ocak ayından bu yana geçen sürede Mal ve Hizmet Alımı İhalelerinde toplam 151 adet ihale gerçekleşti.

Yapım İhalelerinde ise, henüz netleşmeyen ve beklemede olan ihaleler ile söz konusu sürede toplam 8 adet ihale bulunuyor.

2021’de sadece sağlık ve eğitim için ihale

Her hafta Çarşamba günleri çıkılan ihalelerin haftada bir olarak gerçekleştirildiği belirtildi.

Sağlık ile eğitimden başlayan ve birçok alanla ilgili ihalelerde, bilgisayar, masa, ilaç, araç, dairelerin kullandığı yakıtlar, giyecek, yiyecek, PCR cihazı ve PCR kiti alımı gibi birçok detay yer alıyor.

Yapım ihalelerinde ise özellikle inşaat, yapı, yol, bina tadilatı veya yapımı gibi çeşitli ihaleler yer alıyor.

Karayolları ile ilgili henüz hiç ihaleye çıkılmadı

2021 yılının içinde Karayolları ile ilgili henüz hiç ihaleye çıkılmadığı da verilere yansıdı. Merkezi İhale Komisyon Başkanı Halis Üresin, bu yıl içinde asfalt yol yapım ihalesine henüz hiç çıkılmadığını belirtti.  

Merkezi İhale Komisyon Başkanı Halis Üresin:

“Hayati ihtiyaçlar dışında ihaleye çıkılmadı”

Merkezi İhale Komisyon Başkanı Halis Üresin, ihalelerde genel olarak büyük bir düşüş olduğunu ifade ederek, söz konusu düşüşü pandemiye bağladı. Hayati ihtiyaç dışında ihaleye çıkılmadığını belirten Üresin, sadece eğitim ve sağlık alanlarında ihaleler yapıldığını kaydetti.  

Pandemi özellikle acil ihtiyaçlar dışında tüm kurum ve kuruluşların, elzem noktalar haricinde ihale yapmadığını anlatan Üresin, “Dünyayı saran ve olumsuz etkileyen salgın sonucunda birtakım ekonomik tedbirler alınması gerekiyordu, bu tedbirler çerçevesinde bütçe uygulamalarında da kısıtlamaya gidildi” dedi.

Sağlık ve eğitim gibi çok hayati öneme sahip ihtiyaçlarda ihaleye çıkıldığını anlatan Üresin, pandemiden çok fazla etkilendiklerini belirtti.

En büyük sıkıntı Teşkilat Yasasının olmayışı

Yasal prosedürlerin ağır aksak işlediği eleştirileriyle ilgili de yorum yapan Üresin, “Çıkacak olan ihalelerin 35 gün duyuruda olması gerekiyor, çalışma ve değerlendirmelerle bu 2 ayı bulabiliyor.” dedi.

İhale Komisyonun sıkıntılarına dair en büyük sıkıntılarının ise Teşkilat Yasasının yürürlüğe konmaması olduğunu anlatan Üresin, bu yasa geçmediği için henüz tam kurumsallaşmadıklarını belirtti.

Kurumsallaşma olmadığı için tam kadronun oturmadığını ve sistemin de kendiliğinden yürümediğini anlatan Üresin, “En büyük eksikliğimiz bu yasadır, bir an önce geçmeli ki günün sonunda kadrolar yerleşsin ve profesyonel olarak tüm personelimiz çalışmaya başlasın.” dedi.

Üresin, bu sıkıntılardan dolayı da gerek yasal prosedür gerekse işleyişin yavaş ilerlediğini belirtti.

Üresin,  “Bu sayede dosyaların hazırlanması çok daha hızlı olur, çalışmalarımız çok daha hızlı ilerler. Devlet için, bu kurum için bunun mutlaka oluşması şart. MİK’in tam anlamıyla oturması, kurumsallaşması gerek. Şu anda çalışanlarımız başka dairelerden gelenler toplama elemanlardır, kurumsallaşmaya önem vermeliyiz.” yorumunu yaptı.

Üresin, geçmiş yıldaki ihalelerin gecikme sebeplerinden birinin de pandemiden dolayı bütçede yaşanan aksaklıkların olduğuna değindi.

“Ertelenen veya iptal edilen ihaleler de olabiliyor”

İhale sürecinde iptal veya ertelemelerin de olabileceğini anlatan Üresin, bu yıl içinde 8 ihalenin iptal olduğunu belirtti. Ertelenen ihalelere de güncel örnekler veren Üresin, nedenlerine değindi.

KIB-TEK’teki akaryakıt ihalesinin 10 Haziran’dan 24 Haziran’a ertelendiğini de anlatan Üresin, bu ihalenin ‘Özel Gündem’ ile yapılacağını belirterek, ,nedenine özetle şöyle değindi:

“Katılımcı sayısı davete göre en az 15 kişidir, kalabalık olacağız. Aynı gün de bilirkişiler aramızda olacak, bunun yanında dosyayı yarı yarıya karar günü sonuçlandırmayı düşünüyoruz. Sonuca gidebilmek adına burada özel bir ayrıcalık yaptık.

Geçtiğimiz gün ihale ertelemesiyle ilgili bir karar bize gönderildi. 10 Haziran’da yapılması planlanan yakıt ihalesini aynı şartlarla 24 Haziran’a ertelemiş olduk. Herhangi bir şartname, keşif veya rayiç bedel değişikliği yapılmadı. Şartnamede de değişiklik talepleri olmuştu ama bunları dikkate almadık. Aynı şartlarla, talep eden şirket veya firmaların isteği üzerine Yönetim Kurulu’nun aldığı karar doğrultusunda, Bakanlar Kurulu tarafından erteleme kararı alındı.”

Yeni Girne hastanesi ihalesi 2020 yılı Şubat’ından bu yana beklemede:

“İş Güvenliği ve Sağlığı Tüzük değişikliği güncellendi, son şekli de Bakanlar Kurulu’na sunuldu. Onay bekliyor”

2020 yılının Şubat ayından bu yana tartışmalarla gündeme gelen ama buna karşın süreci uzadıkça uzayan Yeni Girne Hastanesi ihalesiyle ilgili de bilgi veren Üresin, “Henüz ihaleyle ilgili bir gelişme yok. İş Güvenliği ve Sağlığı Tüzük değişikliği güncellendi, son şekli de Bakanlar Kurulu’na sunuldu. Onay bekliyor” dedi.

Hatırlanacağı üzere, Yeni Girne Hastanesi ile ilgili 2021 Mart ayında ihaleye çıkıldığı açıklanmış, proje bu kez de ‘yeterlilik belgesi’ tartışmalarıyla gündeme gelmiş, akabinde ihalenin iptal kararı ‘bütçe geri çekilerek’ duyurulmuştu.

Bu gelişmelerin ardından tüzük değişikliğiyle ilgili Çalışma Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığı’nın çeşitli çalışmalar yaptığını belirten Üresin, bunun Bakanlar Kurulu’na sunulduğunu dile getirdi.

Yeni Girne Hastanesi ihalesiyle ilgili neler yaşanmıştı?

Bir yıl önce Bakanlar Kurulu kararı ile Girne Amerikan Üniversitesi’nin 11 milyon TL sigorta borcuna karşılık devralınan Girne Hastanesi ile ilgili süreç uzadıkça uzadı…

Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) tarafından projesi hazırlanan ve yapımına başlanan eğitim ve araştırma hastanesi 28 Şubat 2020 tarihinde Maliye Bakanlığı tarafından devralındı.

Karaoğlanoğlu’ndaki arazinin ardından 10 Temmuz 2020’de Sağlık Bakanlığı’na devredildiği açıklandı.

Vakıflar İdaresi’nin, toplam 24.5 dönüm büyüklüğündeki, üzerinde karkas inşaat bulunan  arazinin 22 yıllığına yapılan kira sözleşmesinden feragat ederek, alacağı 26 Milyon TL (3 Milyon Sterlin) kira bedelini, Girne hastanesi yapımı için Sağlık Bakanlığı’na bağışladığı ifade edildi.

Bu amaçla imzalanan protokole, imza koyan Sağlık Bakanı Ali Pilli, en kısa sürede ihale sürecine çıkılacağını belirtmişti.

Yeterlilik belgesi tartışması gündeme gelmişti

İhaleye katılıp da yeterlilik belgesi alamayan bazı firmalar ile ihalede yer alan iki firma YENİDÜZEN’e konuşmuştu. Yapılan eleme ile adaletsizlik yaratıldığı, sadece 2 firmanın ihaleye katılımına izin verilerek adil yarışın ortadan kaldırıldığını kaydeden ihalede elenen firmalar, yasal yolla hakkını arayacağını belirtmişti.

Söz konusu ihalede yarışacağı ifade edilen iki firma ise yasal yolla sürecin işlediğini ifade ederek, ‘ihale süreçlerini farklı beklentilerle kriz noktasına taşımanın’ üzücü olduğunu dile getirmişti.

Akabinde kısa süre sonra İnşaat Müteahhitleri Birliği (KTİMB) Başkanı Cafer Gürcafer, 31 Mart 2021’de, Girne hastanesiyle ilgili ihalenin iptal edildiğini, ihaleye katılım için tüm şartların yeniden düzenleneceğini açıklamıştı.

Gürcafer, “Bütçe dairesi dün itibariyle bloke edilmiş parayı geri çektiğini yazdı, yani ihale iptal edildi. Amacımız bu ihaleye katılan 17 firmanın da yeniden adil şekilde ihale sürecinde yer almasına olanak sağlamaktı, bunu yapıyoruz” demişti.

Bu sayede Girne Hastanesi’yle ilgili süreçte başa dönülmüştü.