Elektrik Kurumu (Kıb-Tek) Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Akim, iki tarafın elektrik şebekelerinin birleştirilmesinin iki tarafın yararına olacağını söyleyerek, resmi talimat gelince 4 saat içinde bağlantıyı gerçekleştirebileceklerini açıkladı

Ödül Aşık ÜLKER

  Kıb-Tek Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Akim, iki tarafın elektrik şebekelerinin birleştirilmesinin iki tarafın yararına olacağını söyleyerek, resmi talimat gelince 4 saat içinde bağlantıyı gerçekleştirebileceklerini kaydetti. Akim, elektrik şebekelerinin birleştirilmesinin kimseye ek masraf anlamında bir sorumluluk getirmeyeceğini de vurguladı.

   Akim, “Rum tarafındaki elektrik kurumuyla hep temas halindeyiz. Bundan bir sene önce oturup karşılıklı konuştuk, görüştük ve bağlanmayı kararlaştırdık. Çünkü birbirimizle bağlantılı olmak demek elektriğin arzında temel konu olan arz güvenliğini sağlamak demektir. Biz riskleri dikkate aldığımızda, birbirimizden elektrik almamız gerektiği sonucuna vardık.

Oturup çok uzun boylu konuşmadık, hatta bakışarak bile anlaşabileceğimiz noktadaydık çünkü sıkıntılar benzer sıkıntılardır” diye konuştu.

   İki tarafın elektrik şebekelerinin bağlanmasıyla iki tarafın risklerinin azalacağını, elektrikte süreklilik sağlanacağını kaydeden Akim, bunun arz güvenliğine de faydası olacağına dikkat çekti.

   Türkiye’den kabloyla elektrik getirme konusunda fizibilite raporunun da hazır olduğunu anlatan Akim, bu konuda eksik olan tek şeyin siyasilerin iki devlet arasında konuyu bağlaması olduğunu belirtti. Akim, söz konusu projenin maliyetinin 130 milyon euro civarında olduğunu da kaydederek, şunları söyledi:

   “Bunu kurum olarak biz kendi imkanlarımızla yapacağız. Bu proje Kıbrıs Türk toplumunun öz sermayesiyle yapılacak. Bu ekip, bu yönetim kurulu bu kaynağı da bulur, bu yatırımı da yapar, elektriği enterkonnekte sistem içerisinde Türkiye’ye de bağlar ve arz güvenliğini pekiştirir. Gerek Rum tarafının, gerekse bizim barışı yakın zamanda yakalamamız halinde Türkiye üzerinden AB’ne en ucuz yoldan bağlanmayı sağlamış olacağız ve bu bizim dönemimizde olacak. Kablo döşenir, bu illa ki buraya Türkiye’den elektrik gelecek anlamı taşımaz, geleceği gibi, buradan Türkiye’ye ve Avrupa’ya da elektrik gidebilir.”

   Akim, güneş enerjisinden elektrik üretme konusunda da fizibilite raporu hazırlatmakta olduklarını söyledi.

   Akim sözlerini “Bundan sonraki hedefimiz Kıbrıs Türk toplumunun tek milli kuruluşu olan elektrik kurumunu çok daha güçlü bir biçimde ve daha özerk, daha dinamik, daha etkin, daha verimli çalışan bir kurum halinde gelecek nesillere devretmektir” diye tamamladı.

“Bakışarak bile anlaşabilecek noktadaydık”

• Soru: Liderler yaptıkları son görüşmede güven yaratıcı önlemler çerçevesinde elektrik şebekelerinin birleştirilmesi yönünde bir karar aldılar. Bu konu aslında bir süredir gündemdeydi. Daha önce de iki taraf arasında ihtiyaçlar dahilinde elektrik alınıp verilmişti. Rum tarafındaki elektrik kurumuyla bu konuda temasınız oldu mu?

• Akim: Rum tarafındaki elektrik kurumuyla hep temas halindeyiz. Bundan bir sene önce oturup karşılıklı konuştuk, görüştük ve bağlanmayı kararlaştırdık. Çünkü birbirimizle bağlantılı olmak demek elektriğin arzında temel konu olan arz güvenliğini sağlamak demektir. Biz riskleri dikkate aldığımızda, birbirimizden elektrik almamız gerektiği sonucuna vardık. Oturup çok uzun boylu konuşmadık, hatta bakışarak bile anlaşabileceğimiz noktadaydık çünkü sıkıntılar benzer sıkıntılardır. Sıkıntıları oturup paylaştık, yapabileceklerimizi görüştük ve hemen bağlanabileceğimizin kararını aldık. Bu işin teknik boyutuydu. İdareten unsurlar bizim elimizdeydi, biz katkı verdik. İkinci basamak tamamlanmış oldu. Üçüncü unsur ise siyasiydi. Biz siyasi ve güvenlik noktalarında da gerekli görüşmeleri devlet yetkilileriyle yaptık, hem çok ciddi anlamda destek, hem de onay aldık. Biz bu kararlılığımızı bir sene önce muhataplarımıza götürdük. O zaman muhataplarımız da “siyasilerle konuşalım, size döneriz” dediler, dönemediler. Güney’deki elektrik otorütesiyle temasımız sürekli var. En sonunda Sayın Akıncı Cumhurbaşkanı olunca, konu yeniden gündeme geldi. Biz Sayın Akıncı’ya pazartesi günü bu işlerin nasıl olabileceği konusunda bilgi aktardık. Bunun olmazsa olmaz olduğunu, her iki taraf için de yararlı olduğunu ve bunun kimseye ek masraf anlamında bir sorumluluk getirmeyeceğini, kararın verilmesi halinde 4 saatte bağlantıyı yapabileceğimizi söyledik. Çünkü teknik olarak altyapımız hazırdır. Riskleri gidermenin tek yolu da enterkonnekte sistem içerisinde arz güvenliği sağlayıcı tedbir almaktan geçer, yapmak istediğimiz de bundan ibarettir.
 
Bu bize arızalarda vatandaşımıza hissettirmeden tamir etme imkanı sağlayacak. Örneğin yüksek gerilim hatlarımızda bir kopma olması durumunda, akmayan elektriği takviye etmek bir başka bacaktan mümkündür, o da Rum tarafından olabilir veya onlarda aynı durum söz konusu olabilir, bizden oraya elektrik akıtarak o açığı kapatmak gibi bir katkımız olabilir. Bunlar başlangıçta sıfır ticari ilişki bağlamında gerçekleşecek, zaman içinde belki gerek bize, gerekse onlara bir takım başka avatantajlar getirme olasılığı da olabilir. Güney’le yapacağımız işbirliği iki tarafın yararınadır, iki tarafın risklerini azaltır, frekans ayarlarını dengede tutar. Elektrikte süreklilik sağlanır. Güney’deki santraller güney sahilinde, Kuzey’deki santraller de kuzey sahilindedir. Santrallerden üretilen enerjinin dağıtılması sırasında uzak mesafelere ulaşma noktasında kayıplar meydana gelir. Güney’le Kuzey’in elektrik sisteminin bağlı olduğu dönemde mesafelerin nispeten daralmasının kayıpları azaltma yönünde iki tarafta da olumlu etkisini yaşadık. Bağlı olduğumuz dönemde ölçek büyüdüğü, santral sayısı arttığı için devredeki santrallerin oluşan açığı abzorbe etme kapasitesi daha da arttı. O sürede santrallerin devre dışı kalmalardan dolayı elektrik kesintileri yaşanmadı. O anlamda da arz güvenliğine faydası olacak. Atıl kapasite de ortadan kalkacak, kapasite daha verimli kullanılacak.

“Detaylar konuşulacak”

• Soru: İki taraf arasında fiyat farkı nedir?

• Akim: Bugün fiyatlarımız dengededir. Ne onlar bize satsa fayda sağlar, ne biz onlara satsak kar sağlarız. Ama geçmişte biz daha ucuzduk ve onlara elektrik satardık. Nitekim o günlerde muhataplarımızla bunları da konuştuk. Bugün için fiyatlar dengededir, ama yarın ne olacağını bilemem. Yarın dengeler değişirse, bizde elektrik fiyatları daha yukarı çıkarsa o zaman daha ucuz elektrik alarak vatandaşımıza sunmak da bizim hem halk, hem de kurum olarak avantajımızadır. Detaylar konuşulacak.
  
“Talimat gelince 4 saatte bağlanabiliriz”

• Soru: Şimdi üçüncü bacak da tamamlandı ve siyasi karar verildi. Liderler görüşmesinden sonra Güney’deki elektrik kurumu ile herhangi bir temasınız oldu mu?

• Akim: Hayır. Biz sadece resmi talimatı bekliyoruz. Resmi talimat gelince 4 saat içinde bağlantıyı gerçekleştirebiliriz.

• Soru: Hatlarımızın durumu nedir?

• Akim: Hatlarımızda Rum tarafının genel hatlarına göre yaşlı hatlar var. Bunların tamiri de gündemdedir. Bu zaten bizim 2015 yılında yapmamız gereken projeler arasındadır. 4-5 yıldır Kıb-Tek’te bu alanda, daha doğrusu hiçbir alanda yatırım yapılmamıştı. Göreve geldiğimiz günden bugüne 40 milyon dolar civarında yatırım gerçekleştirdik. Bu bahsettiğim yatırım Rum tarafıyla bağlantı gündeme gelmeseydi de zaten yapılacaktı. 

2 dizel santral...

• Soru: Daha önce yaptığımız röportajda üç projeniz olduğunu söylemiştiniz. Birincisi akıllı sayaç, ikincisi led sokak lambaları ve üçüncüsü de yedek güç...

• Akim: Bunların hepsini eksiksiz yaptık. Her biri 17.5 Megawattlık 2 dizel santraller kuruldu, deneme üretimi yapıyor. Bu ay resmen açılacak. Makineler her kilowatta, yaklaşık 80 gram daha az akaryakıt yakarak elektrik üretecek. Bunların da sağlayacağı yıllık tasarruf 20 bin ton akaryakıttır.

Akıllı sayaç...

   70 bin civarında akıllı sayaç sisteme dahil edildi, çalışıyor. Bu sayaçlar sayesinde aylık 15 milyon kilowat-saat fazladan faturaladık ki bu da ayda 7 milyon TL eder. Dünyada tüm sayaçları akıllı sayaç olan ilk ülke olacağız. Sayaçlarla engelleyeceğimiz kaçaklar yaklaşık yılda 100 milyon TL civarında olacak. Bizim buna yaptığımız yatırım ise 40 milyon TL olacak.

Led sokak lambaları...

   Led sokak lambalarının da takılmaya devam ediliyor. Yılbaşında bütün ülkenin led ışıklarla dolu olacağı bir ülke yaratmış olacağız. Bu da dünyada bir ilk olacak. Mevcut sokak lambalarıyla tükettiğimiz elektrik miktarı 2014 yılında 33 milyon kilowatt-saattir. Bunun bugünkü parasal değeri 18 milyon TL olur. Halbuki tüm led ışıkları taktığımız zaman %90 civarında yakıttan tasarruf sağlayacağız. Bu da yaklaşık 1.5 gemilik akaryakıt tasarrufu demektir. Akaryakıt masrafını düşürünce ciddi bir avantaj sağlanacak.

“Türkiye’den elektrik projesi öz sermayemizle yapılacak”

• Soru: Türkiye’den kabloyla elektrik getirilmesi konusu ne noktadadır? Güney’le yapılacak işbirliği bu konuya nasıl etki eder?

• Akim: Türkiye’den kabloyla elektrik getirme konusunda fizibilite raporu hazırdır. Uluslararası bir danışmanlık firması çalışmanın son aşamasını verdi. Yaklaşık bir buçuk ay önce danışmanlık firması bize sunum yaptı, kablonun nasıl yatırılacağı, maliyeti, işçiliği, hangi firmalar kabloyu üretir, nasıl sipariş edilecek gibi detayları anlattı. Burada tek kalan şey, siyasilerin iki devlet arasında konuyu bağlamasıdır. Bu projenin maliyeti 130 milyon Euro civarındadır. Bunu kurum olarak biz kendi imkanlarımızla yapacağız. Bu proje Kıbrıs Türk toplumunun öz sermayesiyle yapılacak. Bu ekip, bu yönetim kurulu bu kaynağı da bulur, bu yatırımı da yapar, elektriği enterkonnekte sistem içerisinde Türkiye’ye de bağlar ve arz güvenliğini pekiştirir. Gerek Rum tarafı, gerekse biz barışı yakın zamanda yakalamamız halinde Türkiye üzerinden AB’ye en ucuz yoldan bağlanmayı sağlamış olacağız ve bu bizim dönemimizde olacak. Kablo döşenir, bu illa ki buraya Türkiye’den elektrik gelecek anlamı taşımaz, geleceği gibi, buradan Türkiye’ye ve Avrupa’ya da elektrik gidebilir.
  
Güneş enerjisi...

• Soru: Güneş enerjisinden elektrik üretimi konusunda bir çalışma var mı?

• Akim: O konuda da bir çalışma yaptırıyoruz. Fizibilite raporu da yakında elimizde olacak.

Hedef…

• Soru: Son olarak ne söylemek istersiniz?

• Akim: Bundan sonraki hedefimiz Kıbrıs Türk toplumunun tek milli kuruluşu olan elektrik kurumunu çok daha güçlü bir biçimde ve daha özerk, daha dinamik, daha etkin, daha verimli çalışan bir kurum halinde gelecek nesillere devretmektir.