Hedef kitleyi değişiniz

Bu hafta ne yazacağımı uzun uzadıya düşündüm. Bu köşeyi politika köşesine dönüştürmek istemiyorum. Öte yandan, uzun süredir beklenen BM Genel Sekreteri ile yapılacak üç günlük görüşmenin yarın New York’ta gerçekleştirilmesi bekleniyor. Durum böyle olunca kendi alanıma yönelmeye karar verdim. İletişim bilimi… 
«Her iki tarafın da düşünce ve kaygılarına saygı gösterilecek, mümkün olan en iyi sonucu umut ediyorum». Diplomatik klişe, öyle değil mi? Hiçbir şikâyete yer bırakmıyor. Bu siyasi replik, eğer söylenenleri dinleyen kesim iki toplumlu ise kullanılıyor. Çok ayrıntıya yer verilmeksizin, tüm Kıbrıslılara yönelik ortaya karışık dilek ve umut… Bir de bayram veya yeni yıl yaklaşmışsa, Twitter’de diğerinin dilinde bir cümle yayınlayınca bir toplumun diğer toplumun liderine sempati duyguları ile tebessüm ettiği an gelir. 
Dikkatinizi çekerim: «Bir an». Andan bahsediyoruz. Bunun sebebi, liderlerimizin iki toplumlu yaklaşım bağlamındaki iletişim politikalarının saman alevi gibi parlayıp sönmekten ibaret olmasıdır. 

*  *  *  *

Çoğu kez, her iki taraftan da yapılan açıklamalar, verilen röportajlar, yazılı açıklamalar, içteki endişeleri “dindirmeye” yönelik olur. Peki, bu endişeler hangi endişelerdir? Ne söylenirse söylensin sabit kalmaya devam edecek olan endişelerdir. İstemiyorlar, nasıl yapacağız? Masada olandan farklı şeyler istiyorlar. Burada da orada da… Bu uzlaşmaz tezlerin abartılı bir şekilde vurgulanmasının tek bir amacı olabilir; o da içeride oluşabilecek dengesizlikten kaçınmaktır. Nitekim oluşabilecek bir huzursuzluk normal işleyen bir yönetim için beklenmedik sonuçlar doğurabilir. Sonuçta her iki taraftaki dengeler de oldukça kırılgandır.
İçteki dengelerin de önemli olduğunu söyleyebilirsiniz. Evet… Fakat iletişimde önemli olan, daima amacın ne olduğuna, nereye yöneldiğimize, kimlerin yol arkadaşları olduğuna ve amaca ne kadar yakın olduğumuz ile ilgilidir.

*  *  *  *

Şimdi, bunları tek tek ele alalım:
- Amaç nedir?
Şüphelenecek bir şey yok. İki kesimli iki toplumlu federal çözüm.
- Nereye yöneliyoruz?
Kayda değer bir tereddüt vardır. Buna verecek yanıtım yok. Çözüme doğru mu yürüyoruz, yoksa zor taraflara girdikçe çözümden uzaklaşıyor muyuz?   
- Yol Arkadaşları Kimlerdir?
Kesinlikle çözüme ulaşılması perspektifine karşı koyanlar değildir. Aynı kişiler, kuvvetle ihtimal çözüme ulaşılırsa çözümün önünü kesmek için çaba harcamaya devam edecekler. 
- Hedefe Ne Kadar Yakınız?
Artık ortada olan cevaplanması gereken ve benim için büyük bir tereddüt olan ciddi soru; her iki tarafta da yapılan açıklamaların bir iletişim planı ve çalışmasına mı dayandığı, yoksa öylesine içgüdüsel olarak mı yapıldığıdır. Eğer amaçtan uzak isek, kurulan iletişim içteki dengeler için feda edilir ve diğer tarafın alıcısı tarafından doğru şekilde algılanmaz. Fakat bu durum, 2016 sonuna kadar çözüme ulaşılması umudunun bir yanılsama olduğunu ortaya koyar. Eğer mesele gerçekten birkaç ay ile ilgili ise liderler yanlış patikada yürüyorlar. Ayrıca iletişim terminolojisinde kullanıldığı şekliyle “target grouplarını”, yani mesaj vermek istedikleri hedef kitleyi değiştirmeleri gerekir.     

*  *  *  *

İletişim stratejisinin değiştirilmesi gerektiğini doğrulayan bir politik klişe de vardır: “Çözümün gelmesi için iki ‘EVETE’ ihtiyaç vardır”. Bu klişe şöyle savunulur: Artık izole bir şekilde ‘enklavlarda’ yaşamıyoruz. İnternet devrimi Kıbrıs’a da ulaştı. Bir tarafta yapılan açıklamalar, aynı anda “translate” adında tek bir yere tıklanınca diğer taraftan da okunuyor. Artık dinleyici kitlesi ortaktır ve bir sonuca ulaşılması için her iki görüşe de ihtiyaç vardır. Diğer tarafı da takip eden dinleyici kitlesinin kaygılarını kim giderecek peki?  
Bunların hepsi bir yana, ben de… «Her iki tarafın da düşünce ve kaygılarına saygı gösterilecek, mümkün olan en iyi sonucu umut ediyorum».

-----------------
Yenidüzen için hazırlanan özgün Yunanca metinden çeviri Çağdaş Polili
-----------------

Αλλάξτε target group

Σκεφτόμουν τι να γράψω αυτή τη βδομάδα. Δεν θέλω να μετατρέψω τη στήλη σε πολιτική. Από την άλλη, οι ηγέτες είναι στη Νέα Υόρκη και αύριο αναμένεται να πραγματοποιήσουν την πολυαναμενόμενη τριμερή συνάντηση με τον ΓΓ των ΗΕ. Θα επικεντρωθώ στο στοιχείο μου. Την επικοινωνιολογία.

«Ελπίζω στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με σεβασμό στις ανησυχίες και τους προβληματισμούς και των δύο πλευρών». Διπλωματικό κλισέ, έτσι δεν είναι; Δεν αφήνει κανένα παραπονούμενο. Αυτή η πολιτική ατάκα χρησιμοποιείται όταν το ακροατήριο είναι δικοινοτικό. Χωρίς πολλές λεπτομέρειες, κάτι μεταξύ ευχής και ελπίδας για όλους τους Κύπριους. Αν είναι κοντά και το Μπαιράμι ή τα Χριστούγεννα, μια πρόταση ο ένας στη γλώσσα του άλλου στο Twitter και η στιγμή που η μια κοινότητα χαμογελά με αισθήματα συμπάθειας προς τον ηγέτη της άλλης κοινότητας είναι γεγονός.

Προσέξτε: «Η στιγμή». Περί στιγμής πρόκειται. Γιατί η επικοινωνιακή πολιτική των ηγετών μας περιορίζεται σε εκλάμψεις δικοινοτικής προσέγγισης.

*  *  *  *

Τις περισσότερες φορές, οι δηλώσεις, οι συνεντεύξεις, οι γραπτές ανακοινώσεις και από τις δύο πλευρές, γίνονται για να «καθησυχαστούν» οι ανησυχίες στο εσωτερικό. Και ποιες ανησυχίες; Αυτών οι οποίοι ό,τι και να τους πεις, δεν πρόκειται να αλλάξουν τροπάρι. Δεν θέλουν, πώς να το κάνουμε; Θέλουν άλλα πράγματα από αυτά που είναι στο τραπέζι. Και απ' εκεί και απ' εδώ. Ο μόνος στόχος που μπορεί να έχει η επιτηδευμένη προσπάθεια να υπερτονίζονται οι αδιάλλακτες θέσεις, είναι η αποφυγή της ρήξης στο εσωτερικό, η οποία θα είχε πιθανώς απρόβλεπτες συνέπειες στην ομαλή διοίκηση, αφού και στις δύο πλευρές οι ισορροπίες δυνάμεων είναι εύθραυστες.

Σημαντική και η ισορροπία στο εσωτερικό θα μου πείτε. Ναι... αλλά εξαρτάται πάντα από το ποιος είναι ο στόχος, προς τα πού οδεύουμε, ποιοι είναι οι συνοδοιπόροι και πόσο κοντά είμαστε στον στόχο.

*  *  *  *

Να τα πάρουμε ένα – ένα:
- Ποιος είναι ο στόχος;
Δεν έχω λόγο να τον αμφισβητήσω. Η λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
- Προς τα πού οδεύουμε;
Απορίας άξιο. Δεν έχω την απάντηση. Οδεύουμε προς τη λύση ή αποκλίνουμε από αυτήν όσο μπαίνουμε στα δύσκολα;
- Ποιοι είναι οι συνοδοιπόροι;
Σίγουρα όχι όλοι όσοι πολεμούν την προοπτική επίτευξης λύσης, οι οποίοι πολύ πιθανόν θα συνεχίσουν να την υποσκάπτουν ακόμα και αν αυτή επιτευχθεί.
- Πόσο κοντά είμαστε στον στόχο;
Το πλέον σοβαρό ερώτημα, η απάντηση του οποίου θα απαντήσει και στη δική μου μεγάλη απορία για το αν οι δημόσιες τοποθετήσεις στις δύο πλευρές γίνονται στη βάση επικοινωνιακού σχεδιασμού και μελέτης ή αυθόρμητα και ενστικτωδώς. Αν είμαστε μακριά από τον στόχο, τότε επικοινωνιακά ορθώς δεν λαμβάνεται υπόψη το ακροατήριο της άλλης πλευράς, περισώζοντας τις ισορροπίες εσωτερικά. Αυτό όμως θα σήμαινε ότι η εκπεφρασμένη ελπίδα για κατάληξη το 2016 είναι ψευδεπίγραφη. Αν όντως είναι θέμα μηνών, τότε οι ηγέτες βρίσκονται σε λάθος μονοπάτι και χρειάζεται να αλλάξουν «target group» όπως ονομάζεται στη γλώσσα της επικοινωνιολογίας, δηλαδή να αλλάξουν στοχοπροσήλωση ακροατηρίου.

*  *  *  *

Υπάρχει πολιτικό κλισέ το οποίο δικαιολογεί τον επανασχεδιασμό της επικοινωνιακής στρατηγικής: «Χρειάζονται δύο "ΝΑΙ" για να επέλθει λύση». Και αιτιολογείται: Δεν ζούμε απομονωμένοι πια σε «θύλακες». Η διαδικτυακή επανάσταση έφτασε και στην Κύπρο. Την ίδια ώρα που γίνονται δηλώσεις στη μια πλευρά, με το πάτημα ενός κουμπιού με την ονομασία "translate" διαβάζονται και στην άλλη. Το ακροατήριο είναι κοινό και προσμετρά και τις δύο απόψεις για να καταλήξει σε συμπέρασμα. Αυτού του ακροατηρίου τους φόβους ποιος θα τους καθησυχάσει; 

Κατά τα άλλα, κι εγώ… «ελπίζω στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με σεβασμό στις ανησυχίες και τους προβληματισμούς και των δύο πλευρών».