Dila ŞİMŞEK

Hepatit’in mikroplu yiyeceklerden, sudan veya ağız yoluyla bulaştığını söyleyen Dr. Emre Vudalı, bu hastalığın ülkemizde ciddi bir sağlık sorunu olduğunu belirtti.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 12 ayda 713 kişide Hepatit B tespit edildi, ayrıca 177 kişide Hepatit C yani Anti HCV virüsüne rastlandı, bununla birlikte 48 kişiye de HIV (AİDS) tanısı konuldu.

Hepatit hastalığın bazı hastalarda sadece halsizlik, bazılarında ise bulantı, kusma, iştah kaybı, ağrı gibi daha kuvvetli şikayetler şeklinde görüldüğünü söyleyen Dr. Vudalı, bu hastalık için destek tedavisi uygulandığını, B, C ve D türlerinin ise ölümcül sebeplere yol açtığını kaydetti.

Lefkoşa Devlet Hastanesi’nden, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı, aynı zamanda Kıbrıs Türk Tabipler Birliği Yönetim Kurulu’nda Koruyucu Hekim ve Halk Sağlığı Sorumlusu Emre Vudalı, YENİDÜZEN’e bulaşıcı hastalıkları anlattı.

Dr. Emre Vudalı, YENİDÜZEN’e bulaşıcı hastalık çeşitlerini, teşhis konulduktan sonraki adımı ve tedaviyi açıkladı. Bulaşıcı hastalıklarda teşhis konulması için potansiyel hastaların bilinçli olması gerektiğini vurgulayan Vudalı, “İnsanlar hem kontrol hem de danışma için hastane ve kliniklere gitmeli” şeklinde konuştu. Ülkede bulaşıcı hastalıkların azalması için eğitimin hayati önem taşıdığının altını çizen Vudalı, okullarda eğitimin, medyada görünürlüğün ve teşhis kliniklerinin kurulmasının önemine değindi. Risk grubundaki kişilerin, danışma, teşhis ve psikolojik destek alabileceği kliniklerin olması gerektiğine işaret etti. “Bu klinikler Amerika ve Avrupa’da yaygın fakat ne yazık ki Türkiye ve Kıbrıs’ta hiç yok” dedi.

"CİDDİ BİR SAĞLIK SORUNU"… Hepatit’in mikroplu yiyeceklerden, sudan veya ağız yoluyla bulaştığını söyleyen Dr. Emre Vudalı, bu hastalığın ülkemizde ciddi bir sağlık sorunu olduğunu belirtti.

“Kıbrıs’ın kuzeyinde 68 kişi HIV hastalığını taşıyor”

Vudalı, Kıbrıs’ın kuzeyinde, KKTC vatandaşı olup HIV tanısı olan 68 (bilinen) kişi olduğunu, fakat bu sayının muhtemelen çok daha fazla olduğunu kaydetti. HIV tanısının konulması için bir laboratuvarda kan testinin yapılması gerektiğini, bunun Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastane’sinde bu testin kimlik belirtmeden de yapılabileceğini bildirdi. İlk aşamada bu hastalığın grip benzeri şikayetler yaratacağını, sonrasında ise hızlı kilo kaybı, kuru öksürük, ateşlenme ve terleme gibi bulgularla artacağını aktardı. Bu hastalığın ilerlemesinin bağışık sistemini ciddi şekilde zayıflattığını anlatan Vudalı “Kişilerin şüpheli cinsel ilişki sonrasında kliniklere danışma ve kontrol amaçlı gelmesi hayati önem taşır” diye konuştu.

HIV hastalarına yapılan insanlık dışı uygulama

KKTC’de günümüzde olan uygulama HIV pozitif taşıyan yabancıların yurtdışına ihraç etmesi şeklindedir. Vudalı, “Hiçbir gelişmiş ülkede böyle bir uygulama yoktur. Bu uygulamanın devam etmesi halinde hastalar kan testi yapmaktan kaçınacak ve dolayısıyla hastalığı taşıdığını bilmeyecektir. Bu sebeple HIV pozitif yabancıların yurtdışına ihraç edilme kararı gözden geçirilmelidir” dedi.

B, C VE D TÜRLERİ ÖLÜMCÜL…  Hepatit hastalığın bazı hastalarda sadece halsizlik, bazılarında ise bulantı, kusma, iştah kaybı, ağrı gibi daha kuvvetli şikayetler şeklinde görüldüğünü söyleyen Dr. Vudalı, bu hastalık için destek tedavisi uygulandığını, B, C ve D türlerinin ise ölümcül sebeplere yol açtığını kaydetti.

“KKTC’de en çok Hepatit B, sonrasında ise Hepatit C yaygın”

Halk arasında Sarılık hastalığı olarak bilinen Hepatit’in mikroplu yiyeceklerden, sudan veya ağız yoluyla bulaştığını söyleyen Vudalı, bu hastalığın ülkemizde ciddi bir sağlık sorunu olduğunu belirtti. Ayrıca Hepatit hastalığın bazı hastalarda sadece halsizlik, bazılarında ise bulantı, kusma, iştah kaybı, ağrı gibi daha kuvvetli şikayetler şeklinde görüldüğünü aktardı. Bu hastalık için destek tedavisi uygulandığını, B, C ve D türlerinin ise ölümcül sebeplere yol açtığını kaydetti.

“İnsanlar polikliniğe başvurmaktan çekinmesin”

Vudalı, cinsel saldırıya uğrayanların, korunmasız ilişkiye giren ve birden fazla partnerle olanların, HIV pozitif bir kişi ile ilişki yaşayanların, görülme sıklığı yüksek bölgelere seyahat eden veya orada yaşayanların, erkekler arası homoseksüel ilişki yaşayanların, damar içi ilaç bağımlılığı ve ortak enjektör kullanımı olanların risk grubunda olduğunu kaydetti. İnsanların şüpheli bir durumda mutlaka kliniğe başvurması gerektiğini de vurguladı.

“Devlet hastanelerinde bulaşıcı hastalıkların tümünün teşhis ve tedavisi mümkün değil”

Devlet hastanelerin, yüzlerce bulaşıcı hastalık türünden sadece on tanesini teşhis ve muayene ettiğini ifade eden Vudalı, kalabalıktan dolayı bunun güç olduğunu da ekledi. “Bu yüzden STD kliniklerinin kurulması çok önemli” diyen Vudalı, ülkede bu laboratuvarların açılması gerektiğini vurguladı.

“Cinsel yolla bulaşan hastalıkların yanı sıra…”

Vudalı, hava yoluyla bulaşan hastalıkların (verem, kızamık vs.), hasta kişinin öksürme veya hapşırmasının ardından havada küçük parçacıklar bırakması ve diğer kişinin bu havayı solumasıyla geçtiğini belirtti. Grip, boğmaca ve zatürre gibi hastalıkların, insanların düşündüğünün aksine hava yolu ile değil yakın temas ile bulaştığını söyleyen Vuralı, “Hasta kişiye yakın bir şekilde konuşma ile bulaşabilir” dedi. Ara kaynak denilen bulaşma yolunun (Tifo, Hepatit A vs. hastalıklarında) virüsün vücuda girip çoğalması ile yayıldığını kaydetti. Son bulaşma yolunun ise vektör yolu ile olduğunu söyleyen Vudalı, sıtma gibi tehlikeli hastalıklara sebep olan bu döngünün, sivrisinek ve pire ile kişiye bulaştığını anlattı. Kuduz hastalığının Kıbrıs’ta bulunmadığını, tetanosun ise çok sık görülmediğini açıkladı, bu iki hastalığın da ölümcül olduğunu belirtti.

Korunmak için ne yapmalıyız?

Aşının önemini vurgulayan Vudalı, çocukların ve yaşlıların hastalıklardan korunması için aşılarının tam yapılması gerektiğini, bunun için enfeksiyon hastalıkları doktorlarına başvurmak gerektiğini söyledi. Yurtdışına, belirli bir bulaşıcı hastalık türünün çok sık görüldüğü bir ülkeye gidecek kişilerin ise, seyahatten önce tedbir için korunma aşısı yaptırmalarını önerdi. Vudalı, hastalık taşıyan kişilerle yakın temastan sonra kontrol edilmenin önemini belirtti. İyi beslenme ve yeterli uykunun bağışıklık sistemimizi güçlendirdiğini ekledi. Kişisel hijyenin altını çizen Vuralı, “Sabun ve su ile elleri düzenli yıkamak hastalık kapmamak için gereken en temel şeydir” şeklinde konuştu.

“Ülke olarak ne yapalım?”

Vudalı, eğitim sistemine sağlıklı cinsel eğitim derslerinin (cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve korunma yöntemleri) konulmasının atılacak ilk en önemli adım olduğunu söyledi. “Bunun dışında cinsel yolla bulaşan hastalıkların teşhisi için gerekli test merkezlerinin açılması, ülkeye gelen ve belirli bir sürenin üzerinde kalacak olan risk grubu kişilerin taranması, spot eğitim bilgilendirme içeriklerinin arttırılması, riskli gruplarda sık taramalar yapılması ve ihraç kararının kaldırılmasıdır” şeklinde konuşan Vuralı, “Bulaşmayı azaltmak için en önemli adımın kişinin hasta olduğunu bilmektir” dedi. Vudalı, bu aşamada Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Kıbrıs Türk Tabipler Birliği’ne çok iş düştüğünü ifade etti. Vudalı, aşı ile korunmanın önemini vurguladı, “Hepatit A ve B aşısı yapılmamış kişilere aşı yapılmalıdır” dedi. Hepatit B e C’nin cinsel yolla bulaştığını söyleyen Vudalı, bunu önlemek için eğitim ve spot bilgilendirmelerin şart olduğunun altını çizdi. “Tanı ve danışma merkezleri kurulmalı, ücretsiz prezervatif dağıtılmalı ve özellikle risk grubu kişilere tarama yapılmasını öneriyorum” diyen Vudalı, ülke olarak çok yol kat etmemiz gerektiğine değindi.

12 AYLIK VERİLER… Sağlık Bakanlığı verilerine göre 12 ayda 713 kişide Hepatit B tespit edildi, ayrıca 177 kişide Hepatit C yani Anti HCV virüsüne rastlandı, bununla birlikte 48 kişiye de HIV (AİDS) tanısı konuldu.

YENİDÜZEN resmi verileri paylaşmıştı

Önceki gün YENİDÜZEN'de yayınlanan Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan rapor, bulaşıcı hastalıklarla ilgili resmi verileri ortaya koymuştu.  2018 Ocak ila Aralık ayında tespit edilen ‘bulaşıcı hastalık’ verileri dikkat çekiciydi.

Rapora göre; 2018 Ocak ila Aralık tarihleri arasında toplamda 1218 kişide ‘bulaşıcı hastalık’ tespit edildi.

 Söz konusu verilerde 589 TC, 544 uzak ülke ülkesi vatandaşı, 57 “KKTC” uyruklu kişide bulaşıcı hastalığı görüldüğü kayda geçirilmişti. 28 konsomatriste de bu listede yer alıyordu.

12 ayda yılda 713 kişide Hepatit B tespit edildiği, ayrıca 177 kişide Hepatit C yani Anti HCV virüsüne rastlandığı, bununla birlikte 48 kişide de HIV (AİDS) tespit edilmişti.