Tabipler Birliği Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Vudalı: “Tespit edilen 74 kişi olsa da, ülkede çok daha fazla kişi gizli HIV taşıyıcısıdır. Ancak insanlar bu konuda bilinçsiz olduğu için, test yaptırmıyor ve hastalığın tanısını koyamıyoruz. Yurttaş olmayanlar ise, sınır dışı edilme kaygısı ile gizlenebiliyor, bu da hastalığın bulaşması ve ölüm tehlikesi demek”

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Nesil Bayraktar: “Bu bireylerin kendilerini gizlemesi, insanların hem bu hastalığı bulaşmasına hem de tedavi olmayarak risk altında yaşamasına sebep olur”

Dila ŞİMŞEK

Kıbrıs’ın kuzeyinde bilinen ve tespit edilen HIV (AIDS) hastalığı taşıyan 74 kişi var.

YENİDÜZEN’e bilgi veren Kıbrıs Türk Tabipler Birliği’nde Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Vudalı, “Her ne kadar tespit edilen 74 kişi olsa da, ülkede çok daha fazla kişi gizli HIV taşıyıcısıdır. Ancak insanlar bu konuda bilinçsiz olduğu için, test yaptırmıyor ve hastalığın tanısını koyamıyoruz. Yurttaş olmayanlar ise, sınır dışı edilme kaygısı ile gizlenebiliyor, bu da hastalığın bulaşması ve ölüm tehlikesi demek” dedi.

HIV hastalığı taşıyan yabancıların sınır dışı edilmesini insanlık ayıbı olarak nitelendiren Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Nesil Bayraktar ise, “Bu bireylerin kendilerini gizlemesi, insanların hem bu hastalığı bulaşmasına hem de tedavi olmayarak risk altında yaşamasına sebep olur” şeklinde konuştu.

Ülkedeki HIV pozitif sayısı Eylül 2019 itibari ile 74 olduğu kaydedildi. Sağlık Bakanlığı’nın 2018 verilerine göre, 5 KKTC yurttaşında, 5 TC yurttaşında, 17 diğer uyruklu vatandaşlarda olmak üzere 27 kişide HIV tespit edilmişti.

Buna göre, bilinen HIV hastaları, 2018’e göre büyük bir artış gösterdi.

Uzman Doktor Vudalı, risk grubundaki bireylerin korunmasız cinsel ilişki yaşayan, birden fazla kişi ile birliktelik yaşayan, damar içi ilaç bağımlısı olan, ortak enjektör kullanan, HIV birey ile ilişki yaşayan, cinsel saldırı yaşayan ve homoseksüel ilişki yaşayan kişiler olduğunu söyledi.

Önceki yıllarda da sayı 27’ydi.

İhbarı Zorunlu Hastalıklar İstatistikleri’ne göre 1 Ocak 2016 -31 Aralık 2016 tarihleri arasında TC dışı diğer ülke vatandaşlarında 27 kişide HIV tespit edilmişti.

1 Ocak 2016-31 Aralık 2016 tarihleri arasında TC vatandaşlarında 7 kişide HIV saptandı. Bu sayılar 1 Ocak 2017-31 Aralık 2017 tarihleri arasında da benzer olup artmadı. Ağustos 2018’e kadarki süreçte ise 5 kişide ise HIV görülmüştü. KKTC vatandaşlarında ise aynı tarihlerde 1 kişide HIV tespit edilmişti.

“Her ne kadar tespit edilen 74 kişi olsa da, ülkede çok daha fazla kişi gizli HIV taşıyıcısıdır. Ancak insanlar bu konuda bilinçsiz olduğu için, test yaptırmıyor ve hastalığın tanısını koyamıyoruz.”
Dr. Emre Vudalı

Tabipler Birliği Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Vudalı:

“Sınır dışı uygulaması nedeniyle insanlar gizleniyor ve hastalığı hem bulaştırıyor, hem de ilerliyor”

“HIV pozitif hastalarındaki artışın en büyük sebebi, halkımızın gelişen nüfusla açık bir topluma dönüşmesidir. Dış toplumla iletişim arttığı için, bu gibi hastalıklar daha sık görülmeye başladı. Bu hastalıklara tanı koyamazsak eğer, tespit de edemeyiz. Bu nedenle kişilere test yaptırmalıyız ancak insanları teste ikna etmek pek kolay değil. Test yapılmadığı için, aslında sayı da artıyor. Her ne kadar tespit edilen 74 kişi olsa da, ülkede çok daha fazla kişi gizli HIV taşıyıcısıdır. Ancak insanlar, eğitim ve bilgisizlikten dolayı, risk grubunda olabileceklerinden de habersiz olarak bunun farkında değil. Yurttaş olmayan kişiler ise, sınır dışı edilme kaygısı ile test yaptırmıyor. Ülkemizde, HIV pozitif hastalığı taşıyan yabancı uyruklu kişilerin sınır dışı edilmesini yanlış buluyorum. Böylelikle, insanlar gizleniyor ve hastalığı hem bulaştırıyor, hem de ilerliyor. Tedavi göremeyen hastalar, ölme riski taşıyor. Önlem almak istiyorsak, test yapılmasını ve tedaviyi teşvik etmemiz gerekir. Özellikle risk grubu taşıyan bireylerin yılda bir kez bu testi yaptırması çok önemlidir. Bu konuda, eğitimin yeri çok büyük… Maalesef, ülkemizde sağlık ve cinsel eğitim ile ilgili yeterli bir bilinç yok. İnsanlar bu hastalıklarla karşılaşacaklarını bilmiyorlar. Bunu özellikle risk grubundaki insanlara anlatmak, test yapmalarını sağlamak gerekiyor. İnsanlarımız, bahsettiğim risk grubundaysalar, Lefkoşa Devlet Hastanesine başvurarak bilgi alabilir ve tedavi görebilir.”

“HIV üzerine devlet uygulaması baştan aşağı yanlıştır. Hiç kimse, hastalığı ile değerlendirilerek sınır dışı edilmemelidir.” Nesil Bayraktar

Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Nesil Bayraktar:

 “HIV üzerine devlet uygulaması baştan aşağı yanlıştır”

“HIV üzerine devlet uygulaması baştan aşağı yanlıştır. Hiç kimse, hastalığı ile değerlendirilerek sınır dışı edilmemelidir. Ebola gibi çok daha tehlikeli hastalığı taşıyan bireyleri sınır dışı etmeyen devlet, HIV gibi kolay tedavi edilebilen, günlük yaşamını rahatlıkla sürdürebilen kişileri sınır dışı ediyor. Ülkemizin en önemli kaynağı yabancılarsa eğer ve biz bu yatırımcıları, öğrencileri veya çalışanları saklanarak yaşamaya zorlayıp, tedavi almadan ülkelerine gönderiyorsak bu bir ayıptır. Hepatit B ve C taşıyıcı hastalara şefkat ile yaklaşılırken, aynı yollarla bulaşabilen HIV hastalarına bakış çok yanlıştır. Ülkemizde, 1980’lerin Hollywood filmlerinden kalmış fikirler var ne yazık ki. HIV’li bireyler, hepimiz kadar sağlıklı bir şekilde toplum içinde var olabiliyor. Bu sadece cinsel yolla ve kanla bulaşan bir hastalık, hava yoluyla, temas ile değil… Bu sebeple birincil olarak bilinçlenmemiz gerekiyor. Tabipler Birliği, Sivil Toplum Örgütleri ve bizler bu konuda eğitim yapıyoruz ancak hükümetlerin oy kaygısı yüzünden, “AIDS’leri ülkede tutuyorsunuz” yorumları almamak için virüse göre insanları sınır dışı ediyoruz. Dünyanın hiçbir yerinde böyle uygulamalar yoktur. Yabancı nüfusu bu kadar fazla bir ülke olarak kendi kendimizi bıçaklıyoruz. Bu bireylerin kendilerini gizlemesi, insanların hem bu hastalığı bulaşmasına hem de tedavi olmayarak risk altında yaşamasına sebep olur. Altı ayda bir rutin test şarttır. Bu toplumsal tabulardan kurtulmamız gerekiyor. Bu hastalık, cinsellikle bulaştığı için toplum da devlet de damgalanmamak için göz ardı ediyor. Bugün, patlayıcı ile bulunan birisine gece kulübü açması izni verilirken, HIV’li bir öğrenci sınır dışı ediliyor. Bir an önce devletin bu tabuyu ortadan kaldırmasını istiyorum ve meslektaşlarımın da hemfikir olduğunu düşünüyorum”