Bafra’da İstiridye mantarı yetiştirerek farklı bir üretim gerçekleştiren Halil Bayraktar ve kardeşi Selçuk Bayraktar, “Orga Garden” adı altında toplamda dört çeşit mantar ticareti yapacak. Yakın zamanda üretecekleri kültür mantarı (beyaz mantar) ve portobello mantarları da piyasada yerini alacak. 

Mantar Üreticisi Halil Bayraktar “Hayatımda biyoloji okumadım ama 50 yaşında mantar üreticisi oldum, bu bir meraktır, isteyen herkes bunu yapabilir. Toplumun en büyük hastalığı garanti bir maaştır, keşke olmasa… Ülkemizde işsizlik yoktur, biraz tembellik biraz da araştırma noksanlığı vardır.”

Fehime ALASYA

Tatilde ziyaret ettiği bir mantar fabrikasıyla başlayan mantar üretimi merakını geliştiren Halil Bayraktar, 2012 yılında hobi olarak başladığı mantar üretimini, 2014 yılında Orga Garden adıyla ticari faaliyete taşıdı.

Bafra’da İstiridye Mantarı yetiştirerek farklı bir üretim gerçekleştiren Halil Bayraktar ve kardeşi Selçuk Bayraktar, “Orga Garden” adı altında toplamda dört çeşit mantar ticareti yapacak. Yakın zamanda kültür mantarı (beyaz mantar) ve portobello adında ülkede yetiştirilen iki çeşit mantar piyasada yerini alacak. 

Sadece iç piyasaya dağıtım yapan Bayraktar, ‘iklimlendirme odaları’ ile yılın her mevsiminde hasat elde edebiliyor.

İstiridye Mantarı ve Gavcar Mantarı ile iç piyasaya hizmet veren Orga Garden, yakın tarihte toplam dört çeşit mantar üretimi yapmaya hazırlanıyor.

Piyasadaki talebi değerlendiren Bayraktar, istiridye mantarının kısmen benimsendiğini, talebin ise beklentilerinin çok altında olduğunu ifade ediyor.

Talebin düşük olmasına rağmen, üretimden kopmadıklarını anlatan Bayraktar, talep doğrultusunda kültür mantarı (beyaz mantar) ve portobello adında iki çeşit mantar üretimine başlayacaklarını kaydetti.

Yoğun olarak istiridye mantarı üretimi yaptıklarını belirten Bayraktar, Kıbrıs’a özgü gavcar mantarının doğadaki neslinin tükenmek üzere olduğunu ve bu nedenle gavcar mantarı üretimine başladıklarını anlattı.

Mantar yetiştiriciliğini aşama aşama anlatan Bayraktar, üretime dair pek çok konuya değindi.

 ‘İklimlendirme odaları’ ile yılın her mevsiminde hasat elde edebiliyor.

Tek hücreli bir bakteri olan mantar, parçalanarak kasaların arasından açılan hava delikleri arasından çoğalıyor.

İstiridye mantarları paketlenirken

Mantar Üreticisi Halil Bayraktar:

“Ülkemizde işsizlik yok, biraz tembellik ve araştırma noksanlığı vardır”

Orga Garden’in kapılarını YENİDÜZEN okuyucularına açan Halil Bayraktar, üretime dair birçok konuya değindi.

Bayraktar konuşmasında şunları ifade etti:

“Uzun yıllar Mağusa'da yaşadık. Bafra’ya kuş sesleriyle uyanmak için geldik. Elektronik bölümünden meslek okul çıkışlıyım, yüksek tahsilimi de İngiltere'de yaptım. Pamukkale'de tatildeyken ziyaret ettiğimiz mantar çiftliğinde buna merak saldım.

Emekli olmadan önce hobi olarak başladığım bu üretime emekliliğimin ardından ticari olarak devam ettim. Mantar yetiştiriciliği konusunda Selçuk Bayraktar kardeşimle birlikte ortağız. Kardeşimden sonra en büyük destekçim ise eşimdir. Eşimin mutfağını kullanıyorum, bayağı da kirlilik yapıyorum, bana çok destek oluyor.

Bu konuda çok araştırdım, 2012 yılında üretime başladım. Yaygınlaşması için çok uğraştım. Mantar, kültürümüzde ve soframızda oldukça fazla yer tutan bir üründür. Doğada eskisi gibi de kalmadı, çok azaldı. Özellikle gavcar mantarına yönelmemizin sebebi de doğadaki neslini koruyabilmektir.”

“Mantarları iklimlendirme ortamında üretiyoruz”

“İstiridye mantarı, tıbbi özellikleri olan, protein değeri karaciğeri ile aynı olan, yağ ve kolesterolü hiç olmayan faydalı bir mantardır. Almanya, savaşta olduğu yıllarda et tüketimini karşılayamadığı için istiridye mantarının kültürünü üretip, orduların protein ihtiyacını karşılamış ve mantar buradan dünyaya yayıldı. Ben de İngiltere'de olduğum dönemde bu mantarı keşfettim, orada çok popüler ve lezzetli bir mantardır. Araştırdım, uyguladım, Amerika’yı yeniden keşfetmedim, olanı merak ettim, araştırdım. Biz bunları laboratuarlar yani bir diğer adıyla iklimlendirme ortamında üretiyoruz. Altı tane, her biri 20 metre kare olan odalarda, bu üretim yapılıyor. Daha büyük bir tesisse taşınma uğraşı içerisindeyiz. Mantar, doğasında aralık, ocak, şubat aylarında, soğuk veremli havada çıkar, biz iklimlendirme odalarında bunları sağlıyoruz.”

“Bu süreç 4 veya 5 hafta alıyor”

“Ana ham maddesi buğday sapıdır, bunun yanında bazı ek maddeler katılır. Bunlar belli sıcaklıklarda pastörize edilip mikroplardan arınır, komposta dönüşüp olgunlaştırılır ve tohum ile hazırlanan kompos buluşturulur. Mantar bir bakteridir ve kuluçka evresi var, bunu tamamlar ve evrim değiştirerek evreye dönüşür. Mantarın basitçe oluşumu budur. Bu süreç ekim aşamasından mantar oluşumuna dek 4 veya 5 hafta alıyor.”

“Doğadan aldığımız gavcar mantarının üretimini yaptık”

“Biz istiridye mantarı üretiminde yeterli olduğumuzu düşününce daha nasıl farklı mantar yetiştiririz diye düşünüp, uzun uğraşlardan sonra doğadan aldığımız gavcar mantarının dokusunu az da olsa üretimini yaptık. Hala gavcar mantarı üretiminde yeterli tecrübe ve deneyime sahip değiliz ama çalışmalarımız devam ediyor. Üretimi istiridye mantarından farklıdır, bunun tohumunu hazır bulup satın alabiliyoruz ama yerli gavcar mantarının tohumunu bulamıyoruz. Gavcar mantarının tohumunu çoğaltmak bizi çok yoruyor.”

Gavcar mantarı tohumunu çoğaltmak:

“Gavcar mantarı tohumu yapmak için birçok işlem gerekir, bazen dört gece boyu sürüyor. Çok hijyenik bir ortam gerektiriyor, üretime girdiğimde eşim dahi mutfağa uğramıyor. Gavcar mantarının misel (tohum) üretimi bir ayı aşkın bir süreyi buluyor.

Toplamda altı haftada oluşan tohum, hazırlanmış olan kompost ortamına bırakılır. Kopmostlar, kasalara yerleştirilir, mantar tek hücreli bir bakteridir ve parçalanarak çoğalır. Kasanın içindeki kompost, uygun bir yerden yırtılır ve hava ile tepmesi sağlanır, bu sayede bakteri dönüşümünü gerçekleştirir.

“Kıbrıs insanını motive ve teşvik edebiliyorsanız, üretim için yeteneği mevcuttur”

“Bu bölgede üretim yapmak için çok çalışıyoruz. Üretmek çok zordur fakat Kıbrıs insanını motive ve teşvik edebiliyorsanız, üretim için yeteneği mevcuttur, biz bu üretimden vazgeçmek üzereydik ama rastgele o dönem Başbakan olmayan Tufan Erhürman biz ziyarete geldi, vazgeçeceğimizi söyledik, ısrarcı oldu bizi motive etti, akabinde Başbakan oldu. Bunun yanında Mehmetçik Belediye Başkan'ı Cemil Sarıçizmeli de her türlü desteği sundu.

Destek ve teşvik denilince bunun maddiyat olması gerekmiyor.

Sizi ziyaretleri, sorunlarınızı çözme girişimleri de bir destektir. İş yerimize bir kısım dolgu malzemesi gerekti, belediye bize destek oldu. Ciddi oranda atığımız çıkıyor, belediye bu konuda da bize destek veriyorsa benim için büyük katkıdır. Siyasim, Başkanım, belediye çalışanım, gelip üretimimi yerinde kontrol ediyorsa bu benim işime daha çok özen göstermem anlamında destek ve teşviktir.”

“Ülkemizde işsizlik yok, biraz tembellik ve araştırma noksanlığı vardır”

“Hayatımda biyoloji okumadım ama 50 yaşında mantar üreticisi oldum, bahçelerimizde sulu tarım yapıyor, enginar, patlıcan, sebze meyve ekiyoruz. Bu bir meraktır, isteyen herkes bunu yapabilir, gençlik okuyup memur olma zihniyetindedir. Benim çocuklarım da dahil, toplumun en büyük hastalığı garanti bir maaştır, keşke olmasa… Ülkemizde işsizlik yoktur, biraz tembellik biraz da araştırma noksanlığı vardır.”

“Gavcar mantarı korumaya alınmalı”

Ülkedeki gavcar mantarının neslinin tükenmek üzere olduğunu belirten Halil Bayraktar, türün koruma altına alınması gerektiğine değinerek, nasıl toplanması gerektiğini anlattı. 

Bu türün neden azaldığını belirten Bayraktar, “Mantarın üreme oranı toz bir polem olan spordur.

Eskiden bu polenler, insanların mantar toplarken elinde tuttuğu sepetlerden gezdiği sürece her yana yayılırdı ve çoğalırdı. Şimdi plastik poşet ile toplayıp polenleri de eve götürüyorlar.

Gavcar mantarı çok azaldı bence korumaya alınması gerek.” dedi.  

Doğal ortamdan mantar toplarken dikkat edilmesi gereken önemli noktalara değinen Bayraktar, özetle şunları ifade etti:

• Plastik poşetle mantar toplamayın,
• Çok kartlaşmış mantarları kesmeyin,
• Çok yavru mantarları kesmeyin,
• Mantar toplarken bıçak kullanın, kökünden sökmeyin.