HÜKÜMET PROGRAMI OKUNDU... İŞTE DETAYLAR
Başbakan ve UBP Genel Başkanı Ersin Tatar okudu. Tatar programı yaklaşık 1 saat 15 dakikada okudu. Hükümet programı üzerindeki görüşmeler Perşembe günü yapılacak ve görüşmelerin aynı gün tamamlanması halinde cumartesi de güven oylamasına gidilecek.
Başbakan Ersin Tatar, Ulusal Birlik Partisi (UBP) ile Halkın Partisi’nin (HP) oluşturduğu koalisyon hükümetinin zor bir dönemde göreve geldiğini belirterek, ekonomik kalkınmanın birinci öncelikleri olacağını açıkladı. Tatar, bir kalkınma hamlesi yapma kararlılığında olduklarını ve popülizmden uzak duracaklarını ifade etti.
Ulusal Birlik Partisi (UBP) - Halkın Partisi (HP) Koalisyon Hükümeti Programı Cumhuriyet Meclisi’nde okundu.
22 Mayıs’ta kurulan hükümetin programını Başbakan ve UBP Genel Başkanı Ersin Tatar okudu. Tatar programı yaklaşık 1 saat 15 dakikada okudu. Hükümet programı üzerindeki görüşmeler Perşembe günü yapılacak ve görüşmelerin aynı gün tamamlanması halinde cumartesi de güven oylamasına gidilecek. Hükümetin güvenoyu alabilmesi için oylamaya katılanların çoğunluğunun olumlu oy vermesi gerekiyor.
Başbakan Ersin Tatar, hükümetin birinci önceliğinin; ekonomik kalkınma olacağına vurgu yaparak, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin refah seviyesinin artırılması doğrultusunda üretken, sürdürülebilir ve rekabet edebilir bir ekonomik yapının istikrarlı büyümesini sağlamanın ana gayeleri” olduğunu kaydetti.
Tatar, 41. hükümet olarak; popülizmden uzak durarak halkın bugününü ve yarınını düşünerek hareket edeceklerini belirterek, “Yapılamayanları, yapılmayanları yapmak ve bir dönüşüm sağlayarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ciddi bir kalkınma hamlesi yapma kararlılığındayız” dedi.
Başbakan Ersin Tatar, 2 Şubat 2018 tarihinde kurulan dörtlü koalisyon hükümetinin istifası nedeniyle yeni hükümeti kurma görevinin 14 Mayıs 2019 tarihinde Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı tarafından şahsına verildiğini hatırlatarak, bu çerçevede Ulusal Birlik Partisi ile Halkın Partisi arasında kurulan koalisyon hükümeti neticesinde oluşturduğu kabinenin 22 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı tarafından onaylandığını söyledi.
Tatar, “Bugün Anayasa’nın 109. maddesine uygun olarak Hükümet Programını siz değerli milletvekillerimizin ve halkımızın bilgisine getirmek üzere kürsüye gelmiş bulunuyorum” dedi ve şöyle devam etti:
“POPÜLİZMDEN UZAK”
“Öncelikle vurgulamak isterim ki 41’nci hükümet olarak popülizmden uzak durarak halkımızın bugününü ve yarınını düşünerek hareket edeceğiz.
Ülkemizin içinde bulunduğu bu ağır ekonomik ve siyasi koşullarda parlamentomuzdaki tüm siyasi partilerimizin birlik ve beraberliğine her zamankinden çok daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. İstikrarın da yakalanabilmesi adına yasama ile yürütmenin uyum içerisinde çalışmaları büyük önem arz etmektedir. Bunun için hükümetimiz üzerine düşeni yapacaktır.
Yapılamayanları, yapılmayanları yapmak ve bir dönüşüm sağlayarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ciddi bir kalkınma hamlesi yapma kararlılığındayız.”
Başbakan Ersin Tatar, herkesin kabul edeceği üzere ülke için sorunların ağırlaştığı bir dönemin söz konusu olduğunun, bir taraftan Anavatan Türkiye Cumhuriyeti ile “Ekonomik ve Mali İşbirliği Protokolü”nün imzalanamaması, gereken önlemlerin zamanında alınmaması, diğer taraftan 2018 yılı ortalarından itibaren döviz fiyatlarındaki yükseliş ve buna paralel olarak enflasyonun yüzde 30’ları bulmasının ülke ekonomisine derin yaralar açtığını kaydetti.
“Ekonomik kalkınmanın birinci öncelikleri” olacağını vurgulayan Tatar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin refah seviyesinin artırılması doğrultusunda üretken, sürdürülebilir ve rekabet edebilir bir ekonomik yapının istikrarlı büyümesini sağlamanın da ana gayeleri olduğunu vurguladı.
Ersin Tatar, şöyle devam etti:
“TÜM SEKTÖRLER SIKINTILAR İÇİNDE”
“Tüm sektör temsilcileri büyük sıkıntılar içinde olduklarını ifade etmektedir. Halkın alım gücü düşmüştür. Turist sayısı ve turizm gelirlerinde ciddi bir azalma söz konusudur. Öğrenci sayısı ve öğrenci gelirlerinde de bir düşüş söz konusudur. Tarım kesimi hala doğrudan gelir desteği fiyatını beklemektedir. Hasat çoktan başlamış olmasına rağmen tahıl fiyatları konusu askıdadır. Yollarımız artık ne turizm ve üniversite sektörü gibi toplam dış ticaret açığımızı karşılayan iki önemli sektörümüzün ne de halkımızın ihtiyaçlarını kaldırabilecek durumdadır.
“LİMANLARIN DURUMU İÇLER ACISI”
Limanlarımızın durumu içler acısıdır. Telekomünikasyon alanında ciddi eksikliklerimiz vardır. Sağlıkta nerdeyse ilaç bulunamaz bir noktaya doğru gerileme söz konusudur. Bu listeyi daha da uzatmak mümkündür.
“ZOR BİR DÖNEMDE GÖREVE GELİYORUZ”
Kısacası, Ulusal Birlik Partisi-Halkın Partisi koalisyon hükümeti zor bir dönemde göreve geliyor. Ancak Hükümet olarak biz ekonomik açıdan güçlü bir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için projelerimizle hazırız, hükümet olarak bunu başarmakta kararlıyız.
İstikrarlı bir dönem geçirirsek bir-kaç yıla kadar ülkemizi yeni bir kalkınma hamlesi içine sokabileceğimizden eminim.”
“ANAYASAYA SIKI SIKI BAĞLI OLACAĞIZ”
Başbakan Tatar, hükümetin Anayasanın birinci maddesinde ifade edilen “demokrasi, sosyal adalet, hukukun üstünlüğü ve laiklik ilkelerine” sıkı sıkıya bağlı olacağını vurguladı ve “Bizi biz yapan, bizi azınlık durumunda bir topluluk noktasından alıp Devlet sahibi Kıbrıs Türk halkı noktasına taşıyan öz değerlerimize sahip çıkacağız” diye konuştu.
Demokrasinin güçlenmesinin; demokrasi için vazgeçilmez olan siyaset kurumunun güçlenmesi ve siyaset kurumuna duyulan güvenin artırılması ile doğrudan ilgili olduğuna işaret eden Tatar, şöyle devam etti:
“YARGIDA SORUNLAR İVEDİLİKLE AŞILACAK”
“Bu yönde gereken titizlik mutlaka gösterilecektir. Sosyal adaletin bozulmasının başlıca nedeni gelir dağılımındaki adaletsizliktir. Biz, hem ekonominin büyümesi hem de gelir dağılımının çağdaş ülkelerdeki gibi olması için üzerimize düşenleri yapmakta kararlıyız.
Yargının sorunlarını biliyoruz. Yapılması gerekenler ortadadır. Yargıda biriken sorunları aşmak için bir plan-program çerçevesinde ivedilikle yola koyulacağız.”
DOĞAL GAZ KONUSU…
Tatar, Kıbrıs adasının Ortadoğu’nun yanı başında ve Doğu Akdeniz’in merkezinde ve halen büyük stratejik öneme sahip bir ada olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
“Gelişmiş ekonomilere sahip Avrupa ülkeleri, petrol ihtiyacının yüzde 80’ini Orta Doğu’dan karşılamaktadır. Uzman görüşleri Kıbrıs sorununun kalıcı biçimde çözülmesi ve bölgede geniş bir işbirliği zemini sağlanabilmesi durumunda, Türkiye Cumhuriyeti'nin Doğu Akdeniz'de bir enerji geçiş merkezi olmaya oldukça uygun bir aday olduğuna işaret etmektedir.
“HAKLARIMIZI GASP ETMEYE ÇALIŞANLARA KARŞI TEDBİR ALMAZSAK…”
Ancak Rum tarafı bir çözüme yanaşmıyor ve bölgede Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti aleyhine bağlantılar oluşturuyor. Haklarımızı gasp etmeye çalışanlara karşı gereken tedbirleri almazsak gelecek nesiller bizleri affetmeyecektir.
Kıbrıs’ın çevresinde bu kadar önemli olaylar yaşanırken, Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler daha da önem kazanmaktadır. Hükümet olarak Anavatan Türkiye Cumhuriyeti ile iyi ilişkiler içinde özen göstereceğiz.”
“EKONOMİK PROTOKOL SONUÇLANDIRILACAK”
Başbakan Tatar, hükümet programında Başbakanlık bünyesinde yapılacak çalışmaları sıralarken, içinden geçilen ekonomik kriz ortamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Ekonomik ve Mali İşbirliği Protokolünün kapsamlı, orta vadeli hedefleri de gözeterek sonuçlandırılacağını vurguladı.
Hükümetin ekonomik vizyonu doğrultusunda mali disiplinin sağlanması, daha verimli bir ekonomik yapının oluşması ve reel sektörün gelişmesi için öngördükleri reformların hayata geçirilmesi noktasında Başbakanlık’ın çok etkin bir rol oynayacağını özellikle vurgulamak istediğini söyleyen Tatar, şöyle devam etti:
“Hükümetimiz döneminde gerek Ekonomik Koordinasyon Kurulu, gerekse Reel Sektör Danışma Kurulu daha etkin ve yoğun bir şekilde çalışacaktır.
“YAGA TEK DURAK OFİSİ OLACAK”
Kıbrıs Türk Yatırım Geliştirme Ajansı (YAGA) ile ilgili, yatırımcılara yönelik teknik ve finansal destek programları geliştirilerek, ‘tek durak ofisi’ aktif hale getirilecektir. Bu kapsamda, reel sektörün iş yapabilirliğini ve yatırım ortamını geliştirmek amacıyla uygulanan faiz destek ve kısmi hibe programları geliştirilecek ve genç girişimcilere yönelik programların artırılması sağlanacaktır. Finansal ve teknik destek programları geliştirilirken kalkınmada öncelikli bölgelerde daha etkin kullanılmasını sağlayacak gerekli adımlar atılacaktır.
Tüm finansal programların teknik eğitimlerle desteklenerek yıl boyunca aktif olması sağlanacak, piyasada devlet eliyle mevsimsellik yaratılmasının önüne geçilecektir. Endüstri 4.0 kapsamında AR-GE destek programlarının geliştirilmesine olanak tanınmasına yönelik kuluçka ve inovasyon merkezlerinin kurulması sağlanacak, teknoparklar desteklenecektir.
Dünyada iş yapabilirlik sıralamasında üst seviyeye çıkabilmek için yatırım ortamındaki aksaklıklar ivedilikle giderilecek, reel sektörün karşılaştığı karmaşık bürokrasi pratikleştirilecek ve süratlendirilecektir.
Yatırım ortamının geliştirilmesi, planlama faaliyetleri ve yeni raporların oluşturulması, finansal ve teknik destek programlarının geliştirilerek yürütülmesi, girişimcilik ekosisteminin yaygınlaştırılmasına olanak sağlayacak mevcut yapının geliştirilmesine yönelik adımlar atılacaktır.
“KIBRIS VAKIFLAR İDARESİ”
Kıbrıs Vakıflar İdaresi, Tapu Dairesi ile ortak proje kapsamında yapılan çalışmalarla bilinmeyen Evkaf malları tespit edilecek ve sahiplenilecek. Türkiye Cumhuriyeti Vakıflar Müdürlüğü ile yapılan ortak projeler kapsamında muhasebe-emlak-arşiv sistemleri elektronik ortama geçilerek daha verimli çalışır hale getirilecek. Hayır işlerine ayrılan bütçe artırılarak daha fazla insanımıza yardımlar götürülecektir. Toplumda dayanışmanın, yardımlaşmanın, karşılıksız iyilik yapmanın ve ihtiyaçlılara sahip çıkmanın önemini anlatacak programlar düzenlenecektir.
“KOOPERATİF ŞİRKETLER MUKAYYİTLİĞİ GÜÇLENDİRİLECEK”
Kooperatif Şirketler Mukayyitliği güçlendirilecek ve Mukayyitliğin ana görevi olan denetim fonksiyonu arzu edildiği gibi yerine getirilecektir. Böylece denetlenen, şeffaf güçlü kooperatifler oluşturulacaktır.
“E-DEVLET KAPISI AÇILACAK”
E-Devlet projesinin bir an önce hayat bulması için gerekli çalışmalar yapılacaktır. E-Devlet kapısı en kısa sürede tamamlanarak vatandaşlarımızın kullanımına açılacaktır. Kurum ve kuruluşlarda halen kullanılmakta olan bilgi sistemlerinin e-Devlet ile uyumlaştırılması sağlanarak e-Devlet üzerinden hizmet vermelerine olanak sağlanacaktır. Kamu ortak veri merkezi ve e-Devlet Binası projeleri için en kısa zamanda ihaleye çıkılması sağlanacaktır. e-Devlet hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin esasları belirlemek, bilgi toplumuna dönüşüm sürecini planlamak ve koordine etmek üzere bir daire veya kurum, teşkilat yapısı ve görevleri ile birlikte oluşturulacaktır.
“KAMU REFORMU SÜRECİ HAYATA GEÇİRİLECEK”
Kamu yönetimi üzerindeki siyasi etkiyi azaltmayı, insan kaynaklarının yönetiminde liyakatı ön plana çıkarmayı, kaynakların etkin kullanılmasını kamunun hesap verebilirliği ile verimliliğini artırmayı ve sunulan kamu hizmetleri duyulan memnuniyetsizliğin azaltılmasını hedefleyen kamu reformu süreci planlanacak ve hayata geçirilecektir.
Kamu reformu kapsamındaki yasaların hazırlanarak yasallaşması için öncelikle yeni Kamu Görevlileri Yasası, Öğretmenler Yasası ile Kamu Sağlık Çalışanları yasaları ile buna benzer personel yasaları güncellenecektir.
“DPÖ YASASI GÜNCELLENECEK”
İstatistik Kurumu Yasası’nın yürürlüğe girmesine paralel kurumun aktif olarak çalışmaya başlayabilmesi için kuruma yapılması gereken istihdamlarda dahil olmak üzere gerekli tüm önlemlerin alınması böylece daha etkin bir şekilde ülke ihtiyaçlarını ve kullanıcıların önceliklerini dikkate alacak, kaliteli, güncel, güvenilir, tutarlı, tarafsız, uluslararası standartlara uygun istatistikler üretilmesi sağlanacaktır. Ekonomide sektörler arasındaki ilişkileri ölçen bir araç olan girdi-çıktı (input-output) tablolarının oluşturulması sağlanacaktır. Ayrıca Devlet Planlama Örgütü’nün de yasası İstatistik Kurumu Yasası’ndaki düzenlemelere paralel ivedi güncellenecektir.
“İŞE GİRİŞ ÇIKIŞLARIN KONTROLÜ ELEKTRONİK OLACAK”
Kamudaki hizmetlerin yerine getirilmesinde etkinliği ve verimliliği artırmak amacıyla personelin görev yerine giriş çıkışlarıyla ilgili kontrolün tüm kamuda elektronik olması sağlanarak daha etkin bir denetimin yapılması sağlanacaktır.
Daha etkin ve uygulanabilir bir performans sisteminin hayata geçirilmesi için insan kaynakları planlamasının öncelikler çerçevesinde her yıl yapılması ve istihdamların bu çerçevede Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından gerçekleştirilmesi sağlanacaktır.
“YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ OLUŞTURULACAK”
Yatırım teşvikleriyle ilgili mevcut mevzuat gözden geçirilerek bütüncül bir Yatırım Teşvik Sistemi oluşturulacaktır.
“BRT GÜÇLENDİRİLECEK”
Bayrak Radyo Televizyon Kurumu´nun televizyon yayınlarının niteliği güçlendirilecek ve çağdaş anlayışla yayınlarını sürdürecektir. BRT’de çok sesliliğe halel gelmeksizin Kıbrıs Türk halkının meşru hak ve menfaatlerini gözeten bir yayın politikası izlenecektir.
“GÜVENLİK KUVVETLERİ VE POLİS GELİŞTİRİLECEK”
İnsanımızın huzur ve güvenliği için ülkemizde artan ve çeşitlenen suçla ve suçlularla insan hak ve özgürlükleri çerçevesinde daha etkili mücadele yürütülmesini sağlamak için Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı’na ve Polis Genel Müdürlüğü’ne gerekli yönetsel, teknolojik ve yasal desteğin sağlanması bu dönemde Başbakanlık’ın öncelikli hedefi olacaktır.
“BAĞIMLILIKLARLA MÜCADELE YOĞUN ŞEKİLDE SÜRECEK”
Bağımlılıklarla ilgili mücadele çalışmalarına belirlenen strateji ve eylem planı çerçevesinde Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu öncülüğünde yoğun şekilde devam edilecek. Bu anlamda, önleme ve destek çalışmaları çerçevesinde çok büyük öneme sahip ‘Bağımlılık Danışma ve Destek Hattı’ en kısa sürede hizmete girecek.
Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi, Sağlık Bakanlığı ve ilgili kurumlarla iş birliğinde hayata geçirilerek, madde bağımlısı gençler ve bireylerin tedavi ve rehabilitasyonuna çağdaş destek sağlanacak.
Örgün eğitimde ana hedeflerden biri olan ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik müfredat çalışmaları tamamlanarak en kısa zamanda hayata geçirilecek.
“TÜM SPOR DALLARINDA SPOR POLİTİKASI İZLENECEK”
Tüm spor dallarını dikkate alan bir spor politikası izlenecektir. Sporun yaygınlaştırılması kapsamında spor altyapılarına büyük önem gösterilecek ve bunun için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Gençlerin projelerinin desteklenmesi kapsamında gençlik ve spor alanlarında sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapılacaktır. Engelli bireylerin gençlik ve spor faaliyetlerine erişimi kolaylaştırılacaktır. Genç ve özellikle engelli vatandaşlarımızın spor yapma olanakları artırılacak ve teşvik edilecektir. Gençlerin özgür, aktif sağlıklı ve vatansever birer vatandaş olmaları için gerekli çalışmalar yapılacaktır.
Başbakanlık Engelli Hizmetleri Koordinasyon Kurulu’nun çalışmalarına gereken destek verilecektir.”
BAŞBAKAN YARDIMCILIĞI VE DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI
Başbakan Ersin Tatar, hükümetin Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı eliyle yürütülecek dış politikasında temel hedefin; sadece Kıbrıs sorunu bağlamında değil diğer tüm alanlarda uluslararası platformda Kıbrıs Türk halkının meşru hak ve çıkarlarını, uluslararası konjonktür ve yaşanan gelişmelerle uyumlu şekilde geliştirilen proaktif yaklaşımlar çerçevesinde korumak ve çok daha ileri bir noktaya taşımak olduğunu belirtti.
Tatar, bunu hayata geçirirken uluslararası hukuk, demokrasi, laiklik, insan hakları ve özgürlüklerini göz önünde bulunduran ve diyaloğu esas alan, uzlaşmacı bir anlayışıyla, diplomasinin tüm imkanlarından yararlanacaklarını belirterek, şöyle devam etti:
“Kıbrıs konusunun da dahil olduğu dış politikamıza ilişkin uluslararası platformlarda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti halkının sesinin duyurulmasını sağlayacak ve ülkemizin tanıtımını en etkin şekilde gerçekleştireceğiz.
Yarım asrı aşkın bir süredir devam eden sonu gelmez müzakere süreçleri, esasen yönetimi ve zenginliği paylaşmaya dayalı federal ortaklık modelinin tüketildiğini ve mevcut şartlarda federasyonun gerçekçi bir çözüm modeli olmadığını ortaya çıkarmıştır.
Gelinen noktada Kıbrıs Rum liderliğinin, Kıbrıs Türk halkıyla yönetimi ve zenginliği paylaşmak istemediği gün gibi açıktır. Taraflar arasında zemin bağlamında ortak bir vizyon olmadığı gibi Kıbrıs Rum liderliğinin sahip olduğu zihniyet değişmediği sürece yakın gelecekte paylaşmaya dayalı federal bir ortaklık da mümkün görünmemektedir.
Bu nedenle parmağımızın arkasına saklanmadan ve müzakere edilmiş bir çözüm perspektifi ile barışçıl tutumumuzu muhafaza ederek bir yandan işbirliğine dayalı farklı ortaklık modelleri ile diğer yandan AB içinde iki devlet de dahil çok daha gerçekçi ve Kıbrıs’ın mevcut şartlarında gerçekleştirilebilir yeni fikirlerin artık masaya gelmesi gerekmektedir. Hükümetimiz yeni dönemde bu doğrultuda fikirlerin altını çizecek bir dış politikayı takip edecek ve Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanı da bu çerçevede her tür diplomatik girişimi yapacaktır.
Kıbrıs adası etrafındaki hidrokarbon zenginliklerinin sadece Kıbrıslı Rumlara değil aynı zamanda Kıbrıslı Türklere de ait olduğu bilinciyle bu kaynaklarla ilgili olarak Adadaki iki tarafın işbirliği yapması ve bu kaynakların hakça ve adil bir biçimde paylaşılması önemlidir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olarak denizlerdeki hidrokarbon kaynakları konusunda baştan beri attığımız adımlar hem barışçı hem de tutarlıdır.
“AKTİVİTELER İLERİYE TAŞINACAK”
Bu anlayışla hükümetimiz döneminde halihazırda başlamış ve/veya planlanmış olan aktivitelerimiz ileriye taşınacak ve haklarımız korunacaktır. Bu doğrultuda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti, Garantör Türkiye Cumhuriyeti ile tam bir işbirliği ve dayanışma halinde Doğu Akdeniz bölgesindeki meşru hak ve çıkarlarını koruyacak ve imkan olan her uluslararası platformda bu konudaki haklılığını gündeme getirecektir. Bu amaca yönelik olarak Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanları içerisinde yer alan doğal kaynaklar üzerinde Kıbrıslı Türklerin sahip olduğu hakların korunması için gerek ilgili ülkeler gerekse şirketler düzeyinde kararlılıkla diplomatik bir çaba ortaya konulacaktır.
“KALICI VE KAPSAMLI ÇÖZÜM”
Hükümetimiz Kıbrıs sorununa kalıcı ve kapsamlı bir çözüm bulunamasa da iki tarafın kurumları arasında ekonomi, ticaret, turizm, insani konular ve benzeri alanlarda iş birliği yapılmasını destekleyecektir. Bunun yanında güven yaratıcı önlemleri de Kıbrıs Türk tarafının temel tezlerine halel gelmeyecek şekilde hayata geçirmeye olumlu yaklaşacaktır.
“İZOLASYONLARIN BERTARAF EDİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR ARTACAK”
Bilindiği üzere güven iki tarafın çabasıyla sağlanabilecek bir şeydir. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıslı Türkler üzerinde her alanda uygulamaya devam ettiği ve adadaki iki halkın ilişkilerini zehirleyen haksız ve insanlık dışı izolasyonun bertaraf edilmesine yönelik çalışmalarımız artarak sürecektir. Bu bağlamda, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin özellikle son dönemde artırdığı engelleme girişimlerine karşı ilgili makamlar nezdinde gerekli bilgilendirme ve protestolar yapmak suretiyle, bu hususları başta BM Genel Sekreteri ve BM Güvenlik Konseyi üyelerinin dikkatine getirerek, haksız izolasyonun sona erdirilmesi yönünde azami gayret gösterilecektir.
Yine izolasyondan dolayı spor, kültür ve sanat alanlarında ülkemizin yaşadığı uluslararası temsil sorununu gidermek için çalışma yapılacaktır. Bu bağlamda uluslararası organizasyonlarda ülke gençliğinin yer almasını sağlamak için girişim yapılacak, bu tür etkinliklere katılım maddi olarak desteklenecektir. Sanat ve sanatçı evrensel niteliğe sahip olduğundan, çoğu zaman siyasi engellere takılmadan karşı karşıya kaldığı uluslararası izolasyonun aşılmasında büyük bir rol oynayabilir. Bu amaçla sanatçılarımızın uluslararası platformlarda temsiliyetleri imkan dahilinde her açıdan desteklenecektir. Yükseköğretim ve turizm gibi lokomotif nitelikli sektörlerimizin de geliştirilmesi için yurtdışı temsilciliklerimizin etkinlikleri bu açıdan ihtiyaçlar dikkate alınarak şekillendirilecektir.
“BM SORGULANMALI”
BM Barış Gücü’nün adadaki varlığının iki taraf arasındaki fiili barışı koruyan unsur olmadığının bilinciyle, söz konusu operasyonun aslında statükonun temel unsurlarından, hatta sembollerinden biri haline dönüştüğü ve dolayısıyla buradaki misyonu yanı sıra temel varlığının sorgulanması gerektiği yönündeki kanaatimizi koruyarak politikalarımızı bunun bilinciyle şekillendirmeye devam edeceğiz. Bu yaklaşımla BM Barış Gücü’nün yakın zamanda sivil bir güce dönüştürülmesi, Gazimağusa şehir merkezinde bulunan BM kampının şehrin sakinlerine bir yeşil kent parkı ve aktivite alanı olarak kazandırılması ve BM Barış Gücü’nün iki tarafın doğrudan iletişime geçmesine engel değil, yardımcı olacak bir aracıya dönüşmesine yönelik girişimlerimizi yoğunlaştıracağız.”
Başbakan Ersin Tatar, Dışişleri Bakanlığı’yla örtüşen çalışmaların yürütmesine rağmen bugüne kadar farklı kurumların bünyesinde yer alan Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi’nin de hükümetleri döneminde Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı’na bağlandığını, bu yolla Dışişleri Bakanlığı ile koordinasyonun eksikliği de giderilecek olan Merkez’in yeni dönemde daha aktif çalışarak Avrupa Birliği ile ilişkileri ileriye taşıyacak çalışmalarda önemli bir rol almasının sağlanacağını belirtti.
Bu amaçla Avrupa Birliği ile siyasi diyaloğun üst düzeye taşınması, Mali Yardım Tüzüğü'nün etkin uygulanması, Yeşil Hat Tüzüğü'nün kapsamının genişletilmesi ve Doğrudan Ticaret Tüzüğü'nün hayata geçirilmesi için her türlü çabanın sarf edileceğini belirten Tatar, AB ile olan ilişkilerde yıllar içinde yerleşmiş olan temel tezlerimize halel getirecek yaklaşımlardan kaçınılacağını kaydetti.
“DİYALOG İÇERİSİNDE OLMAMIZ SAĞLANACAK”
Tatar, hükümetin Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) ile Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi başta olmak üzere tüm kurum ve birimleriyle Avrupa Konseyi’ni, Kıbrıs Türk halkının görüşlerinin aktarılması açısından önemli bir platform olarak değerlendirdiğini belirterek, “Avrupa Konseyi ile ilişkileri güçlendirmek amacıyla Meclisimiz ve yerel yönetimlerimizin çalışmalarına destek verilmeye devam edilecektir. Yine bu bağlamda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Taşınmaz Mal Komisyonu’nun çalışmalarına özel önem verilerek Avrupa Konseyi bünyesindeki ilgili kurumlarla sağlıklı bir diyalog içerisinde olunmasını sağlayacak adımlar atılacaktır” diye konuştu.
Tatar, hükümetin BM Güvenlik Konseyi üye ülkeleri, İslam İşbirliği Teşkilatı'na üye ülkeler ve AB dışında kalan ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi ve tüm bölge ülkeleriyle doğrudan ekonomik, turistik, kültürel ve sportif ilişkilerin kurulması için gereken adımları atacağını belirterek, şöyle devam etti:
“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin özellikle gözlemci üyesi olduğu uluslararası ve bölgesel organizasyonlar ve ayrıca üçüncü ülkelerle olan ikili ve çok taraflı ilişkilerini geliştirmek maksadıyla çalışmalar yürütmeye devam edilecektir. Bununla birlikte, uluslararası hukuk ile insan hakları ve özgürlüklerine ilişkin gelişmeler ve raporlar yakınen takip edilecek, ülkemizin uluslararası hukuk uygulamalarına dahil olabilmesine yönelik çalışmalara ağırlık verilecektir.
Gözlemci üye olduğumuz İslam İşbirliği Teşkilatı ile Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve üye ülkeleriyle ilişkilerimizin daha da ileriye taşınması hedefiyle bahse konu organizasyonlarla ilişkilerimizin ve gözlemci üye statülerimizin daha da geliştirilmesine yönelik çalışmalarımız devam edecektir. Bu bağlamda yapılan uluslararası toplantılara katılım gerçekleştirilerek Kıbrıs Türk halkının sesi bu platformlarda duyurulacaktır.”
KARA PARA TERÖR İNSAN TİCARETİ…
Tatar, kara para aklama, yolsuzluk, insan kaçakçılığı ve insan ticareti, terörizme karşı mücadele gibi konularda mevzuatın uluslararası hukuka uyumlaştırılacağını ve uluslararası örgütlerle ve yabancı devletlerle iş birliği yapılacağını belirterek, şunları kaydetti:
“Hükümetimiz, 2018 yılının ikinci yarısında Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı tarafından lansmanı yapılan Yurtdışı Kıbrıslı Türkler Projesi kapsamında yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile olan bağlarının güçlendirilmesinin gerekliliğine olan inançla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne geri dönüş yapmayı arzulayan vatandaşlarımızın dönüşünü kolaylaştırmaya yönelik imkanlar geliştirilmesine dair çalışmalara devam edecektir. Projenin başlıca amaçları arasında, vatandaşlarımızın; yurtdışı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki gidiş ve gelişlerini arttırmak; yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yapacakları yatırımları geliştirmek; ülkeye kesin dönüş yapmak isteyen vatandaşlarımızın dönüşünü kolaylaştırmak ve kimliğimizin yeni nesillere aktarılması ile yurtdışındaki gençlerimizin Kıbrıs Türk kimliğine olan aidiyet duygularını güçlendirmek bulunmaktadır. Bu bağlamda, başlatılan çalışmalar önümüzdeki dönemde de yoğun bir şekilde devam ettirilecektir.”
“KAMU MALİYESİNİN ANA HEDEFİ KAMU FİNANSMAN DENGESİ”
Kamu maliyesinin ana hedefinin; mali disiplinin sağlanması, sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplini sağlanarak kamu kaynaklarının verimli kullanılabilmesinin sağlanmasıyla mümkün olabileceğini belirten Tatar, “Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplini sağlanarak sürdürülebilir kamu finansman dengesinin sağlanmasında ödün vermeden çalışmalar sürdürülecektir” dedi.
Tatar, Maliye Bakanlığı’yla ilgili hükümet programında yer alan hedefleri açıklarken, kalkınmayı önleyen ve mali istikrarı bozan iç borç yükünü azaltacak ödeme planlaması ile ödeme takviminin oluşturulması çalışmalarına ağırlık verilip ivedilikle hayata geçirileceğini ifade ederek, şöyle devam etti:
“KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL YASASI ÇIKARILACAK”
“Mali politika ve hedefler doğrultusunda sürdürülebilir makro ekonomik ve mali istikrarın sağlanması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını amaçlayan ve Cumhuriyet Meclisi’nde görüşülmeye başlanan Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası çıkarılacaktır.
Muhasebe ve Denetim mesleğini kontrol altına alacak ve kayıt dışılığın önlenmesinde büyük katkı sağlayacak olan Muhasebe Denetim ve Meslek Yasası çıkarılacaktır.
Vergiye gönüllü uyumun artırılması ve kayıtlı ekonomiye geçişin hızlandırılması, vergi tabanının genişletilmesi, elektronik takip yöntemleriyle (e-vergi) vergi kaybının azaltılmasının sağlanması, elektronik fatura, elektronik poliçe uygulamalarının hayata geçirilmesinin sağlanması ile ticaretin kolaylaştırılması ve maliyetlerin düşürülmesi, kayıt dışılığın takibinin kolaylaştırılması, üretim ve yatırımların teşvik edilmesi, vergi oranlarının yukarı yönlü değil aşağı yönlü olarak vergi yükümlülerinin rahatlatılması çalışmaları yapılacaktır.
“VERGİDE TEMEL POLİTİKA”
Vergi ödeyenlerden daha fazla vergi almak değil, vergi tabanını genişletmek ve vergi oranlarını indirmek suretiyle gelirleri artırmak temel politikamız olacaktır. Yürürlüğe giren uygulama çerçevesinde düzenli vergisini ödeyen yükümlülere vergi indirimi vergi ödevlerini yerine getirmeyenlere de ceza uygulamasına devam edilecektir.
Yükümlü haklarını artıran; vergi denetiminde adaleti, eşitliği ve güven duygusunu sağlayan; vergi dairesi uygulamalarında şeffaflığı ve hesap verebilirliği artıran; uyuşmazlıkların çözümünü kolaylaştıran; değerleme ölçülerini yükümlü lehine iyileştiren; vergiye uyum maliyetlerini düşüren düzenlemeler gerçekleştirilecektir.
Vergiye gönüllü uyumu etkileyen faktörleri analiz ederek yükümlülerin vergiye uyum seviyelerini artırıcı uygulamalar ile vergiye gönüllü uyumun artırılmasında vergi kaçağını teşvik eden unsurların ortadan kaldırılması ve görsel ve yazılı basında vergi bilincinin artırılması için çalışmalar yapılacaktır.
Vergi mevzuatının sadeleştirilmesi çalışmalarına devam edilecektir. İstisna, muafiyet ve indirimler kapsamlı bir şekilde gözden geçirilip günün gereklerine göre yeniden düzenlenecektir. Vergileme alanında vatandaşa hizmeti sunarken, teknolojinin imkânlarından daha çok yararlanılacak e-vergi uygulaması geliştirilecektir. Vergi Dairesi’nin beşeri ve teknik kapasitesi artırılacaktır. E-vergi ile elektronik takip sistemi geliştirilecek, e-gümrüğün devreye alınması ile birlikte vergideki kayıp ve kaçağın önlenmesinde devrim niteliğinde bir aşama kaydedilecektir.
Vergi yükümlülerimizin Gelir ve Vergi Dairesi’ne gelip yapmak zorunda kaldığı birçok işlem e-vergi kapsamına alınacak ve Vergi Dairesi’ne gelmeden elektronik ortamda yapılabilmesi sağlanacaktır. Diğer devlet kurumlarımızla da entegrasyona gidilerek tüm kamu tahsilatlarının elektronik ortamda takip edilebilmesi sağlanacaktır.
Kayıt dışı ekonominin boyutlarının azaltılmasının orta ve uzun dönemde ekonomik istikrar ve birçok makroekonomik unsurun nitelikli bir biçimde iyileşmesine ve ekonomide verimlilik düzeyi ve rekabet gücünün yükselmesine ayrıca kamu gelirlerinin artmasına katkıda bulunacağını düşünmekteyiz.
GÜMRÜK PROJESİ
Gümrük İdaresi'nin otomasyona geçirilmesi, gümrük otomasyonunun tamamlanması ve vergi otomasyonu ile birleştirilmesi sonucunda ülkede mevcut kayıt dışılığın önemli ölçüde önüne geçilebilecektir. Gümrük Bilgi Sistemi projesinin, 2020 yılı başında hayata geçirilmesi sağlanacaktır.
Gümrük Bilgi Sistemi projesi ve bu proje ile bağlantılı yasal düzenlemeler, ithalat ve ihracat işlemleri ile ilgili daire, kurum ve kuruluşları da kapsayacak şekilde ve günün koşullarına uygun olarak 2020 yılı başında hayata geçirilmesi sağlanacaktır.
AB direktiflerine ve Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) tavsiyelerine uygun olarak hazırlanmış Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Yasası yasallaştırılacaktır.
PARA KAMBİYO, MALİ BİLGİ…
Para, Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesi bünyesindeki suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mücadelesini yürüten Mali Bilgi Edinme Birimi’nin (MABEB) daha etkili ve verimli mücadele yürütebilmesi için teknolojik gelişmelere uyum sağlamaya yönelik olarak teknolojik altyapısı geliştirilecektir.
ARAZİ KİRALAMALARI…
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan devlete ait taşınmaz malların kiralanmasında, kira takdirlerinde, mukavele şartlarında ve mukavele şartlarının yerine getirilmesinde meydana gelen eşitsizliği önlemek ve tüm kira sözleşmelerinde belirli bir standart sağlanabilmesini teminen gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
Çağdaş gelişmiş ülkelerde var olduğu gibi tüketiciyi koruyacak şekilde yeni bir şans oyunları yasası hazırlanacaktır.”
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
Başbakan Ersin Tatar, İçişleri Bakanlığının, dağınık ve plansız gelişmenin önlenmesi, ülke kaynaklarının verimli, akılcı ve sürdürülebilir kullanılması, yerleşim alanlarının yaşanabilirlik düzeylerinin artırılması ve sağlıklı ortamların yaratılması temel amacıyla imar planlarının hayata geçme süreçlerinin tamamlanacağını belirtti.
Tatar, ilçelerin ve emirname bölgelerinin imar planlarının üniversiteler ve özel sektörden de hizmet satın alınarak mümkün olan en kısa zamanda tamamlanması hedefiyle sürdürülen çalışmaların Ülkesel Fizik Plan kapsamında yeniden gözden geçirileceğini ve kamu yararı gözetilerek sonuçlandırılacağını belirtti.
Yapılacak planlama çalışmalarında sivil toplum, yerel yönetimler ve merkezi idarenin birlikte eşgüdüm içinde çalışma anlayışının geliştirileceğini belirten Tatar, “Fiziki gelişmeyi yönlendiren, denetleyen yerel ve merkezi kurumların güçlendirilerek etkinleştirilmesi sağlanacak, koordinasyon ve işbirliğine dayalı bir örgütlenmeye gidilecektir” dedi.
Tatar, şöyle devam etti:
“Eşdeğer işlemleri başta olmak üzere, İskan Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası çerçevesinde hak sahibi olanların devam eden işlemlerinin ve İskan Komitesi tarafından sonuçlandırılması için çalışmalar sürdürülecektir.
İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın, günün koşullarında yasa koyucunun niyetini karşılamaktan uzak olan maddeleri revize edilecek, çelişkili hükümler giderilecek ve yıllardır devam eden iskan sorununun adil ve eşit bir şekilde çözülmesi için düzenlemeler yapılacaktır. Rezerv kaynakların tespiti için gerekli çalışmaların başlatılarak tamamlanması ve elektronik ortamda kayıt altına alınması hedeflenmektedir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisindeki tarımsal kaynakların tahsis/kullanım kayıtları için kullanılan otomasyon teknolojisinin güncelliğini yitirmesinden dolayı, daha çağdaş, internet tabanlı yeni veri sorgulama teknolojilerini de içeren veri tabanına sahip otomasyon sistemi ile değiştirilmesi konusundaki çalışmaların tamamlanması hedeflenmektedir.
Tapu ve Kadastro Dairesi’ne bağlı Tapu Amirliklerinin on-line sistemle birbirlerine bağlanarak tüm işlemlerin her ilçede yapılması sağlanacaktır. Tapu Otomasyon Sistemi kadastro bilgileri ile entegre edilerek taşınmaz mal koçanı, parsel hudutlarını gösteren haritalar ile birlikte sahiplerine verilecektir.
Şehit ve hadise kurbanı çocuklarına verilen arsaların altyapı çalışmaları tamamlanacaktır.
Bugüne kadar dağıtımı yapılan ve altyapısı kısmen veya tamamen eksik olan kırsal kesim arsalarının altyapılarının tamamlanması amacıyla projeler hazırlanacak ve hayata geçirilecektir. Hem köylerde, hem kentlerde yerli müteahhitlerin gerçekleştireceği uzun vadeli ve uygun ödeme imkanları sunan sosyal konut projeleri hayata geçirilerek gençlerimizin konut sorununun çözülmesi sağlanacaktır.
Taşınmaz Mal Komisyonu’nun yeni ve makul bir finansman modeli ve desteklenmesi için tedbirler alınacak, Komisyonun önündeki başvuruları çok daha hızlı halledebilmesine imkan verecek gerekli değişiklikler yapılacaktır.
Demokratik, çağdaş, özerk yerel yönetim ile belediyeler arasında işbirliği ve dayanışmanın geliştirilmesi temel amaçtır.
“BELEDİYELER YASASI DÜZENLENECEK”
Bu amaçla, 51/1995 sayılı Belediyeler Yasası günün koşullarına göre yeniden düzenlenerek yerel yönetimlerin daha çağdaş hizmet verebilmelerine, mali açıdan daha güçlü bir yapıya gelebilmelerine olanak sağlanacaktır. Yerel yönetimlerde bütçe disiplininin oluşturulması, stratejik önceliklere göre kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılması ve sonuçların raporlanması sağlanacaktır.
Coğrafi temelli yerel yönetimlerin oluşturulması ve mevcut belediye sayısının azaltılması amacıyla gerekli çalışmalar yapılacaktır. Yerel yönetimlerin İçişleri Bakanlığı ile ilişkilerinin kurumsal bir yapıya kavuşturulması için bakanlık bünyesinde bu ilişki ve görevleri yürütecek teşkilat yasa çalışmaları sonlandırılacaktır.
Ülke genelinde tüm evsel atıkların Güngör Düzenli Depolama Tesisine getirilmesi için Katı Atık Transfer İstasyonları inşa edilip devreye konulacaktır.
En küçük yerel yönetim birimi olan muhtarlıklarımızın muhtarlık binasına kavuşturulması için başlanan çalışmalar tamamlanacak, tamirat ihtiyacında olan binaların tamiratı ile ilgili projeler hayata geçirilecektir.
Mekansal Adres Kayıt Sistemi (MAKS) Saha Çalışması ve MAKS Veri Temini/Üretimi kapsamında ada genelinde sahadan toplanan verilerin güncellenmesi ve eksiklerinin tamamlanması için çalışmalar yapılacak, belediyelerin yapacağı çalışmaların tamamlanması ile birlikte bakanlığımız nüfus sisteminde kayıtlı kişileri ikamet ettikleri adrese göre eşleştirilecektir. Muhaceret ve Nüfus Kayıt Daireleri’nin sistemleri arasında veri alışverişi sağlanarak adrese dayalı nüfus kayıt sistemi çalışmalarının tamamlanması hedeflenmektedir. Adres ve ikamet ile ilgili mevzuatın yenilenme çalışmaları tamamlanacaktır.
Kaymakamlık bünyesinde yer alan hali araziler ile alkollü içecekler ile ilgili bilgilerin bilgisayar ortamına aktarılmasını içeren ‘Alkollü İçecekler Otomasyon Projesi’ ile ‘Hali Araziler Otomasyon Sistemi Projesi’ hayata geçirilecektir.
Hem çalışanların daha çağdaş çalışma ortamı yakalaması hem de vatandaşın daha iyi koşullarda hizmet alabilmesi için Lefke Kaymakamlığı yeni bina inşası ve tamiri yapılacak, Gazimağusa Tapu Amirliği’ne yeni bina inşa edilmesi için projelendirme yapılarak hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
“CEZAEVİ KOŞULLARI İYİLEŞTİRİLECEK”
Merkezi Cezaevi personelinin özlük hakları ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi sağlanacaktır. Yeni cezaevi projesinin bitirilmesine kadarki sürede mevcut cezaevindeki mahkum ve tutukluların koşulları uluslararası standartlar çerçevesinde iyileştirilme çalışmaları devam edecektir. Cezaevinde suç türleri ve yaş gruplarına göre ayrım yapılarak özellikle çocuk ve genç suçluların yargılanmasında ve ıslah edilmesinde yapıcı ve koruyucu düzenlemeler getirilecektir. Cezaevi ile ilgili mevzuatın ve özellikle teşkilat yasasının yeni cezaevi çalışmaları kapsamında değiştirilmesi, cezaevindeki disiplin vb. kural ve uygulamaların insan hakları ve evrensel kurallar ölçüsünde iyileştirilmesi hedeflenmektedir.
YURTTAŞLIK YASASI… YURTTAŞLIĞA OBJEKTİF KRİTERLER
Yurttaşlık Yasa Tasarısı ve ona paralel şekilde hazırlanmış olan Daimi İkamet İzinleri Yasa Tasarısı çalışmaları tamamlanacak, yurttaşlık verilmesinde objektif kriterler getirecek; belirli bazı hakları içerecek bir beyaz kimlik uygulamasına yer verilecek; yeni rejimle birlikte mevcut haklara halel getirmeyecek ancak vatandaşlığın artık çalışma iznine bağlanmayacağı, ülkenin temel ihtiyaçlarına cevap verecek bir nüfus politikası ile mevzuat oluşturulacaktır. Yabancıların muhaceret, izin ve vizelerle ilgili işlemlerinde keyfiliği önleyecek, eşit, önceden belirli kriterlere bağlı mevzuat çalışmaları tamamlanacak, ülkeye girişlerde adli sicil ve sorgulama sistemi Polis Genel Müdürlüğü ve ilgili diğer bakanlıklarla birlikte iyileştirilecektir.
AV YASA TASARISI…
Av ve Avla İlgili Yaban Hayatı Düzenleme Yasa Tasarısı, doğum ve Ölümlerin Kaydı Yasa Tasarısı, Kimlik Kartı Yasa Tasarısı revize edilerek yasalaştırılması hedeflenmektedir.
“GECE KULÜPLERİNDEKİ ÇALIŞMA KOŞULLARI İYİLEŞTİRİLECEK”
Gece kulüplerinde hukuksuz ve insan haklarını ihlal eden uygulamaların önüne geçilmesi için gerekli yasal düzenleme yapılacaktır. Bu bağlamda, kulüplerdeki çalışma koşulları iyileştirilecektir.”
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
Başbakan Tatar, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı’nın, hükümetin eğitim alanındaki hedefi olan “yaşam boyu eğitim ile öğrenen insan” ve “öğrenen toplum” anlayışından hareketle nitelikli ve çağdaş bir eğitim sistemi uygulamak olduğunu kaydetti.
Bu bağlamda amaçlarının; “Atatürkçü düşünce sistemini” benimsemiş, bilgi çağının ihtiyaçlarına cevap verecek, Kıbrıs Türk halkının ulusal, kültürel ve manevi değerlerine sahip çıkmasının yanı sıra uluslararası alandaki gelişmeleri de gözeten akılcı, yaratıcı, çağdaş, toplumsal değerlere ve çevreye duyarlı, sağlıklı nesiller yetiştirmek olduğunu belirten Tatar, şöyle devam etti:
“Bir toplumun geleceği, nitelikleri yüksek, dünyaya açık ve üretken bireylere bağlıdır. Eğitimi, insanımızın yaşam kalitesini yükseltmede, ülkemizin dünya ile rekabet etme gücünü artırmada yaşam boyu süren bir etkinlik olarak gördüğümüzün altını çizmek isteriz.
Bu bağlamda; eğitim hizmetlerinin çağdaş eğitim bilimi ve teknolojisinin gereklerine göre geliştirilmesine odaklanarak, örgün ve yaygın eğitim sistemleri arasındaki bütünlüğün korunmasına, üretimde kişilerin bilgilerini yenilemesine, eğitimin sürekliliğinin sağlanmasına ve insan gücü ile istihdam arasındaki temel dengenin kurulması için planlı bir eğitim uygulamasına geçilecektir.
Temel eğitimde öğretim programlarının uygulama ve etkileşim alanları geliştirilecek, liselerde de temel eğitimde olduğu gibi, program temelli yeni müfredatlar ve ders kitapları, kendi eğitimcilerimiz tarafından hazırlanacaktır.
Öğrenci merkezli öğretim programları hedeflenecektir. Eğitimde yaparak yaşayarak öğrenme ilkesi hedefinde çalışmalar yapılacaktır.
Okul öncesi eğitim uygulamaları, çağdaş örneklemeler ve uygulamalar düzeyinde programlanarak yaygınlaştırılacaktır. Özel eğitim birimi güçlendirilecektir. Özel eğitime gereksinimi olan bireylere etkin ve verimli imkânlar sağlayacak bir özel eğitim anlayışı hedefiyle, gerekli mevzuat çalışmaları yapılacaktır.
“ÖĞRETMENLER YASASI GÜNCELLENECEK”
Tüm eğitim kademelerinde Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik hizmetlerinin verilebilmesi için Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik birimi güçlendirilecektir. ‘Milli Eğitim Yasası ve Öğretmenler Yasası’ günümüz ihtiyaçlarına bağlı olarak yeniden güncellenecektir.
‘Okul Sağlığı2 ve ‘Okul Güvenliği’ konularına önem verilerek, tespit edilen altyapı eksiklikleri giderilecektir. Zorunlu Taşımacılık Tüzüğü kapsamında yapılan öğrenci taşımacılığında kontrol ve takip sistemine geçilecektir.
‘Bilgisayar Destekli Eğitim ve Teknolojisi Projesi’ (E eğitim) eğitimin her kademesinde hayata geçirilecektir. Teknolojik ve bilimsel yenilikler dikkate alınarak öğretmenlerin niteliklerini artırmak amacıyla hizmet içi eğitimler düzenlenecektir.
‘Milli Eğitim Denetleme, Değerlendirme ve Yönlendirme Kurulu Yasası’ revize edilerek okulların gelişimi için öz değerlendirme süreçleri hızlandırılacaktır. Mesleki Teknik Öğretim Dairesine bağlı okullarda uygulanan okul tabanlı bütçe uygulamaları diğer okulları da kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacaktır.
“İNTERNET TÜM OKULLARA SAĞLANACAK”
İhtiyaç duyulan yeni okullar planlanarak inşa edilecektir. Bilgiye kolay erişimi sağlayacak yüksek hızda internet ortamlarının tüm okullara ulaşması sağlanacaktır. Gerek devlet gerekse özel okullar için fırsat eşitliği politikası geliştirilecektir. Okulların farklı alanlarda performans ve başarı değerlendirmeleri yapılacaktır.
Okul binalarının yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak verimli binalara dönüştürülmesi çalışmaları genişletilecektir. Çağdaş eğitime paralel olacak şekilde, yabancı dil eğitimine ve teknoloji öğretimine önem verilecektir. Her bireyin en az bir yabancı dili ana dili gibi konuşabilmesi, teknolojik aletleri en iyi düzeyde kullanabilmesi adına gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
‘Öğrenci merkezli eğitim’, anlayışına uygun olarak, ders programlarının ve kitapların daha basite indirgenip somutlaştırılarak geliştirmesi çalışmalarına önem verilecektir. Bu çerçevede ders programları gereksiz veya eskimiş ayrıntılardan arındırılarak çağdaş bilgi ve kültür birikimi ile donatılacaktır.
İlköğretimde rehber öğretmen kadroları açılarak, rehber öğretmenlerin çalışmalarını esaslarına bağlı olarak okul öncesi ve ilkokullarda rehberlik ve psikolojik danışmanlık merkezleri oluşturulacaktır.
Okullarda sağlıklı bir yönlendirme ve rehberlik hizmeti sunabilmek için, branş öğretmenleri ile rehber öğretmenler, öğrenciler ve velilerin sürekli iletişim ve işbirliği içerisinde çalışmaları sağlanacaktır. Çağdaş denetim ve rehberlik esasları doğrultusunda ‘Milli Eğitim Denetleme, Değerlendirme ve Yönlendirme Kurulu Yasası’ gözden geçirilecektir. Sağlıklı ve amaçlarına uygun bir denetim mekanizması için denetmen kadroların ivedilikle doldurulması sağlanacaktır.
Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumlarının, sicil işlemleri, çalışma koşulları ve öğrenci kayıtları eğitim öğretim programları denetlenecektir. Eğitim kalitesinin artırılması “eğitim standartlarının” belirlenmesi ve hayata geçirilmesi yöndeki çalışmalara ivedilikle başlanacaktır.
Çıraklık eğitimi desteklenerek yaygınlaştırılacaktır. Madde bağımlılığı konusunda çağ nüfusuna yönelik eğitim programları hayata geçirilecektir.
Trafik bilincine sahip çevreye duyarlı gençler yetiştirilecektir. Trafik ve çevre duyarlılığında farkındalık yaratacak uygulamalara önem verilecektir.
Talim ve Terbiye Dairesinin yapısı değiştirilecek AR-GE (araştırma-geliştirme) ve projeler ile ölçme değerlendirme birimlerinin yapılanması sağlanacaktır. Öğrencilerin ruhsal ve fiziksel gelişimleri ile becerilerini artırmaya yönelik sportif sanatsal ve kültürel çalışmalar yapılacaktır.
MESLEKİ EĞİTİM KAMPÜSÜ PROJESİ HAYATA GEÇİRİLECEK
‘Toplam Kalite Yönetimi, bireysel ve toplumsal performans değerlendirme, stratejik yöntem, takım çalışması ve problem çözme teknikleri’ modellerinin eğitim sistemine uyarlanması sağlanacaktır. Mesleki eğitim kampüs projesi hayata geçirilecektir.
Mesleki Teknik Öğretim Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) yasası günümüz koşullarına göre yeniden düzenlenecektir. Çıraklık ve Meslek Eğitimi Yasası yeniden düzenlenecektir. “Mesleki Yeterlilik Yasası” çıkarılması, Ulusal Meslek Standartları ve Belgelendirme Sisteminin hayata geçirilmesi sağlanacaktır.
‘Mesleki Yeterlilik Çerçevesinin’ ilanı için çalışmalar sürdürülerek sonuçlandırılacaktır. Mesleki eğitim teşvik edilerek ülkemizin ihtiyacı olan teknik eleman ihtiyacının sağlanması için gerekli çalışmalar yapılacaktır.
İş hayatının mevcut ve beklenen ihtiyaçlarının karşılanması için iş dünyası ve meslek örgütleri ile işbirliğinin artırılarak geliştirilmesi sağlanacaktır. Ülkemizin teknik eleman açığını karşılamak üzere yaşam boyu eğitim çerçevesinde ihtiyaç olan meslek alanlarına yönelik meslek kursları düzenlenerek işsiz bireylere yeni iş imkanları yaratılmaya çalışılacaktır.
‘Yaşam Boyu Eğitim’ Stratejisinin oluşturularak eğitim programlarının genel eğitim sistemine entegre edilmesi sağlanacaktır. Meslek Eğitiminde Kalite Güvence Sisteminin Oluşturulması sağlanacaktır. Öğretmenlerin performanslarını artırmak ve mesleki gelişimlerine katkı koymak adına, teknolojik, bilimsel yenilikler ve günümüz koşulları dikkate alınarak, öğretmenlerin ihtiyaç duydukları alanlarda, branşlar da dikkate alınarak hizmet içi eğitim kursları düzenlenmesine önem verilerek. Öğretmenlerin gelişimine katkı koyacak hizmet içi eğitim kurslarının etkin bir şekilde devamı sağlanacaktır.
Kültür ve tarihimizi diğer kuşaklara aktaracak, sanatsal ve eski eserlerle ilgili yayınlara ve kültür konusunda yapılacak olan bilimsel araştırmalara gereken önem verilecektir.
Bu konudaki çalışmalar teşvik edilecektir. Kıbrıs Türk kültürünün öz değerlerine ve öz kimliğine yönelik çalışmalar desteklenecektir.
“YÖDAK YENİDEN YAPILANDIRILACAK”
Çocuklarda okuma alışkanlığının artırılması için eğitsel etkinliklerin programdaki işlerliği artırılacaktır. Yükseköğretim politikaları Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından oluşturulacaktır. YÖDAK’ın düzenleme ve denetleme fonksiyonlarını gerçekleştirebilmesi için gerekli yasal çalışmalar yapılacaktır. ‘Yüksek Öğrenim Stratejik Belgesi’ hazırlanacaktır. Buna bağlı olarak YÖDAK yeniden yapılandırılacaktır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Öğrenim Yasası altında Yüksek Öğretim Denetim Tüzüğü hayata geçirilecektir. Yükseköğrenimde var olan kalitenin daha yukarılara çıkarılabilmesi için kalite kurulunun kurulması için çalışmalar yapılacaktır.
YÜKSEKÖĞRENİM MÜSTEŞARLIĞI OLUŞTURULACAK
Yükseköğrenim ve Dış İlişkiler Dairesi teşkilat şeması düzenlenerek Yükseköğrenim Müsteşarlığı oluşturulacaktır.
Üniversitelerin akreditasyon ve kaliteye yönelik çalışmaları desteklenecektir. Bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmaları desteklenecektir. Yükseköğretime geçiş yapılandırılacaktır. Yükseköğrenimde öğrenci memnuniyetine yönelik çalışmalar yapılacaktır.
“DEVLET TİYATRO SALONU İNŞA EDİLECEK”
Tam donanımlı bir Devlet Tiyatro Salonu inşa edilecektir. Kıbrıslı Türk sanatçılar tarafından yazılan ve/veya sahnelenen tiyatro oyunlarının geniş kitlelere ulaşması sağlanacaktır.”
BAYINDIRLIK VE ULAŞTIRMA BAKANLIĞI
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde, karayolları ağının geliştirilmesi ve güvenliğinin artırılması amacıyla mali kaynakların etkin bir şekilde mevcut ve geliştirilecek projeler için kullanılacağını belirten Tatar, bu bağlamda yerel yönetimler ile yol temizliği ve tabela standardizasyonu kapsamında iş birliği yapılacağını kaydetti.
Tatar, trafik güvenliğini artırmak, ölümlü ve ciddi yaralanmalı çarpışmaları önlemek için “Eğitim, Denetim, Mühendislik, Acil Hizmetler, Açığa Çıkarma, Değerlendirme ve Teşvik” unsurlarından oluşan “Vizyon Sıfır Trafik Güvenliği Sisteminin” benimseneceğini belirterek, şöyle devam etti:
“Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile iş birliği çerçevesinde, okullarda trafik eğitimleri artırılarak çocuk ve gençlerimizin trafik güvenliğine dair duyarlılığı artırılacaktır.
Sürücü adaylarının eğitimi, şoför okulları, eğitmenlerinin eğitim tazelemesi ve sınav sistemine uluslararası standartlar getirilecektir.
Geçici bir süre için ülkemizde ikamet edecek olan yabancı uyruklu şahıslara ehliyet verilmesi belirli kriterlere bağlanacaktır.
Sürücü ehliyetlerimiz uluslararası standartlara uygun, üst düzey güvenlik tedbirli hale getirilecektir. Ehliyet kategorilerinde uluslararası sisteme geçilecektir.
Akıllı ulaşım sistemlerinin ülke geneline yaygınlaştırılması sağlanacak ve hız, kırmızı ışık ve şerit ihlali denetimleri yapılacaktır.
Resmi hizmet araçlarına, okul servis araçlarına, ağır yük taşıma araçlarına, kiralık araçlara, turistik taşıma izni olan araçlara takip sistemi takılması zorunlu kılınacaktır.
Ağır yük taşıma mevzuatındaki eksiklikler giderilerek, araçlarda kapasite üzeri yük taşınmaması için sabit ve portatif kantar sistemleri ile etkin bir denetim mekanizması uygulamaya konulacaktır.
Trafik güvenliğini artırmak amacıyla, araç muayene istasyonlarında uluslararası standartlarda hizmet verilebilmesi, Lefkoşa, Gazimağusa, Girne ve Güzelyurt’ta tam donanımlı birer istasyon kurulması için Kamu-Özel işbirliği modeli çerçevesinde uluslararası ihaleye çıkılacaktır.
Devam etmekte olan Araç Kayıt, Muayene ve Ruhsatlandırma Şubesi otomasyon projesi tamamlanarak, seyrüsefer harç ödemesi, araç kayıt, devir vb. işlemlerin elektronik ortamda yapılması sağlanacaktır. Araç kayıt arşivinden başlanarak, Bakanlık ve tüm bağlı birimlerin arşiv sistemi dijital ortama taşınacaktır.
Toplu taşımacılığın bölgesel olarak kooperatifleşmesi yönünde devam eden çalışmalar tamamlanacaktır. Elektronik takip ve ödeme sistemlerinin de olacağı yeni yapıda, ülke geneli toplu taşımacılık ağı genişletilerek, hizmet saatleri artırılacaktır.
“T” izinsiz araçlar ile ciddi boyutlarda kayıt dışılık ve haksız rekabet yaratan korsan taşımacılığa karşı başlatılan denetim mekanizması geliştirilerek caydırıcı cezai yaptırımlar uygulanacaktır.
“MODERN TELEKOMÜNİKASYON ŞEBEKESİ”
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin modern bir telekomünikasyon şebekesine ve alt yapısına kavuşturulabilmesi ve bu konu ile ilgili gereken tüm yeni yatırımlarının yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan finansmanı sağlayabilmek üzere, Telekomünikasyon Dairesi Kamu-Özel İşbirliği modeli ile yeniden yapılandırılacaktır. Söz konusu kamu- özel ortaklığı ile günümüzde özel sektörün verimli işletmecilik becerilerinden yararlanılması, kamunun ise yatırımların koordinasyonu, genel planlama, denetleme ve politika belirleme gibi alanlarda odaklaşması sağlanacaktır.
Telekomünikasyon Dairesi’nin kamu-özel ortaklığı ile yeniden yapılandırılmasından hemen sonra 4G ve/veya 5G Mobil şebekeleri kamu-özel ortaklığında hayata geçirilecektir.
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ve KAMU-NET ortaklığında başlatılan ve halihazırda yarısından fazlası tamamlanan proje kapsamında ortaokul ve liselerin tümüne fiber optik kablo bağlantısı ile geniş bant internet hizmeti sağlanacaktır.
LİMANLAR…
Limanlar Dairesi yeniden yapılandırılmak sureti ile uluslararası standartlarda düzenleyici ve denetleyici bir otorite oluşturulacaktır. Gazimağusa Limanı Kamu-Özel işbirliği ile yükten arındırılarak yat ve kruvaziyer gemilerine uluslararası standartlarda hizmet verebilecek bir turizm limanına dönüştürülecektir. Uluslararası ihale ile gerçekleştirilecek bu dönüşüm kapsamında, Kalecik bölgesine korunaklı bir liman inşa edilecek ve yük gemileri ile tersane yeni limana aktarılacaktır.
Girne Antik Limanı’ndaki yetki karmaşası sona erdirilecektir. Girne Turizm Limanı ile birlikte iki liman, kamu-özel işbirliği modeli kapsamında çağdaş hizmet verebilecek bir yapıya kavuşturulacaktır.
Devam etmekte olan Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi (VTS) tamamlanarak, karasularımız ve sahillerimizin güvenlik seviyesi artırılacaktır.
Kaymakamlıklar ve ilgili belediyeler ile işbirliği içerisinde amatör balıkçıların kullanımı için çekek yerleri inşa edilecektir.
Posta İşleme Merkezi kurularak, hizmetlerin etkinleştirilmesi ve güvenliği sağlanacaktır. Posta dağıtım hizmetleri, teknolojik imkanlardan da yararlanılarak, iyileştirilecek ve hızlandırılacaktır.
ERCAN VE GEÇİTKALE HAVALİMANI…
Ercan Havalimanı’nın, kamu menfaatleri doğrultusunda etkin yönetilmesi ve işletmenin doğru şekilde denetlenmesi yönünde var olan uygulamalar geliştirilerek devam ettirilecektir.
Geçitkale Havalimanı atıl durumdan çıkarılıp, kamu yararına olacak şekilde işlevsel hale getirilecektir.
Meteoroloji Dairesi’nin teknolojiden azami derecede yararlanması ve hizmet kalitesinin artırılması sağlanacaktır. Sismoloji Bölümü yeniden düzenlenecek, kesintisiz çalışma düzenine geçilmesi sağlanacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile işbirlikleri geliştirilecektir.”
“SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM SEKTÖRÜ OLUŞTURULACAK”
Başbakan Tatar, tarım sektörünün insan beslenmesi ve sağlığı, aynı zamanda ülke ekonomisi ile sosyal yapısı için çok önemli stratejik bir sektör olduğuna işaret ederek “Ülkede, sürdürülebilir doğal kaynakların yönetimini sağlayarak, tarım sektöründeki rekabetçiliği artırmak ve kırsal alanlarda yaşayan toplumun yaşam koşullarının iyileştirmek gerekmektedir” dedi.
Tatar, Tarım Master Planı doğrultusunda mevcut kaynakların etkin kullanımı ile ekonomik, sosyal, çevresel ve uluslararası gelişmeleri dikkate alarak örgütlü rekabet edebilen, sürdürülebilir bir tarım sektörünün oluşturulması, halkın güvenli gıdaya ulaşımının sürekli olarak sağlanmasının hedeflendiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Tarım entegre bilgi sistemi oluşturularak gıda güvenliğine hizmet eden, tarımsal desteklerin etkin ve verimli kullanımını sağlayan bir sistem oluşturulacaktır.
Hayvan hastalıkları ile mücadele etkin bir program dahlinde sürdürülecektir. Hayvan üreticilerinin ekonomik kayıplarının en aza indirilmesi, halk sağlığının korunması, hayvansal gıda üretimi ile tüketiciye güvenli gıdanın ulaştırılmasının yanında uluslararası ticaretin gerekliliklerini yerine getirecek yapının oluşturulması hedeflenecektir.
Hellim tescili ve ülke coğrafyasına uyumu dikkate alınarak küçükbaş hayvan varlığı ve verimliliğinin artırılması sağlanacaktır. Süt ve süt ürünlerinde hijyen ve kalitesinin artırılması doğrultusunda hibe ve destekleme politikaları düzenlenecektir. Et ve et ürünlerinde hijyen ve kalitesinin artırılması için mezbahaların altyapıların geliştirilmesi ve denetimine yönelik düzenlemeler yapılacaktır.
İyi Tarım Uygulamaları ve Sertifikalı Üretim (Organik Tarım, GLOBALG.A.P. v.b.) öncelikli olarak desteklenecektir. Ayrıca iyi tarım uygulamaları ile ilgili mevzuat oluşturulacaktır. Gıda güvenliğine yönelik etkin bir sistem oluşturulması sağlanacaktır. Bitkisel ve hayvansal üretim alanlarında Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yapılan araştırma geliştirme ve adaptasyon çalışmaları sonucunda uygun üretim materyalleri ile üreticilerin buluşması sağlanacaktır.
Kümelenmeyi (Kooperatifleşme vb.) özendirecek destekleme sistemleri geliştirilecektir. Tarım ürünlerinde fiyatlandırmanın serbest piyasada oluşacağı, ancak devletin ilgili kurumlarının denge unsuru olarak piyasada yer alacağı sistemlerin geliştirilmesi sağlanacaktır.
Bitkisel üretimde ülke ihtiyaçlarına yönelik ve ihracat potansiyeli olan ürünlerde (Narenciye, patates, nar v.b) kalite ve verimliliği artırıcı projeli yatırımlar desteklenecektir. Tarım Bakanlığı2nın kontrol ve denetim faaliyetleri ile ilgili etkinliğinin ve kapasitesinin artırılması sağlanacaktır.
Denizlerimizden daha fazla yaralanacak sürdürülebilir bir su ürünleri politikası geliştirilecektir. Doğrudan gelir desteği uygulamaları, istihdam ve katma değer yaratacak sürdürülebilir tarımsal işletme modellerini destekleyecek, kaliteyi çeşitliliği ve verimliliği teşvik edecek şekilde geliştirilecektir.
Tarım sektörünün öncü sektörlerin etkin bir tamamlayıcısı olduğu dikkate alınarak; hizmet sektörü gibi sektörlerin taleplerini karşılayıp tarımda ithal ikamesini destekleyici faaliyetlere yönelik Tarım Master Planı paralelinde eylem planları hazırlanacaktır.
“TÜRKİYE’DEN GELEN SU ÜLKENİN HER KÖŞESİNE ULAŞACAK”
Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen su konusunda tüm paydaşların katılımıyla, bilimsel zeminde maksimum faydanın yaratılacağı bir planlama ve uygulama projeksiyonu hazırlanacaktır. Bu amaç doğrultusunda suyun değeri ve alternatif maliyetleri de dikkate alınarak dış ticaret bağlamında katma değeri yüksek alanlarda kullanımı teşvik edilecektir. Su Dairesi ülkedeki su kaynaklarını etkin verimli ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını yönetip denetleyecek şekilde yeniden yapılandırılacaktır. Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen su, tüm köylerimize, yurdumuzun her köşesine ulaştırılacaktır.
TAŞ OCAKLARI…
Taş ocaklarının etkin verimli ve çevreye duyarlı bir şekilde yönetilmesi ve ocakların rehabilite edilerek çevreye kazandırılması sağlanacaktır. Orta vadede alternatif yapı malzemeleri desteklenerek taş ocaklarına duyulan ihtiyaç azaltılacaktır. Ormancılık faaliyetleri eylem planı hazırlanarak ülke ormanlarının kalitesi artırılacaktır.”
EKONOMİ VE ENERJİ BAKANLIĞI
Tatar, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bünyesinde AR-GE, İnovasyon ve Bilişim Sektörlerini kapsayan, AR-GE ve Teknopark yasal mevzuatlarının tamamlanacağını ve inovatif girişimcilik ve bilişim sektörlerinin destekleneceğini kaydetti.
Tatar, dünyada bacasız sanayi olarak kabul edilen, hammaddesi büyük ölçüde yetişmiş insan gücü olan, yüksek katma değerli yazılım üretiminin teşvik edileceğini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Kısa ve uzun vadeli Yazılım Sanayi Geliştirme Planları hazırlanarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yazılım sanayi sektörünün gelişmesi sağlanacaktır. Yazılım sanayicilerinin Teknopark ve AR-GE yasalarından en etkin biçimde faydalanmaları sağlanacaktır.
Organize Sanayi Bölgeleri Yasası değiştirilmesi suretiyle, yeni ve mevcut sanayi bölgelerinin, sanayiciler tarafından yönetilmesi düzenlenecektir. OSB’lerde Toplanan gelirlerin OSB’de harcanması yasal olarak sağlanacaktır. Sanayi bölgelerindeki arazi tahsisi ile ilgili üretim ve katma değer unsurlarını da kapsayan, kriterleri belirleyecek Sanayi Bölgeleri Kira Tüzüğü çıkarılacaktır.
Sanayi sektörünün ihtiyaç duyduğu, büyük sanayi yatırımlarına ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde üretimi olmayan yüksek teknoloji yatırımları yapabilecek dış yatırımcıya, yatırımlarına uygun arazi temini için, Büyük Organize Sanayi bölgesi kurulacaktır. Bu kapsamda Yıldırım köyü yakınlarında belirlenen alan Organize Sanayi Bölgesi ilan edilip, bu bölge ekonomiye kazandırılacaktır.
Girişimcilere ait özel arazilerde sanayi faaliyeti yapabilmesi için, Şehircilik ve yerel yönetimlerin olumlu görüşü doğrultusunda sanayi bölgesi ilan edilmesi sağlanarak, sanayi yatırımlarının önü açılacaktır.
Ülkedeki standartların geliştirilmesi, tartı gibi ölçüm aletlerinin ülke çapında denetiminin sağlanması için KTSO bünyesinde kurulan akredite laboratuvara yetki verilecek, metroloji mevzuatı tamamlanacaktır.
Yasal Metroloji mevzuatı tamamlanarak, ülkedeki standartların geliştirilmesi, ölçüm aletlerinin ülke çapında denetiminin sağlanması için TÜRKSAT’tan akredite almış laboratuvara yetki verilerek, metroloji mevzuatı tamamlanacaktır.
Sanayi Strateji Raporu güncellenmesi suretiyle uygulanması sağlanacaktır. Stratejinin hayata geçirilmesi için Sanayi Sektörünü Geliştirme ve Yönlendirme Kurulu kurulacaktır.
Sanayi Sicil Yasası çıkarılarak, sanayi envanterinin kurulması, yerli malı mevzuatının tamamlanması sağlanacaktır.
Niş ürünlerin markalaşması için yapılacak olan tanıtım, pazarlama ve bilgilendirme faaliyetleri için sanayicilere ve ihracatçılara yönelik destekler devam edecektir. Katma değer ve yerel girdi yüksek üretimler daha fazla teşvik edilecektir ve yerli üretim haksız rekabete karşı korunacaktır.
Turizm, yükseköğrenim ve inşaat sektörlerinde yerli ürün kullanımın artırılması için katma değeri ve yerel girdisi yüksek ürünlerin tüketimi teşvik edilecektir. Özellikle turizm sektöründe yerli üretimin artırılması için ilgili paydaşlarla etkin politikalar geliştirilecektir.
“İZİN PROSEDÜRLERİ BASİTLEŞTİRİLECEK”
Dış ticaret mevzuatları yeniden düzenlenecek ve tüm ön izin, ithal izni, ihraç izinleri gibi prosedürler, denetim ve unsurları da dikkate alınarak basitleştirilecektir. İş yapabilirliğin kolaylaştırılması amacı ile dış ticaret rejiminde uygulanan izin süreçleri elektronik ortamına taşınarak verimli hale getirilecektir.
Piyasa denetimleri sıklaştırılacak, etkinleştirilecek ve fahiş kar ile buna benzer uygulamalara fırsat verilmeyecektir. Ürün Güvenliği Yasası kapsamında, İlgili kurumların çıkarması gerekli ikincil mevzuatların yasallaşması ve buna bağlı olarak tüm ilgili kurumların sorumluluk alanında bulunan ürünler için, Piyasa gözetim ve denetimin yapılması sağlanacaktır.
HAL YASASI
Hal Yasası Taslağı gözden geçirilerek yasallaşması sağlanacaktır.
Fasıl 113 Şirketler Yasası kapsamında yapılan şirket kuruluş formaliteleri, Avrupa Birliği normları da göz önünde bulundurarak, basitleştirilecek ve kolaylaştırılacaktır. Ticari markalar ve alameti farikaların kayıtlandırılması, denetlenmesi ve takibi titizlikle yapılacaktır. Şirketlerin, yasaların ve diğer ilgili mevzuatın verdiği yetkiler çerçevesinde denetimleri periyodik olarak yapılacaktır.
“TÜRKİYE’DEN KABLO PROJESİNİN HAYATA GEÇİRİLMESİNE BAŞLANACAK”
Enerji Dairesi ve/veya Enerji Düzenleyici Kurulu kurulması çalışmalar hızlandırılacaktır. Bu çalışmalarda Avrupa Birliği normları göz önünde bulundurulacaktır. Türkiye Cumhuriyeti ile ‘kablo ile enterkonnekte projesi’ uluslararası ihale yoluyla fizibilite raporu hazırlanacak ve projenin hayata geçirilmesine başlanacaktır.
Enerji Dairesi adı altında kurulması tasarlanan yasa taslağı gözden geçirilerek Meclis’e sunulacaktır. Bu amaçla çalışmalara, gerektiğinde kamu dışından da uzmanların katılımı sağlanacaktır.
Saptanmış olan yenilenebilir enerji alanları ile ilgili olarak, yapılmış olan çalışmalar gözden geçirilecek ve geliştirilecektir. Bu bağlamda Kamu-Özel ortaklığı dahil olmak üzere, yeni alanların saptanması (yenilenebilir enerji kaynakları) ve uygulaması için gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
Tüketime sunulan elektrik enerjisi temiz, salınımsız ve devamlı olmasını sağlamak amacıyla devam eden çalışmalar geliştirilecektir. Bu amaçla mevzuat değişikliği de dahil, gerekli düzenlemeler yapılacaktır.
Elektrik üretiminde Çevre Yasası emisyon limitlerini dikkate alarak farklı yakıt türü ve kalitesi seçimi yoluna gidilerek çevre açısından gerekli hassasiyet gösterilecektir.
Serbest Liman Bölgesi yeniden düzenlenerek yapılandırılacaktır.”
TURİZM BAKANLIĞI
Başbakan Tatar, Turizm ve Çevre Bakanlığı bünyesinde, KKTC’nin turizmde uluslararası ölçekteki rekabet gücünü, pazar payını ve marka değerini artırmaya yönelik çalışmalar yapılacağını kaydetti.
Turistlerin ülkedeki kalış sürelerini ve geceleme sayılarını artırıcı faaliyetlerin çoğaltılacağını ifade eden Tatar, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bölgesel karakteristik özelliklere göre turizm ekonomisi artırılarak turizm faaliyetlerinde çeşitlilik sağlanacaktır. Eko-Agro, özel ilgi, sağlık, gastronomi, üçüncü yaş turizmi butik otelcilik faaliyetleri özel teşvik kapsamına alınacaktır.
Tanıtımda teknoloji ve sosyal mecralar aktif olarak kullanılacak. Teknolojiye yatırım yapılarak çeşitli dillerde hizmet verecek bir web sitesi hayata geçirilecek, sosyal medya ve reklam faaliyetlerinde proaktif politikalar izlenecektir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti turizm teşvik sisteminin daha çağdaş bir yapıya dönüştürülmesine yönelik çalışmalar ilgili paydaşlar ile yürütülecektir. Nitelikli işgücü tesis ve hizmet kalitesiyle marka haline gelinmesi amacı ile ilgili Bakanlıklar ve kurumlar ile işbirliği yapılarak OTEM daha aktif bir yapıya getirilecektir.
“HEDEF 2 MİLYON TURİST”
2019 – 2024 yıllarını kapsayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Turizm Strateji ve Orta Vadeli Eylem Planı yürürlüğe girecektir. Bu amaçla 2 milyon turist, 2 milyar dolar gelir ve kırk bin yatağa ulaşılması hedeflenmektedir.
Kıbrıs mutfak kültürünün geliştirmesine yönelik çalışmalar yapılacak ve bu alanda ilgili kurum ve kuruluşlar ile bir araya gelinerek restoranlar, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları görüşleri ortak paydada buluşturularak gastronomi turizminin geliştirmesi sağlanacaktır.
Turizm ve Çevre Bakanlığı’nın tescilli markası olan North Cyprus`un uluslararası platformlarda bilinilirliği artırılacaktır.
Girne Antik Liman renovasyon ve yenileme projesi ivedilikle hayata geçirilecektir. Turizm anket çalışmaları başlatılarak ülkemizi ziyaret eden yolcuların geliş amaçları tespit edilecek ve turist, günübirlik ziyaretçi diğer seyahat eden kişilerin ayırımı yapılarak potansiyel turist profili ayrıştırılacaktır.
Lefkoşa, Gazimağusa Surlariçinde tarihi ve kültürel özelliklere sahip atıl binalar; faiz destekli kredi ve hibe programları ile desteklenerek turizm sektörüne kazandırılacaktır.
Yerli üretim ve yerel istihdam projesi ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği desteklenerek artırılacaktır. Dört yıldız altı tesislerin günümüz turizm otelcilik standart ve koşullarına uygun renovasyon ve yenilenmeleri için gerekli muafiyetler sağlanacaktır.
Bafra turizm yatırım bölgesinde golf, eğlence ve dinlence alanları ve spor tesislerine yönelik çalışmalara ve bölgenin bütünsel bir turizm faaliyetine dönüşmesine hız verilecektir.
Çevre alanında Avrupa Birliği ile yürütülen mevzuat uyumlaştırma ve tüzük çalışmalarına devam edilecektir. Çevre denetimleri artırılacak ve denetim sonuçları kamuoyu ile paylaşılacaktır.
Çevre Bilincinin artırılması için başlatılan ve 9. sınıflarda devam eden çevre dersi, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile daha küçük yaşlara indirgenmesine yönelik çalışmalara hız kazandırılacaktır.
Hazırlanmış olan Entegre Katı Atık Yönetim Planı Bakanlar Kurulu’na sunulacaktır. Deniz kirliliğinin önlenmesi amacı ile Sürekli Atık Su İzleme Sistemi (SAİS) kurulumuna ilişkin çalışmalar ihale aşamasına getirilerek sonuçlandırılacaktır.
Plajlarımız ve denizlerimizde mavi bayrak kriterlerine uygun standartların getirilmesi çalışmalarına Çevre Koruma Dairesi tarafından ivedilikle başlanacaktır.
Ülkemizde ilk kez tam teşekküllü tehlikeli atık bertaraf tesisi gerçekleştirilecektir. Alternatif bertaraf yöntemleri çalışmalarına hız verilecektir.”
SAĞLIK BAKANLIĞI… HASTA ODAKLI SAĞLIK SİSTEMİ
Başbakan Tatar, hükümetin; sağlık hizmetlerinin tüm halk için erişilebilir, sürdürülebilir ve kaliteli olmasını ulaşılması gereken en temel hedef olarak ortaya koyduğunu belirterek, “Bu hedef doğrultusunda hasta odaklı ve halkımızın sağlık harcamalarını asgariye indiren bir sağlık sisteminin oluşturulması adına kararlılıkla gerekli tüm adımlar atılacaktır” dedi.
Tatar, Sağlık Bakanlığı’nın yeniden yapılandırılması tamamlanarak gerek merkez gerekse bakanlığa bağlı daire ve hastanelerin daha verimli hale getirilmesi için tüm çalışmalar hemen başlatılacağını ifade ederek, şöyle devam etti:
“Sağlık kurumlarına belirli standartların getirilebilmesi için gerekli tüm çalışmalar başlatılarak tamamlanacak ve hem hasta hem de çalışan memnuniyetinin artırılması yoluna gidilecektir.
Sağlık kurumlarının alt yapılarının geliştirilmesi ve sevk sayılarının azaltılması temel hedeflerimizden biri olacaktır.
Ülkemizde yaşayan herkesi kapsayacak şekilde genel sağlık sigortası hayata geçirilecek ve mali sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla sağlık hizmetlerinin sunumu ile finansmanının birbirinden ayrılması sağlanacaktır.
Sürdürülebilir bir sağlık sistemini oluşturmak için yasal çalışmalar süratle tamamlanacaktır. Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası, Döner Sermaye Yasası, güncelliğini yitirmiş Temel Sağlık Dairesi Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasası, İlaç ve Eczacılık Dairesi yasası güncellenme çalışmaları tamamlanacaktır.
Sağlık sistemimiz içinde yer alan tüm paydaşlarımızla, kamu ve özel de çalışan doktorlarımızın çalışma koşulları ile ilgili düzenlemeler; hukuka mutlak bağlılıkla yeniden değerlendirilip ortak akılla çözülecektir.
Birinci basamak (koruyucu) sağlık hizmetleri geliştirilerek yaygınlaştırılacaktır. Tüm sağlık merkezlerinin, doktor, insan kaynağı, altyapı, tıbbi alet ve ekipman ihtiyaçlarının giderilmesi yolunda çalışmalar yapılacaktır.
Koruyucu sağlık hizmetleri uygulamalarının yaygınlaştırılması ve özellikle birinci basamak sağlık merkezlerinde düzenli bir biçimde uygulanması sağlanacaktır.
Perifer hastanelerin yeniden yapılandırılması ve sağlık merkezlerinin güçlendirilmesiyle hastaların kendi bölgelerinde sağlık hizmeti alabilmeleri sağlanacaktır.
YENİ HASTANE
Lefkoşa’da yapılması planlanan yeni hastanenin en erken zamanda hizmete girebilmesi için gerekli çalışmalar hızla başlatılacak ve sonuçlandırılması için tüm çaba ortaya konacaktır.
Ülkenin en temel sağlık sorunlarından biri olan kalp ve damar hastalıkları noktasında etkin bir hizmet verilebilmesi adına Kalp ve Damar Hastalıkları Merkezi kurulması çalışmaları en kısa sürede başlatılacaktır.
Yapımı süren Güzelyurt Hastanesi tamamlanarak hizmete sunulacaktır. Girne Dr. Akçiçek, ile Cengiz Topel hastanelerinin bulundukları bölgelerinin artan nüfusu da dikkate alınarak yeniden düzenlenmeleri sağlanacaktır.
112 Hızır Servisi insan kaynağı, altyapı ve hukuki açıdan güçlendirilecek ayrıca tüm kamu ve özel 112 hizmetlerinin tek bir merkeze bağlanması sağlanacaktır.
Hastanelerde uygulanmaya başlanan otomasyon sistemi, sağlık merkezleri, özel klinik ve hastaneleri, eczaneleri ve laboratuvarları kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacaktır. Otomasyon sisteminin yaygınlaştırılması ile hem sağlık sistemi daha denetlenebilir ve ulaşılabilir hale getirilecektir.
Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin iyileştirilmesine öncelik verilecektir. Alkol ve madde bağımlıları için tedavi, rehabilitasyon ve topluma kazandırma merkezi oluşturulması çalışmaları başlatılacaktır.
Akılcı ilaç kullanımı ile ilgili eğitimler yapılarak paydaşlarla işbirliği içinde gerekli düzenlemeler hayata geçirilecektir. Ayrıca ilaç fiyatlarının aşağı çekilebilmesi ve kullanım miktarlarının kontrol edilmesi için gerekli tedbirler alınacak, ilacın amacı dışında kullanılmasını önleyici denetim mekanizmalarının oluşturulması sağlanacaktır.
Sağlık Bakanlığı’na devredilen yarım inşaat halindeki binanın projesi geliştirilecek, yeniden düzenlenecek ve çağa uygun yeni bir devlet laboratuvarı binası inşa edilecektir.
Hasta memnuniyetinin veya memnuniyetsizliğinin ölçümü için bir hasta iletişim merkezi kurulması çalışmaları başlatılacaktır.
Tütün ve tütün ürünlerinin zararlarından korunma ile ilgili mevzuat kararlılıkla hemen uygulanmaya başlayacaktır. Bakanlığımızın görev ve yetki alanında bulunan gıda maddelerinin ve içme sularının üretilmesinden başlayarak son tüketiciye ulaşıncaya kadar tüm aşamalarında etkin denetimler yapılacaktır. Bu konuda eksik mevzuat düzenlemeleri tamamlanacaktır.
Ülkede sağlık turizminin geliştirilmesi için tüm paydaşlar ile gerekli çalışmalar yapılacaktır.”
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
Başbakan Ersin Tatar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, kaynakların etkin ve verimli kullanılmasında, sürdürülebilir bir çalışma ve sosyal güvenlik sisteminin yaratılmasında, hizmet kalitesinin artırılmasında önemli bir rol üstlenerek toplumun tüm kesimlerinin sahip çıkacağı bir Çalışma ve Sosyal Güvenlik Politikası oluşturma hedefinde olduğunu açıkladı.
Tatar, bu çerçevede çalışma hayatına ivme kazandırma amacıyla hazırlanacak stratejik planlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yeni bir vizyon kazandırılacağını belirterek, şöyle devam etti:
“İşçi ile işveren arasındaki istihdam ilişkisinden doğan uyuşmazlıkların, hukuksal yollara başvuru hakkı saklı kalmak kaydı ile çözümü için izlenecek usul ve esasları düzenleyen ‘İş Uyuşmazlıklarının Davasız Halli Yasası’ erken bir zamanda hayata geçirilecektir. Kayıt dışı istihdamla mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi için çalışmalar yapılacaktır. Avrupa Birliği müktesebatına uyumu sağlayacak şekilde İş Yasası’nda gerekli değişikliklerin yapılması sağlanacaktır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yaşayan ve bulunan kişilerin işe alınma koşulları ve istihdam, iş, ücret ve işten çıkarılma koşulları dâhil, çalışma koşulları ve meslekte yükselmeye ilişkin koşullar ile mesleki eğitime erişim ve meslekte ilerlemede, mal ve hizmetlere erişimde; cinsiyet, ırk, renk, dil, din, mezhep, inanç, etnik köken, felsefi veya siyasi görüş, sosyal statü, medeni hal, cinsel yönelim, cinsiyet kimliği, engellilik, yaş ve benzeri temellere dayanan her tür ayrımcılığa karşı etkili bir şekilde korunmalarını sağlamak ve eşit muamele görme hakkını güvence altına almak amacıyla Ayrımcılığı Önleme Yasası çıkarılacaktır.
İş sağlığı ve güvenliği alanında önleme ve koruma ilkeleri esas alınarak, mevcut yasa ve tüzükler sivil toplum örgütleri ile birlikte gözden geçirilerek; İlgili paydaşların önerileri doğrultusunda düzenlenerek uygulamaya konacaktır. İşgücü piyasasında genç girişimciliği güçlendirmeye yönelik uygulanan destek programları ekonominin değişen ve gelişen şartlarına uygun olarak çeşitlendirilerek uygulamalara devam edilecektir.
İş bulma merkezinin etkin olarak hizmet vermesi, iş arayanlarla işverenlerin bir araya gelmesi amacıyla, otomasyon sistemi hayata geçirilecektir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Sistemi’nin mali yapısını daha da güçlendirecek tedbirler üzerinde durularak yeni ve gelir artırıcı düzenlemelerle Sosyal Sigortalar Fonunun sürdürülebilir bir temele oturması sağlanacaktır. Sosyal Sigortalar Dairesine ait atıl durumda bulunan gayrimenkullerin değerlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılacaktır.
Genel Sağlık Sigortası uygulamaları ile sigortalı bireylere sağlık alanında kaliteli hizmet verilmesi sağlanacaktır. Engelsiz yaşam evinin tamamlanıp hizmete açılması sağlanacaktır. Birinci etap inşaatı tamamlanan Engelsiz Yaşam Evi’nin, İkinci etap projesi en kısa sürede tamamlanıp, engelli gençlerin hizmetine sunulacaktır.
Eski huzurevi arazisinin üzerine gerekli alt yapı ve donanıma sahip yeni bir huzurevi inşa edilecektir. Yaşlılarımızın hayattan kopmayıp topluma entegre olmalarını sağlayacak ve 60 yaş üstü yetişkinlerin çeşitli spor, sanat ve kültür aktiviteleri ile sosyalleşmesine imkan tanıyacak gündüz yaşlı bakım merkezlerinin Mağusa ve Lefkoşa bölgelerinde hayata geçirilmesi sağlanacaktır.
SEVGİ KÖYÜ
Kapasitesi dolan Lefkoşa Çocuk Yuvası’nın Sevgi Köyü Projesi’ne dönüştürülerek, farklı yaştaki çocuklara ev ortamında yaşamlarını sürdürme imkanı sağlamak amacıyla uygulamaya konacaktır.
Çalışan annelerin iş yaşamında daha rahat yer almalarının desteklenmesi amacıyla, çocuklarını gündüz rahatça bırakabilecekleri Lefkoşa ve Mağusa bölgesinde Sosyal Hizmetler Dairesi’ne bağlı iki kreşin açılması sağlanacaktır.
Çocuk ve gençlerin kötü alışkanlıklardan korunması, suça itilmesinin önlenmesi için ilgili kurumlarla iş birliği içerisinde çalışılarak etkin önlemler alınması sağlanacak; ihmal ve istismarın önlenmesi, kötü alışkanlıkların ve bağımlılıkların azaltılmasına yönelik hizmetlerin geliştirilmesi için çalışmalar yapılacaktır.
Mevcut olan üç merkez yanında engelli gençlerimizin yoğunlukla ikamet ettikleri Karpaz bölgesinde 18 yaş üstü engelli rehabilitasyon merkezi açılması için çalışmalar yapılacaktır.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dairesi’nin çalışmalarını daha etkin kılabilmek için gerekli destek verilecektir.”
“HEDEF HALKIN REFAHI”
Başbakan Ersin Tatar, bu programda belirlenen ilke ve hedefler doğrultusunda Kıbrıs Türk halkının mutluluğu ve refahı için ellerinden gelen bütün gayreti sergileyeceklerini belirtti.
Başbakan Ersin Tatar’ın hükümet programını okumasının ardından Meclis genel Kurulu bugünkü birleşimini gruplar arası mutabakatla, gündemde yer alan “Kredi Kartı ve Banka Kartı İle Yapılan Perakende Mal ve Hizmet Alımlarına İade Yapılması Yasa Tasarısı”nı görüşmeden tamamladı.
Bir sonraki toplantı perşembe saat 10.00’da hükümet programı görüşmeleri için yapılacak.
UBP- HP HÜKÜMET PROGRAMI İÇİN TIKLAYINIZ