6 Eylül 2013 tarihinde Meclis’te okunan Hükümet Programı’nda yer alan Demokrasi ve Hukuk Düzeni’ne ilişkin hedefler arasında Anayasa değişikliği önemli bir yer tutuyordu. CTP-DP Hükümeti, programında, Anayasa’nın değiştirilmesiyle ilgili çalışmaların derhal başlatılacağını ve katılımcı bir anlayışla sürdürüleceğini, Meclis’te üzerinde uzlaşılacak tüm değişikliklerin Haziran 2014’te yapılacak mahalli idare seçimleriyle eş zamanlı olarak referanduma götürüleceğini, diğer maddeler üzerinde uzlaşılamadığı takdirde Anayasa’nın 81. ve 162. maddeleriyle ilgili değişikliklerin Haziran 2014’te referanduma sunulacağını, bu konudaki çalışmaların Haziran 2014’ten sonra da sürdürüleceğini ve Anayasa’da özellikle aşağıdaki çerçevede değişikliklerin yapılması için çaba sarf edileceğini vurgulamıştı.

1. Yasama dokunulmazlığının, tutuklama yasağı korunarak, siyasal faaliyetlerle ilgili yargılamalar hariç kaldırılması.
2. Temel haklarla ilgili düzenlemelerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları çerçevesinde değiştirilmesi.
3. Ombudsman ve Sayıştay ile ilgili düzenlemelerin bu kurumların güçlendirilmesi, daha da işlevselleştirilmesi ve daha da bağımsız hale getirilmesi için değiştirilmesi.
4. Yargı ile ilgili düzenlemelerin, adil, makul sürede yargılama, uzmanlaşma ve idareye karşı dava açılmasının ve idarenin yargı yoluyla denetlenmesinin kolaylaştırılması ilkeleri çerçevesinde değiştirilmesi.
5. Eşitlik ilkesinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nce kabul edilen ayrımcılık yasağı çerçevesinde yeniden düzenlenmesi.
6. Memurların siyaset yasağının kaldırılması.
7. Kadın haklarının, çocuk haklarının, engelli haklarının Anayasa’da açıkça ve modern gelişmelere uygun biçimde düzenlenmesi.
8. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde düzenlenen haklarının ihlal edildiğini iddia edenlere Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkının tanınmasını sağlayacak değişikliklerin yapılması.
9. Geçici 10. maddenin kaldırılması

Gelinen aşamada, Hükümet’in öngördüğü çerçevede 81. ve 162. maddelerdeki değişiklikleri yani Anayasa’nın değiştirilmesini kolaylaştıracak düzenlemeleri içermeyen, buna mukabil, “Haziran 2014 sonrasında da üzerinde çalışılacak” denilen bazı değişikliklerin halkoyuna sunulacağı bir durum gelişti.
Bu durumu “Hükümet sözünü tutmadı” şeklinde yorumlamak doğru olmaz çünkü yine Hükümet Programı’nda yer bulduğu şekliyle, “Meclis’te üzerinde uzlaşılacak tüm değişikliklerin” referanduma götürülmesi öngörülmüştü. Ancak nihayetinde objektif durum Hükümet Programı’ndaki öngörülerin değil Meclis’te varılan uzlaşıların referanduma götürülüyor olduğudur.

Benzer bir durum değerlendirmesini CTP’nin hedefleri açısından da yapmak mümkündür.

CTP’nin 28 Temmuz 2013 Erken Genel Seçimleri öncesinde toplumla paylaştığı Akıl Defteri’nde, Anayasa’da gerekli değişikliklere gidilerek Anayasa’nın Meclis’teki milletvekillerinin 4/5’ünün oyuyla değiştirilebilmesini olanaklı kılmaya öncelik verileceği üzerinde durulmuştu.

Günün sonunda CTP’nin seçim sonrası süreç için partisel olarak ortaya koyduğu hedeflerden bazıları Meclis’te varılan uzlaşıda yer bulurken, bazıları ise bulmadı. Dolayısı ile 29 Haziran’da gerçekleştirilecek referanduma ilişkin şu tespiti açıklıkla yapmak gerekiyor:

Anayasa’da gündeme gelen değişiklikler Hükümet’in ve CTP’nin de katkılarını içeren ancak Meclis’te TDP dâhil tüm partilerin temsil edildiği ilgili komitenin ortaya çıkardığı bir ortak üründür. Söz konusu ürün sadece Hükümet’in ya da CTP’nin değil tüm partilerin Anayasa’ya ilişkin öngördüğü bazı düzenlemeleri içerirken bazılarını ise içermemektedir. Bu da son derece doğaldır.

Bu noktada CTP öncelikle Meclis, Meclis Başkanı Sibel Siber, tüm ilgili komite üyeleri nezdinde komite başkanı Asım Akansoy ve tek tek tüm Milletvekileri’ne teşekkürü bir borç bilir.

Referanduma kadar yaşanacak süreçte Meclis Başkanı Sibel Siber’in tüm parti başkanları ile yapacağı istişareler doğrultusunda partimizin katkısı talep edildiği ölçüde yapılacak olan değişikliklerin halkla paylaşılmasına azami katkıyı yapmaya hazırız.

Bu referandumda kullanılacak her bir “hayır” oyunun “mevcut Anayasa’ya evet” anlamını taşıyacağı üzerinde durmaktayız.

CTP olarak sivil bir Anayasa için referandumdan sonra da çalışmalarımız devam edecektir. Hükümetin de programı doğrultusunda bu yöndeki çabalara pozitif katkısı olacağından şüphemiz yoktur.