Ülkedeki ihracat, geçtiğimiz yıldan bu yıla beş aylık sürede % 21 oranında artış gösterirken, ithalat %35 düştü.

2019 yılı Ocak-Mayıs döneminde beş ayda 594.5 Milyon Dolar’lık ithalat yapılırken bu yıl 348.7 Milyon Dolar’a geriledi, ihracat ise 49 Milyon 128 bin Dolar’dan 59 Milyon 530 bin Dolar’a çıktı.

Fehime ALASYA

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19, ülkedeki girdi, çıktıları da etkiledi. Salgın sonrasında ülkedeki ihracat % 21 oranında artış gösterirken, ithalat %35 düştü.

Geçtiğimiz yıl ilk beş ayda 594.5 Milyon Dolar’lık ithalat yapılırken, benzer sürede bu yıl yapılan ithalat 348.7 Milyon Dolar’a geriledi.

Aynı zaman diliminde ise ihracat, 49 Milyon 128 bin Dolar’dan 59 Milyon 530 bin Dolar’a çıktı. En çok yurt dışına gönderilen ürünlerde ise ‘süt ürünleri’ başı çekti.

İş dünyası ise ihracattaki ve ithalattaki bu tabloyu ‘kamunun gelirlerinde büyük gerileme’ olarak değerlendirdi.

İthalattaki en büyük düşüşler Nisan ve Mayıs ayında yaşandı.  Buna göre; Ocak ayında 97.2 Milyon Dolar olan ithalat, Şubat’ta 114 Milyon Dolar, Mart’ta 73, Nisan’da 38, Mayıs’ta ise 60 Milyon Dolar’a düştü. Bu aylar arasındaki en büyük düşüş %67 oranında Nisan ayında görüldü. 

En büyük düşüş %67 oranında Nisan ayında

2019 yılının ilk beş ayında toplam 594.5 Milyon Dolar olan ithalat, bu yıl aynı sürede 384.7 Milyon Dolar’a geriledi.  Bu düşüş içinde en büyük pay Nisan ve Mayıs ayında yaşandı.

Ocak ayında 97.2 Milyon Dolar olan ithalat, Şubat’ta 114 Milyon Dolar, Mart’ta 73, Nisan’da 38, Mayıs’ta ise 60 Milyon Dolar’a düştü.

Bu aylar arasındaki en büyük düşüş %67 oranında Nisan ayında yaşandı.

Pazar payında 3.Dünya Ülkelerinden ithalat artıyor

İthalatta Türkiye yönünden olan ürün gelişlerinde %39, 3.Dünya Ülkelerinden olan gelişlerde ise %30 düşüş yaşandı. Bu sürede Türkiye’den ülkeye 230.8 Milyon Dolar ithalat yapılırken, 3.Dünya Ülkelerinden 153.9 Milyon Dolar ithalat yapıldı.

T.C. ve 3. Ülkelerin Toplam İthalat İçindeki yüzdelik paylarında ise Türkiye bir önceki yıla göre düşüş gösterirken, 3.Dünya Ülkelerinde bu oran arttı.

İthalatın % 60'ı Türkiye'den

Bu yıl mayıs sonuna dek gerçekleşen toplam ithalatın % 60' ı Türkiye'den, % 16.1' i AB ülkelerinden , % 10.5'i Uzak Doğu ülkelerinden, % 5.9' u Orta Doğu ülkelerinden,  geriye kalan kısmı da, Diğer Avrupa ülkelerinden ve diğer ülkelerinden yapılmıştır.

Beef ve arpa ithalatında büyük düşüş

 Geride bıraktığımız beş aylık dönemde toplam ithalatın içerisinde en büyük payı Taşıtlar, yakıt, hayvan yemi ve katkı maddesi, ilaçlar, konfeksiyon,  inşaat demiri, sigaralar, LPG gazı, mısır, telefon cihazları ve cep telefonları oluşturdu. Konserve et (Beef) ve arpa ithalatı yüzde 100’lük bir düşüşe uğrarken, spor ayakkabılar, telefon santral aks, sanayi tipi makine aksamları, mutfak eşyaları, muhtelif hırdavat eşyası, jeneratör, ev boyaları, elektrik santral sistemleri ve sanayi tipi makinelerinin ülkeye gelişinde büyük düşüş yaşandı.

Geçtiğimiz yılın ilk beş ayında 49 Milyon 128 bin Dolar olan ihracat, bu yıl salgın döneminde yükselerek 59 Milyon 530 bin Dolar’a çıktı. İhracatın içerisinde en büyük paya ise süt ürünleri, narenciye ve hurdalar sahip.

İhracat arttı…

İçinde bulunduğumuz yılın ilk beş ayında, Ocak - Mayıs dönemi ihracatı bir önceki yılın ayni dönemine göre % 21 oranında artış göstererek 59 Milyon 530 bin Dolar’a çıktı.

Geçtiğimiz yılın ilk beş ayında 49 Milyon 128 bin Dolar olan ihracat, bu yıl salgın döneminde yükselerek 59 Milyon 530 bin Dolar oldu.

Ülkenin 2020 Yılı Mayıs ayı ihracatı ise 2019 Yılının mayıs ayına göre % 5 oranında bir düşüş göstererek 8 Milyon 464 bin Dolar’dan 8 Milyon Dolar’a geriledi.

Süt ürünleri ihracatta öncü

2020 Yılı Ocak - Mayıs döneminde toplam ihracatı oluşturan önemli malların ihracat değerlerinde ise süt ürünleri önde geldi.

Bu yılki beş aylık ihracatın içerisinde en büyük paya Narenciye, Süt Ürünleri ve Hurdalar sahip oldu. Bunlar, Konsantre, Piliç Eti gibi ürünler takip etti.

2019 ile 2020 yılının ilk beş ayına kıyasla ülkeden ihraç edilen ürünler arasında en büyük düşüş ise Narenciye Esans Yağı, viski, keçiboynuzu, yumurta konfeksiyon ve tütünde oldu.

Türkiye’ye ihracat yine başı çekti

İhracatta ülkelerin toplam payı içinde Türkiye yine önde geldi. 2020 yılına beş ayda yapılan ihracatın % 52.2' si Türkiye'ye, % 47.8' i ise 3. Dünya Ülkeleri'ne yapıldı.

Söz konusu sürede Türkiye’ye 27.4 Milyon Dolar’lık ihracat yapılırken, 3.Dünya Ülkeleri’ne yapılan ihracat ise 21.7 Milyon Dolar oldu.

Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz:

“Kamunun gelirlerinde büyük gerileme”

 “İthalattaki %35 oranındaki düşüş kamunun gelirlerinde büyük gerileme anlamına da geliyor. Bu düşüşe paralel KDV,  gümrük ve stopaj vergilerinde de aynı oranda düşüş yaşandığını söyleyebiliriz. Piyasanın finansa ihtiyacı var, para akışı sağlanmalı”

Geçen yıla göre ithalattaki %35 oranındaki düşüşü ‘kamunun gelirlerinde büyük gerileme’ olarak değerlendiren Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz,

Deniz, “Bu düşüşe paralel KDV,  gümrük ve stopaj vergilerinde de aynı oranda düşüş yaşandığını söyleyebiliriz. Bu pandemi süresinde özellikle turizm ve yüksek öğrenimin en büyük etkilenen sektörler olarak taleplerinin düşmesi de buna etkendir.” dedi. 

“Piyasanın finansa ihtiyacı vardır”

Hükümetin çeşitli kolaylıklarla piyasaya para akışı sağlamsı gerektiğini kaydeden Deniz, şöyle devam etti:

“Bunun yanında bu düşüşü gerek pandemi süresince gerekse dövizdeki artışın nedeni olarak tüketimin azalmasına bağlayabiliriz. Dolayısıyla bu piyasadaki daralmayla birlikte, azalan talebi arttırabilmek için mutlak suretle piyasaya para enjekte edilmeli. Bu da çeşitli enstrümanlarla olabilir. Düşük faizli krediler sağlanabilir. Paket kredilerde %25 oranında kullanım oranı olmuştur. Bu talep yoktur anlamına gelmez. Krediye talep vardır fakat makul olması gerekmektedir, bu kaçınılmazdır. Aksi halde daralma sürecektir. Piyasanın finansa ihtiyacı vardır. Bunun yanında istihdam destekleri de gerekiyor. Günün sonunda hiç beğenmediğimiz 1500 TL’lik desteklerin bile işe yaradığını gördük.”

“Sektörlerin eski kapasitesine erişmesi için elimizden geleni yapmalıyız “

İhracattaki artışı da değerlendiren Deniz, özetle şunları belirtti: “Hangi kalemlerde artış oldu buna bakmak gerek. Yine de bu artış sevindirici. Rakamlar çok da büyük olmasa bile yine de artış yaşanması sevindirici. Yine de ithalat ve ihracat kıyaslandığı zaman çok zayıf. Ada ülkesi olduğumuz için bu böyle. Başta turizm gelirlerimiz ve yüksek öğrenim sektörü bizi ayakta tutan en önemli iki noktadır. Buradaki açığı bu sektörlerle kapatıyoruz. Yüzde yüz bile ihracatı arttırsak ne turizmin ne de eğitim sektörünün yerini alamaz.

Bu sektörleri korumamız gerek. Bu sektörlerin eski kapasitesine erişmesi için elimizden geleni yapmalıyız. Bu sektörleri devre dışı bırakmadan korumalı, desteklemeliyiz.”

Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk:

“Covid-19 nedeni ile tarım ve tarımsal sanayi ürünlerine zaruri bir ihtiyaç ortaya çıkmıştır”

“Covid-19 nedeni ile tarım ve tarımsal sanayi ürünlerine zaruri bir ihtiyaç ortaya çıkmıştır… Kendi ayakları üzerinde duran bir ekonomi yaratmak, kriz dönemlerini en az hasar ile kapatmak istiyorsak, üretim gücümüzü yükseltmeli, ihracatın ithalatı karşılama oranını iyileştirmeliyiz”

Rakamlar detaylı incelediği zaman, yaklaşık 10 Milyon Dolar  civarındaki artışın, %85’inin Narenciye kaynaklı olduğunun rahatlıkla görebileceğine işaret eden Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk,  piliç ihracatında da yaklaşık 1 Milyon Dolarlık bir artış söz konusu olduğuna değindi.

Narenciye ve piliçte ihracat kalemlerinin yükseldiğini görmenin mutluluk verici olduğunu ifade eden Başkan Avunduk,  harup ve patates ihraç kalemlerimizin de yükseldiğine işaret etti.

“Covid-19 ile birlikte, artan bu talebi ve pazar payımızı korumamız, bunun için çalışma yapmamız gerek. Genel olarak görülüyor ki, Covid-19 nedeni ile tarım ve tarımsal sanayi ürünlerine zaruri bir ihtiyaç ortaya çıkmıştır” diyen Başkan Avunduk, bu anlamda, ülkemiz ekonomisi insan dolaşımına bağlı olmakla birlikte, ihracata yönelik teknoloji seviyesi ve katma değeri yüksek, yerel ve yerli girdilerin yoğun olduğu bir üretim ve sanayi modeli tercih edilmelisi gerekliliğine vurgu yaptı.

Diğer önemli ihraç kalemlerine bakıldığında süt ürünlerinde %3’lük bir azalma görüldüğüne de değinen Başkan Avunduk, “Yıllık artış trendini yakalayamasak da,bu büyük bir sapma değildir. Covid -19 nedeni ile kapanan HORECA sektörünün, özellikle turizm tesislerinin kapalı olduğunu düşünecek olursak %3 lük bir ihraç azalmasını aslında yok denecek kadar azdır” dedi.

Başkan Avunduk, yakalanan bu olumlu tablonun, gerek yapısal gerekse döneme has sıkıntılar nedeni ile yaşadığımız tüm olumsuzluklara rağmen, sanayicimizin özverili ve yoğun çalışması ile mümkün olduğuna vurgu yaptı.

Avunduk’un ifadeleri devamla şöyle:

“Konfeksiyon ve diğer birçok ihraç kaleminde ciddi düşüşler görüyoruz. Covid-19’un çok yaşamsal olmayan ürünlerin ihracatı üzerindeki olumsuz etkisini hissetmekteyiz. Öngörülebilir bu gerilemeyi engellemek için, navlun destekleri dahil birçok desteğin hızla devreye konulması ile bu problemler giderilebilir. Dövizdeki olumsuz hareketliliği avantaja çevirmek ve ülke ekonomisini bir nebze olsun rahatlatmak için ciddi bir hareket planına, ihracata yönelik farklı birçok desteğin realize edilmesine ihtiyacımız var. Önlemler hemen alınırsa, yılsonuna kadar gerçekleşecek olan toplam ihraç kaleminde ilerleme kat edebilir, özelde sanayicimize ve genelde ülke ekonomisine katkı sağlayabiliriz. Fırsatını her bulduğumuzda dile getirdiğimiz gibi, kendi ayakları üzerinde duran bir ekonomi yaratmak, kriz dönemlerini en az hasar ile kapatmak istiyorsak, üretim gücümüzü yükseltmeli, ihracatın ithalatı karşılama oranını iyileştirmeliyiz”.