Fehime ALASYA

İlaç ve Eczacılık Dairesi’nde devlete ait, imha edilmeyi bekleyen 602 Bin 699 TL maliyetindeki ilaç yanında, serbest çalışan eczanelerde her yıl ‘oldukça fazla ilaç imhası’ görüldüğü öğrenildi.

Ülkede zaman zaman hissedilen ‘ilaç eksikliğine’ karşın tarihi geçtiği için depoda atılmayı bekleyen ve maliyeti bir Milyon TL’ye yaklaşan ilaçların 18 yıldır imha edilememesi, dikkatleri ‘otomasyon sistemine’ çevirdi.

İlaç Eczacılık Dairesi yetkililerinden alınan bilgide, daire deposunda sadece devlete ait 602 Bin 699 TL değerindeki ilacın imha edilmeyi beklediği ifade edilirken, bunun yanında özel sektördeki eczanelerin deposunda ise bir o kadar imha edilmeyi bekleyen ilaç bulunduğu belirtildi.

İmha edilmeyi bekleyen çok sayıda ilaç olduğunu ifade eden Sağlık Bakanı Filiz Besim, tarihi geçmiş bu ilaçların, ilaç imha firması olmadığı için bekletildiğini, herhangi bir işleme tabi tutulamadığını kaydederken, Eczacılar Birliği Başkanı Süay Sevinç ise serbest çalışan eczanelerde her yıl ‘oldukça fazla’ miktarda ilaç imhası olduğunu ifade etti.

İlgili tarafların, ilaç imhasının en aza indirilmesindeki çözüm önerisi ise çok yakında hayata geçirilmesi planlanan ‘otomasyon sistemi’ ile gelecek olan ‘ilaç takip sistemi’…

“18 yıldan beridir ilaç imhası yapılmadı”

İlaç Eczacılık Dairesi yetkililerinden alınan bilgide, depoda imha edilmeyi bekleyen 602 Bin 699 TL maliyetindeki ilaç olduğu belirtilirken, en son ilaç imhasının 2010 yılında yapıldığı, buna karşın depoda yer açılması için 2017 yılında, sadece şekerli ve tuzlu suların Güngör Çöplüğü’nde imha edildiği kaydedildi.

Ülkede ilaç imhası için uygun tesisi bulunmadığına dikkat çekilirken, bu yüzden 18 yıldan beridir ilaç imhalarının yapılamadığı belirtildi.

İlaç Eczacılık Dairesi Deposu’nda imha edilmeyi bekleyen yaklaşık 1 Milyon TL’lik ilaçların içerisinde tıbbi malzemeler, laboratuvar malzemesi, kan tüpü gibi malzemelerin de bulunduğu, bu rakamın tamamının sadece ilaç olmadığı ifade edilirken, imha edilmeyi bekleyen ilaçlar arasında ise en fazla ‘B Vitamini’ çeşidinin bulunduğu öğrenildi.

Daireden yapılan açıklamada, 18 yılda biriken bu rakamın çok korkunç boyutlarda olmadığı, buna karşın bir an önce sağlıklı koşullarda imha edilmesi gerektiğine dikkat çekildi.

Açıklamada, ilaçların imha aşamasına gelinmesindeki nedenlere değinilirken, bunun başta doktor reçetelenmesindeki değişiklik ve ‘otomasyon sistemi’ ile çalışmıyor olunmasından kaynaklandığı belirtildi.  

Kısa süre sonra devreye girecek olan ‘otomasyon sitemi’ ile ilaç takibinin ayrıntılı bir şekilde yapılabileceğine dikkat çekilirken, bu sayede ‘ilaç imhasının’ çok az oranlara düşürüleceği ve takibin çok daha kolay sağlanacağı ifade edildi.

Sağlık Bakanı Besim:
“Ciddi boyutta atılacak ilaç var”

Devlet bünyesindeki depolarda imha edilmeyi bekleyen çok sayıda ilaç olduğunu ifade eden Sağlık Bakanı Filiz Besim, tarihi geçmiş bu ilaçların, ilaç imha firması olmadığı için bekletildiğini, herhangi bir işleme tabi tutulamadığını kaydetti.

Konuya ilişkin YENİDÜZEN’e konuşan Besim, depoda ciddi boyutta atılacak ilaç bulunduğunu, buna karşın ülkede bunları imha edecek firma bulunmadığı için depoda tutulduğunu kaydetti.

“Bugüne dek milyonlarca lira milli servetimizden gitti” diyen Besim, tarihi geçen ilaçların, depoda imha edilmeyi beklediğini kaydetti.

Besim, buna, ülkede ‘otomasyon sitemi’ bulunmamasına bağlı olarak ilaç takibi yapılamayışının neden olduğunu belirtti. 

Otomasyon sistemini işaret eden Besim, “Şu anda bunları imha da edemiyoruz, imha firmamız yok, atamıyoruz da, tutuyoruz. Tarihleri geçti, depolarımızda imha edilmeyi bekliyorlar. İlaç takip sistemi kurulamadığı için ilaçlar bir yerlerde kaldı, fark edilmedi, tarihi geçti. Şu an bunu yapmaya çalışıyoruz” dedi.

“Otomasyon sistemine geçmemiz gerek”

“Öncelikli olarak bu ilaçları tüketmek için bu otomasyon sistemine, ilaç takip sistemine geçmemiz gerek. Bu sistemde ilaçların kaydı, miatları, her şey düzene konacak. Bugün itibariyle çok ciddi bir ilerleme kaydettik. Ülke çapında kayıt altına alınacak ve bu yaşananlar bitecek. Bugüne dek milyonlarca lira milli servetimizden gitti.

1 Haziran’da bitecek, Karpaz’dan Yeşilırmak’a kadar tüm sağlık ocağı ve hastaneler kayıt altına alınacak. Her şey bilgisayar üstünde olacak, her hastanın bilgisi veya her ilaç bilgileri ada genelinde görülebilecek. Devlet boyutundaki sağlığı kayıt altına alıyoruz. İlaçtan, cihaza, hastaya kadar…

Yüzde 85 oranında bu çalışmalar tamamlandı. Birkaç sağlık isteminde çalışmalar sürüyor.

Kaç hasta var kaç hastalık hangi hasta hangi hekime bakındı vs, tümü kayıt altına alınıp detaylarıyla bilinecek.

Alsancak’ta olan bir hasta, reçetesi ile kendi hastanesinden alabilecek, ilaç eczacılığa gitmeyecek. İlacını, Alsancak’taki sağlık merkezi veya bağlı olduğu hastaneden alacak.

İlaç Eczacılık Dairesi hangi bölgede ne ilaç var görüp bilecek ve takip yapacak.

Bunun çözümü ilaç otomasyon ve ilaç takip sistemi olacak.

İlaçların, adaya geldiği andan, hastaya ulaşana kadar, nerede olduğunu ve hangi hastada olduğunu dahi bileceğiz. Her şey kayıt altına alınacak.”

Eczacılar Birliği Başkanı Süay Sevinç:
“Her yıl oldukça fazla miktarda ilaç imhası oluyor”

Eczacılar Birliği Başkanı Süay Sevinç ise serbest çalışan eczanelerde her yıl ‘oldukça fazla’ miktarda ilaç imhası olduğunu ifade etti.

Sevinç, “Serbest çalışan eczaneler için söylemek gerekirse her yıl oldukça fazla miktarda ilaç imhası oluyor. Bunun nedeni hastalarımızın ihtiyaçlarını karşılamak için bulundurduğumuz fakat  satamadığınız ilaçlardır” diyerek, ilaç imhalarının büyük ölçüde satılamayan ilaçlardan kaynaklandığını belirtti.

‘Otomasyon’ konusunda yürütülen çalışmaların, eczanelere nasıl yansıyacağı konusunda ise detaylı bilgiye sahip olmadığını belirten Sevinç, “sonucun nasıl olacağı eczanelerin nasıl bir rol üstleneceğini detaylar tamamlandıktan sonra bilgilendirileceğimizi düşünüyorum” dedi.

Sevinç, geçtiğimiz günlerde gündeme gelen ‘ilaç sıkıntısı’ hakkında ise “İsim bazında ilacın olmaması ayni eşdeğerde(tam muadil) başka isimde ilacın olmaması anlamına gelmiyor. 2-3 kadar diyebileceğimiz ilaç mevcut olmayabilir ama bu tedavileri engelleyecek anlamda değil” diyerek, serbest piyasada sıkıntı yaratan bir yokluğun söz konusu olmadığını kaydetti.

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Kenan Arifoğlu:
 “65 kamyon ilaç atıldı”

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Kenan Arifoğlu geçmiş dönemde İlaç Eczacılık Dairesi’ndeki depodan 65 kamyon ilaç atıldığını belirterek, acilen ‘otomasyon sistemine’ geçilmesi gerektiğinin altını çizdi. 

Çok fazla sayıda tarihi geçmiş ilacın atıldığını, gerek ilgili dairede çalışan eski müdürler tarafından gerekse bakanlık tarafından dile getirildiğini belirten Arifoğlu, bu olayın yaşanmasındaki en büyük nedenin ‘sorumsuzluk’ olduğunu savundu.

Arifoğlu, “65 kamyon ilaç atıldı. Bu kabul edilir bir durum değil. Otomasyon sistemi olmadığı için yıllardır birçok ilacı atıyoruz. Bunun yanında ciddiyetsizlik de söz konusudur. Günü gelmiş yoğurdu öne alır ki süresi gelmiş ürünü piyasaya sunar ki tüketsin. Ama devlette bu ciddiyet yok bu yüzden tonlarca ilaç çöpe atılıyor. Tarihleri geçtiği için, bakılmadı, zamanında gerekli yerlere gönderilmedi, savsaklandığı için, otomasyon olmadığı için ve en önemlisi sorumsuz olduğumuz için bunlar yaşandı. Devlet, bu ilaç eczacılıktan vazgeçmeli, bu işi yapamıyoruz...” dedi. 

İlaçların ziyan olmasını önlemekteki en büyük yöntemin bir an önce otomasyon sistemine geçmek olduğunu belirten Arifoğlu, “Otomasyon sistemi olmadığı için yıllardır birçok ilacı atıyoruz. Otomasyon sistemine geçilse, insanlar ilaçlarını eczaneden alsa, böyle zararlar olmayacak” ifadelerini kullandı.   

Fotoğraflar: Arşiv