Kıbrıs'ın kuzeyinde ilk kez arpa tescili yapıldı. Yüksek verimli ve adaptasyon kabiliyetine sahip bir çeşit olan ve “Beşparmak” adı ile tescillenen arpanın ilk hasadı bugün Güzelyurt Tarımsal Araştırma İstasyonu’nda düzenlenen törenle gerçekleşti.

Törende ilk hasadı Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu yaptı. Biçerdövere binerek, hasadı gerçekleştiren Çavuşoğlu’na Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği Başkanı Hüseyin Çavuş Kelle de eşlik etti.

KKTC’nin ilk tescilli arpası olan “Beşparmak”, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından, TC Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) himayesinde yürütülen ve TC Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nce finansal destek sağlanan proje kapsamında, 2013’ten beri araştırma ve adaptasyon çalışmaları sonucunda Türkiye Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ile Enstrümantal Araştırma Enstitüsü’nce tescillendi.

Çavuşoğlu: “Üretim alanında yeni bir tarih yazılıyor”

Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Nazım Çavuşoğlu törende yaptığı konuşmada, ülkede üretim alanında yeni bir tarih yazıldığını vurgulayarak, ülkemizde ilk kez bir tohumun, uluslararası standartlarda tescili yapılacak aşamaya geldiğini söyledi.

2013 yılında başlayan çalışmaların 8 sene sonra hasat aşamasına geldiğini anlatan Çavuşoğlu, tohumun “Beşparmak” olarak isimlendirilip, tescillendiğini kaydetti. Tohumun dış dünyadan getirilen tohumdan geriliği olmadığını belirten ve hatta birçok konuda daha iyi durumda olduğunun altını çizen Bakan Çavuşoğlu, tohumun kardeşlenmesine, kurak yıllarda en küçük başaklarda bile tane vermesine ve olgunlaşmış başaklarda en az 1’e 60 hatta daha yüksek bir rakam tane vermesine dikkat çekti.

Nazım Çavuşoğlu, Beşparmak cinsi arpadan, yağmurun iyi olduğu yıllarda dönüm başına 900 kiloya kadar verim sağlayacağını bildirdi. Çavuşoğlu, mevcut deneme arazisinde hiçbir destekleme yapılmadan beklentinin 500 kilo civarında ürün vermesi olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, bazı deneme sahalarında ise bunun 400 ile 600 kilo arasında olduğunu ifade etti.

Çavuşoğlu, gerek sap oranı gerekse tane oranı ve kılçıktaki kırılma kolaylığının ve erken hasat edilebilmesinin, bu arpanın KKTC üreticilerine bir müjde olarak verilebilecek bir ürün çeşidi olduğunu gösterdiğini söyledi.

“Beşparmak”ın KKTC üreticilerine, çiftçilerine ve ülke ekonomisine hayırlı olmasını dileyen Çavuşoğlu, projeye katkı koyanlara teşekkürlerini sundu. “Umut ederim burada elde edeceğimiz tohumla gelecek yıl tohumu çok daha yüksek seviyeye çıkaracağız” diye konuşan Bakan Çavuşoğlu, bu tür arpanın kuraklıktan en az etkileneceği şekilde verim sağlayacağını belirtti.

Kelle: “Geleceğimize umut ekiyoruz"

Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği Başkanı Hüseyin Çavuş Kelle, Güzelyurt’un kendileri için ayrı bir önemi olduğunu belirterek, Güzelyurt’un tarımda ülkenin merkezi olacağını dile getirdi.

Türkiye’den gelen su sayesinde Güzelyurt’un önem kazandığını ifade eden Kelle, gelen suyla ülkenin bitki deseninin yeniden şekilleneceğini, Güzelyurt’un büyük bir katma değer yaratacağını söyledi.

Birliğin, “Geleceğimize Umut Ekelim” sloganıyla 2 yıl önce Güzelyurt Meslek Lisesi’nde başlayarak desteklerine devam ettiğini belirten Kelle, “Bugün burada geleceğimize bu tohumla birlikte umut ekiyoruz” dedi.

Ülkede ilk kez böyle bir tescil yapıldığını ve tescilli tohumun kendileri için çok önemli olduğunu ifade eden Kelle, ülkede yüzde 10’a varan sertifikalı tohumculuk yapıldığını, bunun da büyük oranda buğdayda olduğunu dile getirdi. Kurak ve sıcak bir ülkede yaşandığına dikkat çeken Kelle, tohumların sadece kuraklığa değil, sıcaklığa da dayanıklı olması gerektiğini söyledi.

Geçmişte yurt dışından getirilen tohumların ülkeye adaptasyonunda sıkıntılar yaşandığından bahseden Kelle, bu tohumla birlikte ülke çiftçisinin kendisini daha garanti altına alacağını dile getirdi. “O yüzden bu tohuma Kıbrıs Türk çiftçisi gözbebeği gibi bakacak” diyen Kelle, tohum ıslahının, sadece girdi maliyetlerinin düşürülmesine değil, bakıma ve hasada da kolaylık sağladığını ifade etti.

Karaca: “Önümüzdeki yıl iki çeşit daha tescillenecek”

Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Cem Karaca da, bu yola 2009 yılında TAGEM ile imzalanan protokol ile çıktıklarını, bugüne kadar 18 projenin sonuçlandığını, 14 projenin devam ettiğini söyledi.

2013 yılında başlayan projenin iki bacağı olduğunu aktaran Karaca, birinci kısmın bugün sonuçlandığını ve önümüzdeki yıl iki çeşidin daha tescilleneceğini, ikinci kısmın ise tohumun saf olarak üreticilere ulaştırılması olduğunu kaydetti.

Karaca, bu amaçla Devlet Üretme Çiftlikleri’yle proje ve hazırlık yaptıklarını dile getirerek, önümüzdeki yıl ekimi gerçekleştirip, tohumu artıracaklarını ve çiftçiye tohumu ulaştıracaklarını bildirdi.

Değirmenci: “Yüzde 30 daha fazla verim sağlayacak”

Tarım Dairesi Müdürü ve projenin lideri Reşat Değirmenci ise bugün bir ilki yaşadıklarına dikkat çekerek, tohum ıslah çalışmalarının çok uzun yıllar aldığını ve devamlılığı olduğunu söyledi.

Ülke, bakanlık ve Tarım Dairesi adına ikinci kez bu onuru yaşadığını ifade eden Değirmenci, 2 yıl önce 2 çeşidi daha ülke tarımına kazandırdıklarını ve tohumları üretimde olan çeşitleri önümüzdeki yıllarda çiftçilerle buluşturacaklarını dile getirdi.

Arpanın ülkede en fazla yetiştirilen ürün olduğuna dikkat çeken Değirmenci, “Beşparmak” çeşidinin verim yönünden standart çeşitlere göre yüzde 30 daha fazla verime sahi olduğunu belirtti.

Tarım Dairesi Müdürü Değirmenci, çeşidin, hastalık ve zararlılara karşı dayanaklı, tane ağırlığı olarak da yerel çeşitlere göre daha fazla olduğunu söyledi. Çalışmaları 5 bölgede yaptıklarını kaydeden Değirmenci, bu bölgelerde verimde yüzde 30’a varan bir fark çıktığını ifade etti.

Beşparmak çeşidi arpa 

Adanın kuzeyinin ilk tescilli arpası olan “Beşparmak” çeşidi arpanın tarımsal özellikleri şöyle:

“Yazlık gelişme tabiatında, sağlam saplı ve yatmaya dayanıklı, kardeşlenme kapasitesi yüksek, suya ve azota tepkisi iyi, eş zamanlı olgunlaşmaya sahip, başaklanma zamanı orta erkenci, başak kırıcılığı olmayan ve kolay geniş harmanlanabilen, yüksek verimli ve adaptasyon kabiliyetine sahip bir çeşit.”

Haber: Afet İlban / Fotoğraf: Hüseyin Sayıl (TAK)