Southampton merkezli biyoteknoloji şirketi Synairgen, geliştirdiği tedavide, vücudun, virüsün yol açtığı enfeksiyonu kaptığında ürettiği interferon beta adı verilen proteini kullanıyor.

Protein, bağışıklık tepkisinin canlandırılması umuduyla, nebülizatör adı verilen solunum cihazı ile coronavirüs kapan hastaların doğrudan akciğerlerine çekiliyor.

Klinik deneylerin ilk bulgularına göre, hastanede tedavi gören Covid-19 hastalarının, solunum cihazına ihtiyacı duymak gibi daha ciddi ve kritik bir aşamaya geçmesi ihtimali yaklaşık %79 oranında düşüyor.

Synairgen, bu tedavi yöntemiyle hastaların iyileşip günlük hayatlarına devam etme ihtimallerinin 2-3 kat arttığını öne sürüyor.

Şirket ayrıca, tedavi gören hastalar arasında solunum yolu sıkıntıları yaşayıp nefessiz kalanların sayısında da 'çok belirgin bir düşüş olduğunu' söyledi.

Yeni ilaçla tedavi gören hastaların hastanede geçirdikleri zamanın da ortalama üçte bir oranında azaldığı belirtiliyor. Normal şartlarda bir hasta hastanede dokuz gün geçirirken, bu protein tedavisini gören hastaların ise altı gün geçirdikleri ifade ediliyor.

Çift-kör çalışma yöntemiyle yapılan deneylere 101 gönüllü katıldı. Gönüllüler Britanya genelinde dokuz farklı hastanede Covid-19 enfeksiyonu tedavisi gördü.

Hastaların yarısına ilaç verildi, diğer yarısına ise 'plasebo' denilen ilaçmış gibi gösterilen etkisiz madde verildi.

Teyit edilmeyen sonuçlar

Borsa kuralları gereği, şirket deneyin ilk sonuçlarını bildirmek zorunda.

Klinik deneylerin sonuçları hakemli dergi tarafından henüz yayımlanmadı, araştırmanın tam sonuçları da henüz paylaşılmadı. Bu nedenle BBC tedaviyle ilgili öne sürülen iddiaları doğrulayamıyor.

Ama eğer deney sonuçları şirketin iddia ettiği gibiyse, bu yöntem koronavirüs enfeksiyonlarının tedavisinde ileriye dönük çok önemli bir adım olacak.

Deneyden sorumlu bilim insanı Tom Wilkinson, araştırma sonuçlarının daha geniş çaplı çalışmalar sonucunda doğrulanması durumunda, bu yeni tedavinin 'çığır açan' bir yöntem olacağını söyledi.

Wilkinson, deneyin kısmen küçük çaplı olduğunu ama tedavinin hastalara faydasına dair işaretlerin alışılmışın dışında güçlü olduğunu belirtti.

BBC'ye konuşan Synairgen'in Genel Müdürü Richard Marsden, "Bundan daha iyi sonuçlar bekleyemezdik" dedi.

Marsden, sonuçları "hastaneye yatırılan Covid-19 hastalarının tedavisinde çok önemli bir dönüm noktası" olarak tanımladı.

Bundan sonra ne olacak?

Marsden, tedavinin onaylanması için başka hangi bilgilerin elde edilmesini öğrenmek için bulguları birkaç gün içinde dünya genelinde tıp denetçilerine sunacaklarını söyledi.

Bu süreç aylar sürebilir. Ama İngiliz hükümeti de birçok farklı hükümet gibi koronavirüs tedavilerinin mümkün olan en kısa sürede onaylanması için çalışacaklarını söylüyor.

Bu yöntemin, Mayıs ayında remdesivir ilacında olduğu gibi acil kullanım onayı alma ihtimali de var.

Bir diğer ihtimal de, tedavi görecek hastaların sayısının artmasına yönelik izin verilmesi. Bu yolla, tedavinin güvenli ve etkili olup olmadığı yakından takip edilebilir.

Eğer, tedavi onaylanırsa, proteinin ve proteinin akciğere verildiği nebülizatörlerin çok büyük miktarlarda üretilmesi gerekecek.

Marsden, deney sonuçlarının olumlu çıkması ihtimalini değerlendirip şirketlere daha fazla tedarik sağlamaları için Nisan ayında üretimi artırmaları talimatı verdiklerini söyledi.

Marsden, Synairgen'in kışa kadar her ay 'birkaç yüz bin' doz temin etmeyi umduklarını ifade etti.

Tedavi nasıl işliyor?

Inteferon beta, vücudun virüslere karşı ilk savunma hattının bir parçası, vücuda viral bir saldırı olabileceği uyarısı yapıyor.

Coronavirüsün, vücudumuzun bağışıklık sistemlerinden kaçınmak için bu proteinin üretimini bastırdığı görülüyor.

Yeni ilaç, interferon beta protesinin özel bir formülasyonu. Sprey yöntemi gibi nebülizatör ile hava solunum yollarına doğrudan iletiliyor.

Akciğerlere doğrudan iletilen protein dozları, bağışıklık sistemleri zayıflayan hastalarda bile güçlü bir virüs karşıtı tepki yaratıyor.

Interferon beta birçok skleroz tedavisinde de yaygın olarak kullanılıyor.

Synairgen'in daha önce yaptığı klinik deneyler, bu yöntemin bağışıklık sistemini canlandırdığını ve astım ya da kronik akciğer rahatsızlıkları yaşayan hastaların tedaviyi rahatlıkla tolere edebildiklerini gösterdi.

Tedavi nasıl test edildi?

Deneye katılan hiç kimse, deney sonuna kadar hangi hastaya protein verildiğini hangi hastaya verilmediğini bilmiyordu.

Southampton Hastanesi'nde yeni ilacın hastalara verilmesinden sorumlu hemşirelerden biri olan Sandy Aitken, "Eğer hastalara verdiğinizin hangi ilaç olduğunu bilirseniz bu zihninizde önyargı yaratabilir" dedi.

Synairgen'in ilaç deneyleri, İngiliz hükümetinin Covid-19 hastalarına yönelik yeni ilaç gelişimini hızlandırmak için Nisan ayında başlattığı Accord adlı programın bir modeliydi.

Synairgen ekibi, ilacın enfeksiyonun ilk etaplarında daha etkili olabileceğine inanıyor.

Ekip, yeni ilacın deneyine katılmak üzere, yüksek risk grubunda Covid-19 tanısı yeni konulan hastalar arasında gönüllü bulmakta zorlandı çünkü artık görülen yeni enfeksiyon vakalarında büyük azalma var.