Dünyada halen 3G internet kullanan ülkelerden bazıları:
1- KKTC
2- Bangladeş
3- Pakistan
 

Mobil Geniş Bant Hızları (Ortalama)
Kıbrıs, güney: 70 Mbps
Kıbrıs, kuzey: 3 Mbps
Avrupa: 55 Mbps
Türkiye: 32 Mbps

Sabit Geniş Bant Hızları (Ortalama)
Kıbrıs, güney: 32 Mbps
Kıbrıs, kuzey: 15 Mbps
Avrupa: 80 Mbps
Türkiye: 28 Mbps

Mobil operatörlerden oluşan ve dünyanın bu alandaki en önemli üst kurumu GSMA verilerine göre şu an dünya nüfusunun yalnızca yüzde 8’i 3G hızında mobil internet kullanmaya devam ediyor.

Kıbrıs’ın kuzeyi dışında "karma" yönteme geçmemiş, sadece 3G kullanan ‘kayıtlı’ bir başka yer yok!

Mobil operatörler: Frekans ve teknoloji bağımsız lisans ihalesi ve fiber altyapı için düzenleme şart

Tel-Sen: “Operatörler altyapı eksikliğini bahane ediyor, tekelleşmek istiyor.”

Derya ULUBATLI

Dünya genelinde internette 3G kullanımı “geri kalmış ülkeler” dışında tercih edilmiyor. Kıbrıs’ın kuzeyi henüz 4 ya da 5G hızında internete geçemeyen birkaç coğrafyadan biri olarak dikkat çekiyor.
Kıbrıs’ın kuzeyi ile Güney ve Türkiye internet hızı arasında ciddi farklar görülmesi, ülkedeki teknolojik gelişimin ne noktada olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Kıbrıs’ın güneyinde mobil internet hızı 70 Mbps iken, Kıbrıs’ın kuzeyinde bu hız 3 Mbps olarak ölçüldü, güneydeki internetin 23 kat daha hızlı olduğu gözlemlendi. Bu fark sabit internette ise iki katı olarak belirlendi. Güneyde 32 Mbps olan hız, kuzeyde 15 Mbps olarak ölçüldü. Farklar böyleyken, internetin hızlanması yolunda önemli adımlardan olan ve yıllardır ülkeye gelmesi beklenen 4.5 G teknolojisi de yeniden gündeme geldi.

Kıbrıs’ın kuzeyi, yalnızca 3G kullanmaya devam eden ‘kayıtlı’ tek ülke…

Mobil operatörlerden oluşan ve dünyanın bu alandaki en önemli otoritelerinden olan GSMA topluluğunun verileri, dünya nüfusunun yalnızca yüzde 8’inin 3G kullanmaya devam ettiğini, bunların da 4G kullanımına da geçmiş, karma ülkeler olduğunu gösterirken, Kıbrıs’ın kuzeyi 3G teknolojisini kullanan ender ülkeler arasında kaldı. İlgili kesimlerden bazıları Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu’nu suçlarken, bazı kesimler de gecikmenin operatörlerin devletle işbirliği yapmak istemeyişinden kaynaklandığını öne sürdü. Ülkeye yeni gelen ve ev internetlerini hızlandırmak için kullanılan 60 GHZ projesiyle ilgili de konuşan taraflar, bunun gelişmiş ülkelerde kullanılan bir yöntem olmadığını, ancak 4G öncesi geçici bir çözüm olacağını, esas yapılması gerekenin bir an önce 4G teknolojisine geçmek olduğunu savundu.

Elektronik Mühendisi ve Ericsson Eski Yöneticisi Dağhan Fellahoğlu:

“Yeni teknolojiye geçişte en büyük engel BTHK”

“Bana göre 4G teknolojisine geçişteki en büyük engel Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu’dur. Alt yapısı sıkıntısı olduğunu düşünmüyorum, asıl sorun organizasyon.”

“Bana göre 4G teknolojisine geçişteki en büyük engel BTHK’dır. Paydaşların başında BTHK geliyor ve bir türlü organize olup bu işi halledemiyor. Bence altyapı sıkıntısı yoktur, bu işin bahanesidir. Birçok farklı ülkede 3 G kullanımı terk edildi ama bizde halen yapılmıyor. Bunun en büyük sebebi, operatörlerden talep edilen ücretler ve BTHK’nın ajandasının yoğun olmasıdır. Örneğin BTHK, fiber altyapıya öncelik vermek yerine, 60 ghz gibi dünyada yaygın olmayan teknolojileri uygulamaya çalışıyor. Bu yüzden fiber altyapı eksikliğinin tamamen bahane olduğunu düşünüyorum. BTHK liderlik gösteremiyor ve bu konunun çok hayati olduğunu göremiyor.

60 ghz hızlı internet için sadece bir ara çözümdür ama bilinmeyen bir teknolojidir ve neredeyse hiçbir ülkede kullanılmamaktadır. Sağlık açısından da tehlikeleri vardır. Bunun yerine 4.5G’ye öncelik verilmeliydi. Tüm ülkeler 3G kullanımını hangi tarihte bırakacağını açıkladı, biz halen buradayız. 3G’yi Türkiye’den önce açıklamıştık ve kullanıma geçmiştik, şimdi Türkiye 5 G’nin denemelerini başlattı, biz halen 3G’den çıkmaya çalışıyoruz.

Bana kalırsa esas sıkıntı BTHK’nın başındaki kişidir. Yıllardır oradadır ve artık bu yeni teknolojiyi yürütemiyor. Oradan gidip bu yeri başkalarına bırakması gerekiyor. Kan değişikliği olmazsa hiçbir şey olmaz”.

Kuzey Kıbrıs Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Ali Gürler:“Artan mobil trafiğini rahatlatmak için yeni teknolojiler gerekiyor”

“4.5G hizmetinin verilebilmesi için öncelikle frekans ve teknoloji bağımsız lisans ihalesi gereklidir. Ayrıca yeni teknolojilerin ihtiyaç duyduğu fiber altyapı için GSM operatörlerine kendi baz istasyonları arasında transmisyon altyapısını oluşturabileceği düzenlemeler yapılmalıdır”

“Abone artışından bağımsız olarak, izlediğimiz videoların, indirdiğimiz dosya/uygulamaların artması ve hayatın dijital dönüşümünden dolayı mobil şebekelerdeki trafik her yıl ortalama yüzde 35-40 oranında artmaktadır. 3G teknolojisi, artan bu trafiği karşılayacak teknolojiyi sunamadığından dünyada 4G-4.5G-5G teknolojilerine geçilmiştir. Kıbrıs’ın kuzeyinde artan mobil trafiği karşılayabilmek için tıpkı dünyadaki diğer ülkeler gibi yeni teknolojilere (4G, 4.5G ve 5G) ihtiyaç vardır.

Yeni teknolojilerin standart kriterlerde hizmete sunulabilmesi için, fiber altyapı gereklidir.

Kuzey Kıbrıs Turkcell, 4G denemelerini Türkiye’den önce 2014 yılında yaparak, her zaman yeni teknolojilere ve altyapıya yatırım yapmaya istekli olduğunu göstermiştir. 4.5G hizmetinin verilebilmesi için öncelikle 4.5G’nin frekans ve teknoloji bağımsız lisans ihalesi ile, 4.5G-5G gibi yeni teknolojilerin ihtiyaç duyduğu fiber altyapı için, GSM operatörlerine kendi baz istasyonları arasında transmisyon altyapısını oluşturabileceği düzenlemeler yapılmalıdır. İnternet Servis Sağlayıcıları (İSS) sektöründe şu an 5 GHz frekansı kullanılmaktadır. Ülkemizde fiber altyapısı yeterli olmadığından, ihtiyaca cevap verebilmesi için 60 GHz frekans bandının hayata geçirilmesi düşünülmüştür.

60 GHz frekans bandı mesafeye bağımlı bir frekanstır ve kulelerin kısa mesafede (yaklaşık 500 m) çok sık aralıklarla kurulması gerekmektedir. 60 GHz’de kullanıma açılan frekans bandı, mobil şebekelerde olduğu gibi işletmecilere tahsis edilen frekans bantları şeklinde değil, internet servis sağlayıcıları tarafından herhangi bir tahsis olmadan genel kullanıma açılmıştır. Bu hali ile hizmet kalitesinin sağlanması da sınırlı ölçüde olabilecektir. Bu frekans, sınırlı kullanım alanına sahip olduğundan, abonelerin internet ihtiyacını karışlamak için, dünyada standartlarında kabul görmüş fiber, 4.5G veya 5G teknolojilerinin alternatifi olarak değil, bu teknolojiler ülkeye gelene kadar bir geçiş sistemi olarak düşünülmeli, 60 GHz yatırımları fiber optik altyapılar yaygınlaştığında atıl duruma geleceğinden, kalıcı çözüm olan fiber yatırımlarının önünde bir engel teşkil etmemelidir. 60 GHz için döviz cinsinden, geçici süreyle yapılacak ve atıl duruma dönüşecek yatırımların boşa gitmemesi için tüm telekomünikasyon sektörü olarak fiber yatırımlarının hızlandırılmasına odaklanılmalı, tüm toplumun kaynakları verimli kullanılmalıdır. 60 GHz’in yukarıda belirtilen teknik kısıtları göz önüne alındığında çok sınırlı kullanım olanağı sunacaktır”.

Telsim/Vodafone Genel Müdür Yardımcısı Fevzi Tanpınar:

“Fiber altyapı tam olmadığından yeni teknolojiye geçilemiyor”

“Telefon Dairesi bu hizmeti istenilen düzeyde verecek altyapıya sahip değildir. Fiber altyapı tam olmadan 4 veya 5 G hizmetini verebilmek mümkün değildir. O nedenle de bugüne kadar ihaleye çıkılmamıştır.”

“Ülkede hızlı internet hizmetinin alınmasının koşulu fiber altyapının tam olmasına bağlıdır. Fiber yatırım geliştirme tekeli ise şu an devletin otoritesinde ve kıt kaynak kapsamındadır. Bu nedenle ne GSM operatörlerinin ne de internet servis sağlayıcılarının böylesi bir yatırım yapma imkanı yoktur. Telefon dairesinin altyapısı ise bu hizmeti istenilen düzeyde vermeye sahip değildir. Fiber altyapı tam olmadan 4 veya 5 G hizmetini verebilmek mümkün değildir. Mümkün olmadığı için de bugüne kadar 4 ve 5 G ihalesine çıkılamamıştır.

60 Ghz ise fiber altyapı hizmetinin kısmi olarak ulaşamadığı yerlere hizmet götürebilmek amacı ile dünyada sınırlı sayıda ülke tarafından kullanılan bir yöntemdir. Ancak 60 ghz uygulaması yardımıyla fiber altyapı açığı ile oluşan yetersiz internet hizmetini bu şekilde ikame ettirmek, sadece geçici ve sıkıntılı bir çözüm olur. Ülkemizde tek ve net hedef fiber altyapı çalışmasını tamamlamak olmalıdır. 60 ghz birçok tartışma ile birlikte ülkemizde fiber açığını ortadan kaldırmayacağı gibi, sonrasında birçok sıkıntıyı da ardında bırakacaktır. Hızlı mobil iletişimi sağlamanın tek yolu fiber altyapıdır”.
 

Kıbrıs Türk Telekomünikasyon Çalışanları Sendikası (Tel-Sen) Genel Başkanı Tamay Soysan:

“Operatörler altyapı eksikliğini bahane ediyor, tekelleşmek istiyor”

“İnternette 4 ya da 5G’ye geçilmemesinin ana nedeni iki mobil operatörün siyasiler üzerinde yarattığı kafa karışıklığıdır.”

“Burada olan mevcut altyapı devletindir, bu yüzden firmalar geçmişten beri birtakım mazeretler sunarak ve noksanlıkların olduğunu ileri sürerek yeni bir altyapı yaratılmasını istiyor ancak devletin mevcut altyapısı varken başka bir tane yaratılması farklı külfetler getirecektir. Firmalar devletin altyapısının kendilerine devredilmesini ve bunu tamamlamayı talep ediyor ama burada bence esas amaç devleti devre dışı bırakmaktır. Şu an altyapı, elektronik haberleşme yasası gereği ulusal politika kapsamına alınmıştır ve fiber altyapısı kıt kaynak olarak yasaya geçmiştir. Bize göre burada firmaların fiber altyapı işini alma ve tekel olma isteği vardır. Bu iki operatör gelecekte 4.5 G’yi yapma niyetindeyse, telekomünikasyon dairesiyle işbirliği yapmalıdır. Gerçekten altyapı eksikliği varsa, ki bize göre yoktur, bu birlikte tamamlanmalıdır. Bence 4.5-5 G’nin başlayamamasının ana nedeni maddi kaynaktan öte, bu iki operatörün başka mazeretler öne sürerek ve eksiklikleri ortaya koyarak siyasilerin kafasını karıştırmasıdır. 60 ghz ise hiçbir şeklide kalıcılığı olmayan bir şeydir. Dünya ülkeleri bunu daha hızlı bir internete geçebilmek için bir geçiş süreci olarak kullandı ama bunun için de ek maliyetler yapıldı. Fiber altyapıya inatla geçilmemesi ve bunun telekomünikasyon dairesine vermek istenmemesi 60 ghz çözümünü getirdi ancak bu uzun süreli bir çözüm değildir. Ancak fiber altyapı oluşturulana kadar kullanılabilir”.

Sektör Temsilcisi Hilmi Kansu:

“Bence geçiş için hiçbir engel yoktur”

“Son 10 yıldır bürokratlar ve hükümet edenler işin ciddiyetine varamadı. Uzmanların ülke çıkarlarını göz önüne alarak ortak hazırladıkları raporlar uygulanmıyor.”

“Son 10 yıldır bürokratlar ve hükümet edenler işin ciddiyetine varamadığı, konunun uzmanlarının ülke çıkarlarını göz önüne alarak ortak hazırladıkları raporların uygulanmadığı ve devlette süreklilik mekanizması oluşamadığı için, hızlı internet altyapısı için yatırım yapılamıyor.

Bir yıl önce Ulaştırma Bakanlığı’nın talimatıyla, bilim insanları ve teknokratlardan oluşmuş uzman kurulun hazırladığı ‘Kuzey Kıbrıs Internet Altyapısı Her Eve Fiber optik Proje’ yol haritası masanın üzerinde durmaktadır ve başka bir arayışa gerek duymaksızın hayata geçirilmelidir. Bu proje, yeraltındaki mevcut bakırla fiber optik kablonun değişimi prensibine dayandığı için en ekonomik ve hemen uygulanabilir tek yatırımdır. Bir yıl içinde tüm adayı fiberle döşemenin mümkün olduğu tek projedir.

Bu noktada yeni teknolojiye geçmemiz için hiçbir engel yoktur ancak 5G geniş band bir şebeke olduğu için verileri taşıyacak geniş yollara ihtiyaç vardır. Telefon Dairesi’nin bu ortamı mobil operatörlere bedeli karşılığında sağlaması mümkündür ancak Mobile operatörler bu hizmeti Telefon Dairesi’nden almak yerine baz istasyonlarına kendi özel Fiber Optik iletim ortamlarını oluşturmayı istiyor. Bu konu da diğeri gibi 10 yıldır çözüme kavuşmadığı için 4G yapamadığımız gibi, 5G için de geç kaldık ve evlere fiber götüremedik.

Devlet tarafından yapılan 60 GHz uygulaması da yanlış, anlamsız ve gereksiz bir arayıştır. Fiberoptik altyapı gerekliliği yanında, 60 GHz’in konuşulması çok gereksiz bir gündemdir. Dünyanın hiç bir yerinde ülke şebekesi olarak 60Ghz kullanılmıyor ve kullanılmayacaktır”.

İnternet hızında hangi ligdeyiz?

Dünya verilerine göre kuzey Kıbrıs internet hızında ilk 100’ün gerisinde kaldı, sabit internet sıralamasında 128. Sıradaki Filistin ile eşit hıza sahip olan adanın kuzeyi, mobil veride ise son sırada yer aldı.

Dünyadaki en yavaş mobil interneti 5.39 Mbps ile Afganistan ve 5.34 Mbps ile Filistin’in kullandığı verilere yansırken, Kıbrıs’ın kuzeyindeki 3 Mbps’lik internet hızı listeye en alt sıradan giren ülkeden bile geride kaldı. Öte yandan verilere göre mobil internet hızında 133 Mbps ile birinci sırada olan Birleşik Arap Emirlikleri ile kuzey Kıbrıs arasında 130 Mbps hız farkı görülürken, sabit veri hızında 197 Mbps ile birinci olan Şili ile ise 182 Mbps fark hesaplandı.

Kıbrıs’ın kuzeyi sabit internette 15 Mbps hızla dünya sıralamasında Filistin ile eşit:

128. Sıradaki Filistin: 15.32 Mbps

Sabit internette dünyanın en hızlı ilk üç ülkesi:

1. Şili: 197.59 Mbps
2. Singapur: 194.07 Mbps
3. Monako: 188.66 Mbps

Kıbrıs’ın kuzeyi mobil internette 3 Mbps hızla dünya sıralamasında son sırada:

137. Sıradaki Afganistan: 5.39 Mbps

138. Sıradaki Filistin: 5.34 Mbps

Kuzey Kıbrıs Mobil internet hızı: 3 Mbps

Mobil internette dünyanın en hızlı ilk üç ülkesi:

1. Birleşik Arap Emirlikleri: 133.51 Mbps
2. Norveç: 118.58 Mbps
3. Güney Kore: 116.51 Mbps

 (Veriler https://www.speedtest.net/global-index?fbclid=IwAR0If6xKIygTuFzluM1bCMHBenq6ZCOPTgX_Dk-TjW9QsIhtZNfT273XT8U#fixed adresinden alınmıştır)