Devrim DEMİR

Yerel vaka ve temaslı sayısının artması ile Bulaşıcı Üst Kurulu kararları ile dün başlayan ‘kısmı kapanma’ tepkilere neden oldu. İş çevreleri, Doğu ve Batı’nın açık bırakılarak yürürlüğe konulan kısmi kapanma ile bulaşın önüne geçilemeyeceğini kaydetti.

Kapanma yaşanırken, sektörler de büyük bir kargaşa içine girdi. ‘Kısmi kapanma’ kararı sonrasında, çok sayıda yurttaş Mağusa ve Güzelyurt bölgesine akın etti.

YENİDÜZEN’e konuşan İş Çevreleri, tam kapanma olmadan salgının önüne geçilemeyeceğini öne sürerken, bir an önce toplumun aşılanarak açılım sürecinin daha sağlıklı başlayacağı görüşünde.

Başbakan Yardımcısı Ekonomi ve Enerji Bakanı Erhan Arıklı:

“İşçi ve iş yerlerinin yaralarına merhem olmalıyız”

Başbakan Yardımcısı Ekonomi ve Enerji Bakanı Erhan Arıklı, sağlık Üst Kurulunun almış olduğu önlemlerin yeterli olmadığını belirtti.

Arıklı, birçok sektörün kapatıldığını ciddi bir adaletsizlik olduğunu büyük süpermarketlerin hala her şeyi bulabileceği şekilde açık olduğunu kapatılan iş yerlerine haksızlık yapıldığını savundu.

Destek paketi ile ilgili bir takım çalışmalar başlattıklarını da kaydeden Arıklı, “Bizim hazırlayacağımız pakette, bu konular da gündeme gelecek. İş yerleri kapatılan, günü birlik çalışan, şuan kapanan iş yerleri nedeniyle maaş alamayacak olanların yaralarına merhem olmalıyız. Bu hafta sonu tam gün çalışarak Pazartesi günü ortaya bir şeyler çıkacağını tahmin ediyorum. Çıkacak olan çalışmalarımızı Başbakana sunarak değerlendirme bekleyeceğiz” dedi.

Çalışma Bakanlığı kriz ve eylem planı masası oluşturdu

‘Kısmi kapanmanın’ yeniden uygulanması nedeniyle çok sayıda iş yeri kapatıldı. Mart ayında yaşanan genel kapanma sonrası Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı birçok tedbir paketi ile destekler yapmıştı.

Çalışma Bakanlığı kriz ve eylem planı masası oluşturdu. YENİDÜZEN’in Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığından edindiği bilgide, bu sürecin yurttaşlar için kolaylaştırılması adına bir takım toplantıların yapıldığı öğrenildi.  

Hem çalışamayan hem de yardım için Sosyal Sigortalara başvuranlar için kaynak yaratılmaya çalışıldığı öğrenilirken, kriz masasının bugün yeniden toplanacağı bilgisi elde edildi.

Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mahmut Kanber:

‘Otel ve casinolarla ilgili açıklama yok’

Esnaf ve Zanaatkârlar Odası Başkanı Mahmut Kanber, kapanmanın bu şeklinin doğru olmadığını eleştirdi. Doğu ve batı bölgelerinin açık bırakılarak planlanan ve öngörülen bulaşın önlenmesi için sağlıklı bir kapanma olmadığını kaydeden Kanber, “Sektörler ciddi kargaşa içinde. Otel ve casinolar ile ilgili kapandıklarına dair açıklama veya net bir bilgi yok” dedi.

Kanber: “Yaşamsal destek hemen verilmeli”

Başkan Mahmut Kanber, yaklşaık 15 gün önce Sağlık Üst Kurul kararlarının uygulanması gerektiğine dikkati çekerek, toplum sağlığının her şeyden önce önemsemek gerektiğini kaydetti. Ekonominin de bu süreçte değerlendirilip, devletin kapatan işletmelere destek açıklaması gerektiğini kaydeden Kanber, bu konuda hükümetin hiçbir çalışma yapmadığını da gördüklerini söyledi. Devletin, hükümet edenlerin toplum sorunlarını çözmekle mükellef olduğunu öne süren Kanber, “Talebimiz ülkenin tamamen kapanması” dedi.

Bu süreçte işletmelerin ekonomik değil, yaşamsal faaliyetlerini karşılayacak desteğin hemen verilmesi gerektiğini belirten Kanber, doğrudan hibe veya can suyu verilerek genel bir kapanma olması gerektiğini savundu. Bakanlar Kurulunun yapmış olduğu açıklamanın hemen ardından, yurttaşların büyük bölümünün Mağusa’ya ve bölgelerine akın ettiğini kaydeden Kanber “Sağlık Üst Kurulunu hemen göreve davet ediyoruz. Devlet ve devleti yönetenler kapanma sürecini yeniden gözden geçirmeli.”

“Aynı şeyleri yaşamaktan usandık… Bir an önce aşı programı açıklansın”

Aşı programının hazırlanmasına da dikkati çeken Kanber, toplumun bir an önce aşılanması gerektiğini söyledi. Yaşanan bu kapanma sonrası, ülkeye yeniden çift PCR veya karantinasız girişler konusunda ne yapılacağını da merak ettiklerini kaydeden Kanber,” Biz yine aynı şeyleri yaşamak istemiyoruz. Pandeminin önüne geçilmesi için tam kapanma şart. Bu ülkede salgın bu şekilde önlem altına alınacak” dedi.

“Yapılacak kesinti şeffaf bir şekilde açıklanmalı”

Kamu çalışanları ve emeklilerin maaşlarından yapılacak olan üç aylık kesintiyi de eleştiren Kanber, kesilecek olan 10.65 hayat pahalılığı ile ilgili kesinti yapanların da ses çıkarmaları gerektiğini bu kesintinin şeffaf bir şekilde açıklanması gerektiğini kaydetti. 

Kesintilerin hibe veya can suyu olarak bir an önce özel sektöre geri dönüş olması gerektiğini de savunan Kanber, sektörlerin ayakta kalması için bunun bir an önce yansıtılması gerektiğini savundu. Bu süreçte planlama ve aşının çok önemli olduğunu da kaydeden Kanber, hükümetin destek paket ile ilgili bir an önce açıklama yapmasını beklediklerini ifade etti.

Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk:

‘Vakalarla başa çıkılamıyorsa ülke tamamen kapanmalı’

Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk, kapanma kararlarına dikkati çekerek bölgesel olması ve birçok noktanın açık olmasının doğru olmadığını eleştirdi.

Doğu ve Batı’nın açık kalmasının anlaşılır bir durum olmadığını da ifade eden Avunduk, “Vakalar çok fazla arttıysa ve bunlarla baş edilemiyorsa ülke tamamen kapanmalı. Kontrol konusunda her noktada yetenek geliştirilerek hareket edilmeli” dedi.

“Hükümet kapanma kararı ile eş zamanlı destek paketi de açıklamak zorunda”

Vakaların kontrol altına alınması ve temaslı sayısının azaltılması adına kapanma ile ilgili alınan kararların fayda sağlayacağını da ifade eden Avunduk, bu süreçte ekonominin göreceli olarak etkileneceğinin ve zararlarının olacağının bilincinde olduklarını da söyledi. Hükümet edenlerin kapanma ile ilgili açıklama yaparken ekonomi ile ilgili de aldıkları tedbir ve önlem paketlerini eş zamanlı olarak açıklaması gerektiğini söyleyen Avunduk,” Ekonomi görmezden gelinerek, sağlık kurtarılmaya çalışılıyor. Kapanma kararı açıklanırken, ekonomik tedbirlerin de açıklamasını bekliyorduk. Bu alınan kısmı kapanma kararı doğru değildir, 15 gün tam kapanma yapılmalı” dedi.

“Açılıp kapanmanın kesin sonucu aşılanma ile ortaya çıkacak”

Aşı konusuna da dikkati çeken Candan Avunduk, 13 Martta ülkenin tamamen kapandığını ve 2 ay sonra tertemiz bir açılım yapıldığını ancak vaka sayısının bugün yüzlerce olduğunu kaydetti. Açılıp kapanma sürecinin kesin sonucunun aşılanma ile ortaya çıkacağını da sözlerini ekleyen Avunduk, “Aşılanma bir an önce bu ülkede başlamalı. Acil aşı ülkenin bağışıklık sistemi için de şart. 600 bin adet aşı ile ülke aşılanarak düze çıkabilir. Çözüm belli ise çalışmalar bir an önce başlatılmalı” şeklinde konuştu.

Avunduk: “Kaynaklar eşit dağıtılmalı”

Kamu ve özel sektördeki ayrıma da dikkati çeken Avunduk, kamu çalışanlarının çalışmadığı zamanda hassas davranıldığı gibi,  özel sektör emekçilerinin de sosyal devlet tarafından desteklenmesinin şart olduğunu söyledi.

Bu süreçte birlik, beraberlik ve dayanışmanın önemine de işaret eden Candan Avunduk, “Kaynaklar eşit şekilde dağıtılmalı, aksini hiçbir vicdan kabul etmez. 13. Maaşlar dağıtıldığında özelde bin 500 TL alamayanlar oldu. Bu toplumda ciddi bir kanayan yara oldu. Kıbrıs Türk Sanayi Odası olarak, kayıpların giderilmesi için maaş desteği çok önemli. Ülke kapandı ama bankacılık ve faiz üzerimizde devam ediyor. Faizler bu süreçte dondurulmalı, kamuya olan yükümlülükler ötelenmeli. Sağlığın ve ekonominin çarklarının dönmesi için aşı adına hemen bir çözüm üretilmeli” dedi.

Restorancılar Birliği Başkanı Salih Kayım:

‘Kapanma şeklinden endişeliyiz’

Restorancılar Birliği Başkanı (Res-Bir) Başkanı Salih Kayım, uzun süredir restoran ve barların çok sıkıntılı bir süreçten geçtiğini söyledi. Paket Servisin sürdürülebilir bir geliri olmadığını da kaydeden Kayım, kapanma şeklinden endişeli olduklarını da söyledi.

“Ya tam ya hiç” sözlerini kaydeden Salih kayım, aralık ayından bu yana ülkede vaka artışının olduğunu bu aşamada Sağlık Üst Kurulunun tam kapanmayı uygulaması gerektiğini kaydetti.

“Bu sorumsuzluk devam ederse süreç uzayacak ve hepimizin sonu gelecek”

Devletin bir an önce destekleri açıklaması gerektiğini de kaydeden Kayım, bankaların borçlarla ilgili ötelenmesi işçinin Sosyal Sigorta ve maaş desteği ile ilgili çare üretilmesi gerektiğini söyledi.

Kayım, halkın güvene ihtiyacı olduğunu kaydederken alınan bu tedbirlerle sürecin uzayacağını tam kapanmanın kaçınılmaz olduğunu kaydetti. Aksi takdirde durumun daha da kötüye gideceğini ifade eden Salih Kayım, “hepimizin sonu gelecek açık hiçbir işletme kalmayacak” sözlerini kullandı.

“Açık kalp ameliyatına pansuman yapıyoruz”

Maaşların kesintisi taraftarı olmadığını da sözlerine ekleyen Kayım, alınan yanlış kararlar nedeni ile işlerin daha da kötüye gideceğini söyledi.

Şuan ülkede yaşanan ciddi bir kaos olduğunu söyleyen Kayım,” Açık kalp ameliyatı olması gereken birine pansuman yapıyoruz” dedi.

Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz:

‘Bu kapanma doğru değil, herkes dolaşıyor’

Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, kapanma kararı açıklanırken, her hangi bir destek paketinin açıklanmadığını söyledi. Kesintilerden bahsedildiğini reel sektör desteği ile ilgili kullanılacağına dair bir ifade olmadığını kaydeden Deniz, “Biz bu kapanmayı eleştiriyoruz. Böyle bir kapanma olmaz, insanlar istediği gibi rahat dolaşıyor” dedi.

“Birçok sektör açık”

İnşaat sektörlerinin açık onunla birlikte yan sektörlerinin de açık olduğuna dikkati çeken Deniz, marketlerin, sağlayıcılarının paket servislerinin devam ettiğini bunun kapanma olmadığını aksine bunun sonucunda küçük esnafın daha da fakirleşeceğini söyledi. Tam kapanmanın derhal yürürlüğe geçmesi gerektiğini ifade eden Deniz, Mağusa ve Güzelyurt bölgelerinin açık olmasının akıllarda birçok soru oluşturduğunu bu kararın bir an önce iptal edilmesi gerektiğini belirtti.

Başkan Turgay Deniz, “Kimse bir hafta açlıktan ölmez. Marketler dahil her yer kapatılmalı, şu an alınan kararlar sağlığımızı korumaz. Esnaf büyük darbe alacak. Tek derdimiz şuan ve bir an önce aşıların AB ve Türkiye’den bir an önce temin edilmesinin yollarını arıyoruz” şeklinde konuştu.

CTP Milletvekili Fikri Toros:

“11 aylık süreçte 16 bin kişi işsiz kaldı”

Cumhuriyetçi Türk Partisi Milletvekili Fikri Toros, sürecin başından bu yana 11 aylık süreçte gerek kapalı gerek açık kalınan süreç içinde alınan tedbirlerin başta esnaf olmak üzere tüm işletmeleri sekteye uğrattığını söyledi.

11 aylık zaman diliminde ülkeye turist gelmediğini Kıbrıs’ın güneyinden geçişlerin engellendiğini ifade eden Toros, esnafın başta olmak üzere çok etkilendiğini kepenklerin bir bir indiğini kaydetti. 9 bin işsiz varken 11 aylık zaman içinde işsiz sayısının 16 bin olduğunu kaydeden Toros, kapanma sürecine yeniden girildiğini özel sektöre hibe ve kredi destek çalışması yapıldığı yönünde bilgiler elde ettiğini söyledi.