İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Birliği Başkanı Emir Taşcıoğlu, YENİDÜZEN’e konuştu, çarpıcı açıklamalarda bulundu

Ayşe GÜLER

İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Birliği Başkanı Emir Taşcıoğlu, gerekli önlemlerin alınmaması halinde meydana gelen iş kazalarının ‘cinayet’ olduğunu dile getirdi.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nda ‘risk değerlendirme raporunun’ zorunlu olmasına rağmen, ülkede birçok kurumun söz konusu raporu mali külfet olarak değerlendirdiğine dikkat çeken Taşçıoğlu, iş kazalarına yönelik cezaların ‘yeterli’ olduğunu ancak uygulanmadığını savundu.

Taşçıoğlu, YENİDÜZEN’e konuşarak, iş kazalarının nedenlerini ve bu konuda izlenmesi gereken yolları anlattı.

Yeterli denetimlerin yapılmadığına vurgulayan Taşçıoğlu, iş kazalarının yüzde 88’inin güvensiz davranış, yüzde 10’unun güvensiz durum, yüzde 2’sinin ise kaçınılmaz kazalar olduğunu söyledi.

İş kazaları nedenlerini Taşçıoğlu, çalışanların ‘kendilerine aşırı güvendikleri’ durumlarda kazaların kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Kendine aşırı güvenmek riskli bir durumdur. Korkmak, korunma yöntemidir” şeklinde konuştu.
Ölümlü iş kazalarının en fazla inşaat ve imalat sektörlerinde yaşandığını ifade eden Taşçıoğlu, bugüne kadar iş kazalarına yönelik tahkikatların Mağusa ve Girne’de yapıldığını, Lefkoşa’da ise 2014’ün başında başlandığını açıkladı.
Taşçıoğlu, iş kazaları ile ilgili yargının ‘yavaş ilerlediğini’ savunarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın iş mahkemelerin kurulması için çalışma başlattığını aktardı.

“Cezalar yeterli ama uygulanmıyor”

• YENiDÜZEN: İş kazaları ile ilgili cezalar yeterli midir? Bu konuda neler yapılabilir?

• TAŞÇIOĞLU: Cezalar uygulanması halinde yeterlidir. Ancak uygulanmıyor. Denetim yapılsa birçok ceza hayata geçecek. Aslında bu durum Çalışma Bakanlığı’na büyük gelirdir. Kurumlarda risk değerlendirme raporunun olmaması halinde bir asgari ücret kadar cezası vardır.

• YENiDÜZEN:Risk değerlendirme raporu yasada zorunlu mu?

• TAŞÇIOĞLU: Raporun olması ilgili yasada da zorunlu kılınmıştır. Resmi veya özel kurumların 2 yılda bir tehlikeleri ve riskleri değerlendirerek, rapor oluşturması zorunludur. Olmaması halinde bir asgari ücret kadar cezaya çarptırılır.

“Yargı yavaş ilerliyor”

• YENiDÜZEN: İş kazalarının önüne nasıl geçilebilir?

• TAŞÇIOĞLU: Toplum iş kazaları konusunda bilgilendirilmeli, bu konuda farkındalık yaratılmalıdır. Denetimlerin yapılması gerekiyor. Çalışanların eğitimi, gözetimi eksiksiz yapılmalıdır. Risk değerlendirme raporu hazırlanmalıdır.
Çalışma Bakanlığı’nda iş kazaları ile ilgili tahkikatlar daha önce Girne ve Mağusa’da başlatılırdı. Geçtiğimiz gün daire müdürü ile görüştüm. İş kazası olduğunda tahkikat yapılacak. Daha önce Lefkoşa’da iş kazası olduğunda tahkikat yapılmıyordu. Kazalar ile ilgili yargı yavaş ilerliyor. İş mahkemelerin kurulması için adım atılıyor. Mahkemeye gitmeden sonuçlanacak.

• YENiDÜZEN: Son üç yıl içerisinde 714 iş kazası, 14 ölüm meydana geldi. İş kazalarının meydana gelme nedeni nedir?

• TAŞÇIOĞLU: İş kazalarında artış da azalma da yoktur. Her yıl ortalama 7 kişi iş kazalarında hayatını kaybediyor. Kazalar en fazla inşaat ve imalat sektöründe meydana geliyor. İnşaat sektöründe yıldan yıla düşüş yaşanması, iş kazalarının azalmasına neden oldu diyebiliriz. Toplum olarak iş sağlığı ile yeni tanışıyoruz. İşçilerin kendi kendini koruması gerekiyor. Ancak birçoğu iş sağlığına direnç gösteriyor. Bir takım kişisel koruma aletleri vardır. Yüksek inşaatlarda baret takılması, gürültülü bir yerde kulaklık takılması gerekir. Fakat bazı işçiler bunları kullanmak istemezler. Gerekçe olarak da motivasyonlarının düştüğünü ya da aletlerin alerji yaptıklarını öne sürüyorlar. Bu aletler onların can güvenliğini korumaları içindir. Eğer bu gibi aletleri takmak istemezlerse kendi can güvenliklerini tehlikeye sokarlar. Ancak, alınması gereken önlemler alınmıyorsa, iş kazaları cinayettir.

• YENiDÜZEN: İş kazalarına davetiye çıkaran etkenler nelerdir?

• TAŞÇIOĞLU: Güvensiz davranış ve durumlardan iş kazaları meydana geliyor. Özellikle kazaların yüzde 88’inin güvensiz davranışlar nedeniyle yaşanıyor. 2006 yılında bu konuda istatistiki çalışma yapılmıştı. Yüzde 10 oranında da güvensiz durumların kazalara neden olduğunu söyleyebiliriz. Yüzde 2 oranında da kaçınılmaz kazalardır. Güvensiz davranışlar, işçilerin kendisinden ya da işi yapma şeklinde kaynaklanan hatalar, yani ihmallerdir. Örneğin, bazı çalışanlar ciddi değildir. Yaptığı işi ciddiye almaz. Bazılarında bilgi noksanlığı, fiziksel eksiklikler vardır. Bununla birlikte çalışanlar kendine aşır güvenerek, hata yapabilir. Kendine aşırı güvenmek riskli bir durumdur. Korkmak, korunma yöntemidir. Güvensiz durumlar ise işletmenin kendisinden veya işi yaparken kullanılan cihazlardan kaynaklanıyor. İşçilerin çalıştıkları işletme iş sağlığına gerekli önemi vermeyebilir. Fiziksel şartlar kötü olabilir. Bu durumlar da kazaya davetiye çıkarır. Sosyal hayat ve kültürel gelenekleri güvensiz davranışların temelinde yatan nedenlerdir.

• YENiDÜZEN: Ülkemizdeki iş yerleri risk değerlendirme raporu hazırlıyor mu?

• TAŞÇIOĞLU: Ne yazık birçok kurum bu raporu hazırlamıyor. Çünkü toplum iş sağlığı ve güvenliğini tanımıyor. Bu konuda gerekli tanıtımları yapmak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın görevidir. İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası 2009 yılında Meclis’ten geçti. 2010 ve 2011 yıllarında yasa ile ilgili 8 tüzük yapıldı. 2011 Mayıs ayında ise benimle birlikte 65 kişi daha yasa ile ilgili aldığımız kurstan mezun oldu. Şu anda 54 kişi bu alanda çalışmalar yürütüyor. Biz mezun olduktan sonra yasa yürürlüğe girdi.
İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda kurs alıp, bu alanda uzman olan kişiler şu anda oldukça pişman. Çünkü devlet gerekli önemi vermiyor. Biz ne yazık ki işverenlerin maskarası olduk. 
Şirketlerin birçoğu bu raporu hazırlamaya mali külfet olarak bakıyor. Şirketler, ekonomik durumlarının kötü olduğunu, harcamalarını karşılayamadıklarını söylüyorlar. Bunun yanı sıra Kalite Yönetim Sistemi belgesini almak isteyenler söz konusu raporu ve gerektirdiklerini yerine getiriyor.

• YENiDÜZEN: Risk değerlendirme raporunu şu anda kaç kurum hazırlıyor?

• TAŞÇIOĞLU: Ben 10-12 kuruma hizmet veriyorum. Raporu bazıları kendileri talep ediyor, bazıları istemiyor bazıları da iş yerlerindeki iş kazalarının ardından Çalışma Dairesi’nin denetimi sonucunda talepte bulunuyor.