▶ “Güneyde çalışan Kıbrıslı Türk ustanın aldığı gündelik, kuzeyde aldığının 3 katı… Bu muazzam bir fark… Şu anda kuzeyde Kıbrıslı Türk usta kalmadı, hepsi güneye gitti.”

▶ “İşe ilk başladığımda güneyde çalışan kişi sayısı, şimdiye kıyasla çok düşüktü. Ama son zamanlarda bu rakam 3’e katlandı. İş yerinde 5 kişiyiz, 3’ü Kıbrıslı Türk, 2’si Pakistanlı…”

▶ “Geçiş noktalarındaki trafik en büyük sorun. Ya güneye ya da kuzeye geçişlerde barikatlarda yarım saat, 45 dakika beklediğimiz oluyor. Bu, gerçekten eziyet gibi bir durum…”

▶ “Kuzeyde çalışan insanlar nasıl geçiniyor? Evine giren ekmek azaldı, ihtiyaçlarını karşılayamıyorsun ama ses çıkaran yok. Birileri zenginliğine zenginlik katmaya devam ederken, işçiler fakirleşiyor. Yöneticilerin umurunda mı? Bence değil…”

Ayşe GÜLER

Derviş Bilge, 41 yaşında, 2003’te geçiş noktalarının açılmasıyla güneyde çalışmaya çalışan Kıbrıslı Türk emekçi…

“Emeğinin karşılığını alabilmek” için güneyde işe başladığını anlatıyor.

Sabahın erken saatlerinde inşaat sektöründe çalışmak için yola düşüyor, barikata gidiyor.

Son dönemde Kıbrıslı Türklerin “ne iş olsa yaparım” diyerek, kendisinden bile yardım istediğini ifade ediyor, ekliyor: İnsanlar, çaresiz… Bahçıvanlık, garsonluk, bulaşıkçılık ne olsa yaparım diyor. Herkes, ihtiyaçlarını karşılama, borçlarını ödeyebilme derdinde...”

Bilge, iş yerinde çalışan 5 kişinin 3’ünün Kıbrıslı Türk olduğunu dile getiriyor, “Güneyde işleyen Kıbrıslı Türk ustanın aldığı gündelik, kuzeyde aldığının 3 katı… Bu muazzam bir fark… Şu anda kuzeyde Kıbrıslı Türk usta kalmadı, hepsi güneye gitti” diyor.

Bilge’nin bugüne kadar en fazla sıkıntı çektiği konu; geçiş noktalarındaki uzun araç kuyrukları…

“İşlemleri yavaş yapmalarından dolayı sıkıntı yaşıyoruz. Bazen 30, bazen 45 dakika barikatta bekliyoruz” diyen Bilge, “ Eskiden, pandemi döneminde kurallar vardı, evrak yoklamaları yapılırdı. Bu uygulamalar kalktığında, biraz rahatlamalar oldu. Ancak yine de bekliyoruz. Bazen 150-200 metrelik uzun kuyruklar oluşuyor” şeklinde anlatıyor.

Kıbrıslı Rumlarla bugüne kadar herhangi bir problem yaşamadığını da dile getiren Bilge şu mesajı veriyor: “Adanın birleşmesi için adım atılmalı. Bizi kurtaracak olan tek bir şey vardır; o da adanın birleştirilmesi, federal devletin kurulmasıdır. Başka türlü kurtuluşumuz olmaz.”

“İşe ilk başladığımda güneyde çalışan sayısı düşüktü, şimdi 3’e katlandı”

● Derviş Bilge, ilk işe başladığında güneyde çalışan Kıbrıslı Türk sayısının oldukça düşük olduğunu söyledi, şimdi bu rakamın 3’e katlandığını kaydetti, “İş yerinde 5 kişiyiz, 3’ü Kıbrıslı Türk, 2’si Pakistanlı…”

● Güneyde çalışmaya ne zaman başladınız?

● “2003 ile 2010 yılları arasında güneyde çalıştım. Sonrasında güneydeki ekonomik kriz nedeniyle 8 sene ara verdim, iş hayatıma kuzeyde devam ettim.”

● Ne kadar süredir güneyde çalışıyorsunuz?

● “İnşaat sektöründe çalışıyorum, 3 yıldan fazla oldu yeniden işe başladım. Haftanın 5 günü, 07.00-15.30 saatleri arasında çalışıyorum. Pandemi öncesinde, güneydeki işime yeniden başladım. O dönemde güneyde çalışan kişi sayısı, şimdiye kıyasla çok düşüktü. Ama son zamanlarda bu rakam 3’e katlandı.”

● Peki, güneydeki işe ne zaman geri döndünüz?

● “3 yıl önce, pandemi başlamadan güneydeki işime geri döndüm. Burada işe başladığımda da aslında güneydeki patronlarımla diyalogum kopmadı. Burada şoförlük yapıyordum.  Güneydeki kriz bittikten sonra gidelim dediler, ben de işe yeniden başladım.”

● Burada aldığınız maaş neydi, güneyde yeniden başlamayı tercih etmenizdeki neden neydi?

● “Asgari ücretle çalışıyordum. Güneyde işlemeyi daha uygun buldum. Bunun da nedeni, emeğimin karşılığını almak istememdi…”

● Birçok Kıbrıslı Türk güneyde çalışmaya yöneldi, ya da ülkeden göç etmeye başladı. Bunun nedeni nedir?

● “Kuzeyde yaşanan ekonomik sıkıntılar, güvencesiz çalışma koşulları, alım gücünün ciddi düşmesi gibi birçok etken var. Sendikacı arkadaşlarımız var, ailesiyle birlikte yurt dışına göçtü. İnsanlar artık buradaki koşullara katlanamıyor. Çocuklarının geleceğini burada görmüyorlar. Başka bir çıkış yolu arıyorlar. Yöneticilerin bu umurunda mı? Bence değil. Kıbrıs Türk toplumunun büyük bir kısmı çıkmazda… Güneyde işleyen Kıbrıslı Türk ustanın aldığı gündelik, kuzeyde aldığının 3 katı… Bu muazzam bir fark… Geçtiğimiz yıl bu fark 4 katıydı. Eşim Üniversite mezunu, muhasebecilik yapıyor. Ama asgari ücrete çalışıyor. 10 yıl çalış, yine aynı parayı ya da biraz daha fazla maaş alırsın. Ama ben güneyde inşaatta çalışırım, eşimden daha fazla para kazanıyorum. Kuzeyde çalışan insanlar nasıl geçiniyor? Evine giren ekmek azaldı, ihtiyaçlarını karşılayamıyorsun ama ses çıkaran yok. Birileri zenginliğine zenginlik katmaya devam ederken, işçiler fakirleşiyor.  Şu anda kuzeyde Kıbrıslı Türk usta kalmadı, hepsi güneye gitti.

Zanaatkarların hepsi orda. Bunun da nedeni ya yatırımlarının yapılmaması ya da emeğinin karşılığını almamaları. İnsanlar, çaresiz… Bahçıvanlık, garsonluk, bulaşıkçılık ne olsa yaparım diyor. Herkes, ihtiyaçlarını karşılama, borçlarını ödeyebilme derdinde. İş yerinde 5 kişiyiz, 3’ü Kıbrıslı Türk, 2’si Pakistanlı”

● Peki, güneyde iş bulma konusunda sizden yardım isteyenler var mı?

● “Tabii ki… İlk etapta, bu konuda destek isteyenlere birebir yardımcı olmaya çalışıyordum. Sonrasında bu sayı arttı. Facebook grubu kuruldu, onun üzerinden birçok insana yardımcı olmaya çalıştık. PEO ve DEV-İŞ üzerinden de bunu sürdürdük.  

Şu anda o kadar farklı sektörlerde iş isteyen insan var ki bireysel değil, örgütsel yardıma döndük. ‘Bu tarafta, aldığım para yetmez, geçinemiyorum, ne olursa yaparım’ diyen o kadar çok insan var ki…”

● Sendikalı mısınız? Yatırımlarınız yapılıyor mu?

● “Evet, işe başladığımdan beridir sendikalıyım. Yatırımlarımla ilgili sıkıntı yaşamadım, hepsi yatırılıyor.”

● Güneyde işsizliğin arttığı da konuşuluyor. Ama bir taraftan da kuzeyden güneye işlemek için giden Kıbrıslı Türk sayısı artıyor. Kıbrıslı Türkler, “ucuz işçi” olarak mı görülüyor?

● “2010 öncesinde, yine inşaat sektöründe bulunan kesim Kıbrıslı Türklerdir. Çok iyi ustalar çalışıyor. İş kalitesi düşük değil. Kıbrıslı Rumlar, çok titiz… O yüzden asla hata kabul etmiyorlar. Ucuz işçi olarak görüldüğümüzü kabul etmiyorum. İşverenle yapılan anlaşmalar var. Haftalık ya da 15 gün bir ödenirler. 2010 öncesinde gündelik ücretler 85-90 Euro civarındaydı. Şu anda 65 Euro’ya kadar düştü. Asgari ücret 950 Euro… 13 yıldır depo sorumlusu olan arkadaşımın aldığı ücret 1250 Euro…”

“En büyük sorun geçiş noktalarındaki trafik”

● Bilge, geçiş noktalarındaki trafiğin ciddi sorun olduğunu söyledi, bu konuda dert yanarak, barikatlarda 150-200 metre uzayan kuyruklarda yarım saat veya 45 dakika beklemek zorunda kaldığını dile getirdi.

● Bugüne kadar karşılaştığınız en büyük sıkıntı neydi?

● “Geçiş noktalarındaki trafik en büyük sorun. Ya güneye ya da kuzeye geçişlerde barikatlarda yarım saat, 45 dakika beklediğimiz oluyor. Bu, gerçekten eziyet gibi bir durum…”

● Bu sorun nerden kaynaklanıyor?

● “İşlemleri yavaş yapmalarından dolayı sıkıntı yaşıyoruz. Eskiden, pandemi döneminde kurallar vardı, evrak yoklamaları yapılırdı. Bu uygulamalar kalktığında, biraz rahatlamalar oldu. Ancak yine de bekliyoruz. Bazen 150-200 metrelik uzun kuyruklar oluşuyor”

● Peki işveren ya da Kıbrıslı Rumlarla herhangi bir sorun yaşadınız mı?

● “İşveren veya Kıbrıslı Rumlarla bugüne kadar herhangi bir problem yaşamadım, hiç sorunumuz olmadı. Irkçı hiçbir tutumla karşılaşmadım. Bazı arkadaşlarımızın nadiren de olsa sorun yaşadığını biliyorum. Ama çözülemeyecek bir sorun değil, çalışma hayatında hepimizin karşılaşabileceği sorunlar…”

● Buradan nasıl bir mesaj vermek istersiniz?

●“Kıbrıslı Türklerin ciddi şekilde var olan düzensizliğin son bulması için adanın birleşmesi için adım atılmalı. Bizi kurtaracak olan tek bir şey vardır; o da adanın birleştirilmesi, federal devletin kurulmasıdır. Başka türlü kurtuluşumuz olmaz. Türkiye’nin uyguladıkları görenler başka çıkar yolu olmadığını anlamalı.”