Ertuğrul SENOVA 

Mart ayında imzalanan ve yaklaşık 3 ay boyunca detayları açıklanmayan “TC -  KKTC İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması” Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzasından geçerek TC Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi, detaylar kamuoyuyla paylaşıldı.

Protokolde; iç güvenlikten; eğitime, sendikal yaşamdan; altyapıya, sanal bahisten; yer altı kaynaklarına kadar pek çok konuda “ikili işbirliği” yapılacağı belirtilerek, eylem planlarının uygulanacağı tarihler yer alıyor.

Öğretmenler Değişiklik Yasası “Mayıs’ta tamamlansın” talimatıyla protokolde yer alıyordu…

Öne çıkan “eylem planları” arasında; öğretmenlerin günlerce sokağa inmesine ve protestolar gerçekleştirmesine rağmen, UBP – YDP – DP Hükümeti’ne mensup vekillerin oylarıyla yürürlüğe giren Öğretmenler (Değişiklik) Yasası da yer alıyor. Protokolde, söz konusu yasa değişikliği için Mayıs ayına işaret ediliyor.

Anlaşmadaki eylem planlarının büyük bir kısmının, içinde bulunduğumuz Haziran ayında yürürlüğe girmesi gerektiği ifade ediliyor.

Söz konusu maddeye ilk tepki, KTÖS Genel Sekreteri Burak Maviş'ten geldi.

Maviş, "Protokoller ile KKTC makamlarını tasfiye etmek isteyebilirsiniz, ancak Kıbrıslı Türkler bu adada hür ve müstakil insanlar olarak yaşayabilme mücadelesine geçmişte olduğu gibi bugün de devam edecektir" dedi. 

"Temel hak ve özgürlüklerimizden, düşünce ve ifade özgürlüğümüzden, laik sosyal yaşamımızdan, nitelikli kamusal eğitim talebimizden; kimliğimizden, kültürümüzden, bu adadaki toplumsal varlığımızdan vazgeçmemiz mümkün değildir" diyen Maviş, "Bizim gidecek başka bir ülkemiz, başka bir Kıbrıs yoktur. Bu coğrafyadan vazgeçmeyeceğiz, bu adada var olmaya devam edeceğiz" ifadelerini kullandı. 

Haziran’da yürürlüğe girmesi “beklenen” değişiklikler

Haziran ayına ilişkin “planlar” arasında; casinolardan alınan verginin en az yüzde 12 oranında arttırılması, sanal bet anlamına gelen elektronik şans oyunları sektörüne ilişkin tasarının yasallaşarak yürürlüğe girmesi, Kalkınma Bankası’nın Bankacılık Yasası’na tabi tutulması, akaryakıtta otomasyon sistemine geçilmesi, “kamu yönetiminde etkinliğin arttırılması” adına sendikal yaşama yönelik bazı düzenlemeler, “enerji verimliliği” adına yasa hazırlayarak elektriğe ilişkin düzenleme yapılması gibi “reformlar” yer alıyor.

Talimatlar karşılığında 9,5 milyar TL kredi

Öte yandan protokol kapsamında, Türkiye’nin Kıbrıs’ın kuzeyine “Reform eylemlerini gerçekleştirme ve yerel bütçe açığını azaltması” amacıyla 6,4 milyar TL'si hibe nitelikli olmak üzere toplam 9,5 milyar TL kredi sağlayacağı da ifade ediliyor.

Tarih tarih, “talimatlar”

Haziran 2023:

• Şans oyunlarına ilişkin vergiler arttırılacak, Şans Oyunları Yasası’nda şans oyunu salonu ruhsat ücretlerinin yüzde 47,5’i, turizm maksatlı, yüzde 47,5’i, hazineye ve yüzde 5’i Taşınmaz Mal Komisyonu’na aktarımı yapılacak.
• Elektronik şans oyunları sektörünün düzenlenmesi ve bu sektörden elde edilen gelirlerin arttırılması amacıyla Elektronik Şans Oyunları Yasa Tasarısı yasalaşarak yürürlüğe girecek. 
• Gelir ve Vergi Dairesi ile Sosyal Sigortalar Dairesi’ne verilecek beyannameler tek tip hale getirilecek, meslek gruplarına göre taban, maaş skalası belirlenecek.
• Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine yönelik gerekli adımların atılması hususunda işbirliği yapılacak, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Yasa Tasarısı’nın ivedilikle yürürlüğe girmesi sağlanacak.
• Kalkınma Bankası’nın, Bankacılık Yasası’na tabi tutulması sağlanacak, yeniden organizasyonu ve kredi tahsilatlarının arttırılmasına ilişkin yetkilerinin güçlendirilmesine yönelik mevzuat değişikliği yapılacak.
• Kıbrıs Vakıflar İdaresi taşınmazlarından elde edilecek kira gelirlerinin arttırılması sağlanacak, amacına uygun kullanılmayan ve boş bırakılan gayrimenkullere ilişkin sözleşmeler feshedilecek.
• Vergi denetimlerinin sıklaştırılması sağlanacak, risk bazlı vergi denetimine yönelik elektronik sistemin kurulması ve uygulanması sağlanacak.
• Akaryakıt otomasyon sistemi kurulumu gerçekleştirilecek.
• Sendikalar ve İş Yasa Tasarısı’nın, Toplu Sözleşme Grev ve Referandum Yasası ile uyumlaştırılması, sendikaların mali açıdan düzenli olarak her yıl denetime tabi tutulmaları sağlanacak.
• Sendikaların Genel Kurul süreçlerine, Sendikalar Mukayyitliği’nin dahil olması sağlanacak.
• Sendika İşleri Amiri kadrosu ile Sendikalar Mukayyidi arasındaki kadro eksikliği ve yetki karmaşası ortadan kaldırılacak.
• TİS, süre bitiminden sonra otomatik olarak uzatılmayacak.
• Şirket kurma, yatırım yapmanın önündeki bürokratik süreçler azaltılacak.
• KKTC ihracatının arttırılmasına yönelik eylemler harekete geçilecek, ihracatçıya yönelik uzun vadeli faiz destekli kredi verilmesi sağlanacak.
• Teknoparklar ve teknoloji merkezleri için yatırım ikliminin ve teknoloji girişimciliğinin ikliminin iyileştirilmesi sağlanacak.

• Enerji Verimliliği Yasa Tasarısı’nın hazırlanması ve yürürlüğe konulması sağlanacak. Bu kapsamda hane halkı ve kamu sektörü olmak üzere tasarruflu elektrik sarfiyatında tasarrufa imkan verecek tedbir ve teşvikleri içeren yasla düzenleme yapılacak.
• Yükseköğretimde nitelik ve erişilebilirlik artırılacak, ortak diploma programları teşvikleri edilecek.
• Turizmde markalaşma ve ürün geliştirme çalışmaları tamamlanacak.
• İstatistik üretme kapasitesi artırılacak.
• Turizm İstatistik Sistemi, sektörle ilgili her türlü raporlama ihtiyacına cevap verecek şekilde güncellenecek.
• Araç muayene istasyonlarının yatırım ihtiyacı karşılanacak.
• Tarımsal destekler gerçek üreticiyi gıda arz güvenliğini, kırsal kalkınma ve turizm sektörünün ihtiyaçları dikkate alınarak yeniden planlanacak.
• E-Devlet Projesi kapsamında ihtiyaç duyulan mevzuat değişiklikleri yapılacak.

Temmuz 2023:

• Gemikonağı Liman alanında yeni bir yük limanı yapılmasına yönelik çalışmalar yapılacak.
• E-Devlet kapsamında sunulan hizmetlerin kağıt ortamından çıkarılarak, kamu kurumları tarafından tamamen dijital ortamda yürütülmesi sağlanacak.

Ağustos 2023:

• Mesleki teknik eğitim, özel eğitim ve hayat boyu öğrenme imkanlarının artırılması kapsamında, mesleki teknik eğitim teşvik edilecek ve erişimi kolaylaştırılacak.

Eylül 2023:

• Yükseköğretim Kurumları Mali Düzenleme Yasası’nda değişikliğe gidilecek, belli bir yıldan sonra vergi muafiyeti uygulanmamasına yönelik düzenleme getirilmesi ile daimi bir muafiyet uygulanmasının ortadan kaldırılması sağlanacak.
• Teşvik ve desteklerin tek bir kurumdan izlenmesine yönelik elektronik bir izleme sistemi kurulacak.

• Kamu personel yapısında kaynak israfını önlemek için teşkilat, kadro yapısı ile görev tanımları değişen koşullara uyum sağlayacak şekilde yeniden düzenlenecek.
• Atanmada aranacak nitelikler liyakate dayalı olarak yeniden düzenlenecek.
• Personel politikalarının belirlenmesinde etkinliğin artırılması amacıyla kamu iktisadi teşebbüsleri ve belediyeler de dahil tüm personel sayısına ilişkin niteliksel ve niceliksel veriler merkezi olarak takip edilecek.
• Devlet Teşkilatı Sistemi ve Kamu Personel Yönetim Sistemi çalışmalarına TC Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünce teknik destek sağlanacak.
• AR-GE projeleri TÜBİTAK tarafından desteklenecek.

Aralık 2023:

• KKTC’de KOBİ’lerin desteklenmesi ve geliştirilmesi, KOBİ destek başvurularının çevrimiçi plafrom üzerinden yapılması sağlanacak.

• Yerel yönetimler master planı hazırlanacak
• E-Belediye bilgi sistemi merkezi bir yapıda kurulacak.