2006-2013… Lefkoşa'da UBP-DP ittifakının acı reçetesi:

Zamanla katlanarak artan bu borçlanmalara ek olarak hem bankadaki borçlara ek eklendi, hem de devletten alınan katkıdan avans çekildi.
2012 yılı mali hesaplarında belediyede ne kadar borç alındığı ise tespit edilmeye çalışılırken 200 milyon TL gibi bir rakam, resmi kaynaklarca da “borç” olarak telaffuz edildi.
Neyse ki belediye 2013 Nisan’ından sonra yapılanmaya başladı. Şimdi başkent  çalışanlarına maaş ödeyebilecel, çalışacak konuma geldi…
Peki bu duruma gelmeden önce Lefkoşa’da durum neydi, iflasa giden süreçte neler yaşanmıştı? Sayıştay raporları ve aşırı borçlanmanın yaşandığı sürecin detayında neler vardı? Bilmekte fayda var:

Lefkoşa’da KADRİ FELLAHOĞLU’ndan önceki son 7 yılın faturası ağır oldu. Önce DP adayı daha sonra da DP destekli UBP adayı olarak yerel seçimlerde Lefkoşa Belediyesi başkanlığına seçilen Cemal Bulutoğluları döneminde başkent adata borç batağına sürüklendi.
FELLAHOĞLU’nun başkanlığı almadan önceki son 7 yıllık dönemde zaman zaman yayınlanan Sayıştay raporları da kentteki gerilemeyi kayda geçirdi.
Lefkoşa Belediyesi’nde 2013’ten önceki son 7 yılda Sayıştay raporlarına yansıyan ve henüz net olarak tespit edilemeyen büyük bir borçlanmaya gidildi. 2006-2011 dönemini inceleyen Sayıştay raporuna göre belediyede 2006 yılında 3 milyon 195 bin TL, 2007 yılında 5 milyon 949 bin TL, 2008 yılında 7 milyon 936 bin TL , 2009 yılında 8 milyon 722 bin TL, 2010 yılında 31 milyon 238 bin TL, 2011 yılında 48 bin 320 bin TL borç alındı.
Zamanla katlanarak artan bu borçlanmalara ek olarak hem bankadaki borçlara ek borçlar eklendi, hem de devletten alınan katkıdan avans çekildi. 2012 yılı mali hesaplarında belediyede ne kadar borç alındığı belirsizliğini korudu, zaten belediye 2012’de iflasını açıkladı. O dönemde 200 milyon TL gibi bir rakam resmi kaynaklarca da “borç” olarak açıklandı.
Türkiye Lefkoşa Büyükelçisi Halil İbrahim Akça 2011 Ekim’inde Lefkoşa Belediyesi’nin riskli kurumlar arasında olduğunu belirterek belediyenin 200 milyon TL borcu olduğunu açıklamıştı.  

İlk borç 2006’da
Sayıştay’ın 2006-2011 mali yıllarında alınan kredilerle ilgili olarak yapılan incelemelerde; Lefkoşa Türk Belediyesi’nce ilk kredinin 8 Kasım 2006 tarihli Belediye Meclisi Kararı doğrultusunda, 29 Kasım 2006 tarihinde Kooperatif Merkez Bankası’ndan alınan 1 milyon 700 bin sterlin tutarındaki kredi olduğu ve daha sonraki yıllarda ise özellikle 2010 ve 2011 mali yıllarında çok aşırı bir şekilde ve genellikle eski kredilerin kapatılması veya belediyenin banka overdraft hesaplarının aşağıya çekilmesi amacıyla gerçekleştirildiği gözlemlendi.

Yasalar ihlal edildi
Sayıştay’ın “krediler” ile ilgili olarak yapılan denetim sonucunda  kredilerin bir kısmının Belediyeler Yasası’na aykırı olarak alındığı da kayda geçirildi.
Belediyenin bu dönemde borçlanmaların bir kısmının Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası’na aykırı olarak alındığı da Sayıştay raporuyla kayda geçirildi.
Öte yandan “proje  kredisi”  olarak  alınan  bir  kısım  kredinin  amacı  dışında Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası aykırı olarak “cari harcamalarda” kullanıldığı da tespit edildi.

Sadece 2 yılda 45 milyon TL borç
Bu arada bu zaman zarfında Belediye Meclis Kararı olmadan yetkisiz olarak borçlanma yapıldığı da ortaya çıktı.
Buna ilaveten, 2010 ve 2011 mali yıllarında alınmış olan kredilerin 31.12.2011 tarihi itibarıyla  mükellefiyetinin faiz hariç toplam 10 milyon sterlin (£10,000,839.79Stg)  ve 19 milyon TL (18,952,450.05TL) olduğu saptandı. Yani Cemal Bulutoğluları’nın UBP’ye geçmesi ile başlayan dönemin 2010 ve 2011 yıllarında 45 milyon TL’lik bir borçlanmaya gidildi. 2 yıldaki 45 milyon TL’lik borçlanmaya eski borçların da faizleri ve borç miktarları da eklenince korkunç bir tablo ortaya çıktı. Özellikle 2011 yılından itibaren belediye iflasa sürüklendi. İflasın tamamı 2012’de hissedildi.

Son yıllar: 2011-2012
Lefkoşa Belediyesi’ndeki mali kriz ve belediyenin alınan kararlarla zarar uğratıldığı gerçeği 2011-2012 Sayıştay raporuna da yansıdı.
2011 ve 2012 yıllarında alınan borçlanma kararlarıyla bizzat Başkan Cemal Bulutoğluları’nın “suç işlediği” raporda yer aldı.
Lefkoşa Belediyesi ile ilgili yayınlanan son Sayıştay raporunda Sayıştay Başkanı’nın belediye yönetimince işlenen suçları tek tek sıraladığı görülüyor.  
Raporda madde madde izah edilen yasadışı uygulamalar nedeniyle durumun Başsavcılık’a havale edilmesinin düşünüldüğü de kaydediliyor.

Borç alındı, cari harcamalarda kullanıldı
Sayıştay raporuyla; 2011 yılında Viya Bank’tan alınan 6 milyon TL’lik kredinin 2 milyon TL’lik kısmının proje harcamalarında kullanıldığı, geriye kalan kısmının ise cari harcamalarda kullanıldığı ve bu nedenle yasalara aykırı olarak suç işlendiği belirlendi.

Meclis kararı olmadan borçlanma
Belediyeye ait hesaplarda Universal Bank nezdinde yapılan banka işlemlerinde para aktarma ve hesaptan hesaba para kaydırma faaliyetlerinin olduğunun da tespit edildiği raporda bu işlemler ve bu bankadaki borçlanmalar sırasında belediye meclisi kararı olmadığının da ortaya çıktığı kaydediliyor. Belediye meclisi kararı alınmadan gerçekleştirilen bu borçlanma ile Belediyeler Yasası’na aykırı hareket edildiğinin tespit edildiğini vurgulayan Sayıştay raporu bu uygulama ile suç işlendiğinin de tespit edildiğini ifade ediyor.

Meclis kararı ile belediyeye ek yükümlülük
Raporlarda; belediyenin mevcut borç bakiyesi yasal limit üzerine çıkmışken, 2012 yılında Belediye Meclisi tarafından yasalara aykırı olarak belediyeye ek yükümlülük getirecek şekilde “overfdraft kullanım limitinin yükseltilmesi” kararın üretildiğinin tespit edildiği açıklandı.  Bu kararın da yasaya aykırı olduğu bu nedenle suç işlendiği ve/veya işlenmiş olan suça ortak olunduğu rapora yazıldı.

Çangar’dan borç kararları ile suç işlendi
Belediyenin hesaplarının bulunduğu bir banka veya kooperatif kuruluşu olmayan bir finans kuruluşu olan “Çangar Finans Co. Ltd’den kredi alınmasına yetki veren Belediye Meclis Kararları doğrultusunda alınan kredilerin değiştirilmiş Belediyeler Yasası’nın aykırı olduğunu belirten Sayıştay bu kararlarla suç işlendiğini ifade etti.

Başkanın inisiyatifi ile borç alındı: 10 milyon sterlin!
Belediye Meclis Kararı ile Bakanlar Kurulu Kararı’nda bir finans kuruluşundan borç alma yetkisi verilmediği halde Belediyeler Yasası’na aykırı olarak, Belediye Başkanı’nın inisiyatifi Çangar Finans Co. Ltd.’den  10 milyon sterlin tutarında kredi alındığının tespit edildiğini kaydeden Sayıştay, Bulutoğluları’nın bu kararıyla belediyeyi zarara uğrattığını açıkladı. 
Sigorta için borç aldı, yatırım yapmadı
Belediye Meclisi Kararı’nda diğer borçlar yanında Sosyal Sigortalar Dairesi’ne olan tüm borçların kapatılması da öngörülmüşken, Çangar Finans Co. Ltd.’den yasaya aykırı olarak alınan 10 milyon sterlin tutarındaki krediden adı geçen daireye ödeme yapılmadığını tespit eden Sayıştay bu gerçeği de raporuna yansıttı. 

Yasaya aykırı limit aşımı
2006 mali yılından itibaren belediyenin toplam kredi borç bakiyesinin Belediyeler Yasası’nda belirtilen limit hilafına aşılarak yasaya aykırı hareket edildiğini de ortaya çıkaran Sayıştay raporu, Belediyeler Yasası’na aykırı olarak kullanılan krediler için Maliye Bakanlığı’nca temlik verildiğini de ifade etti. 

Bulutoğluları kendi başına borç aldı
Belediye Meclisi tarafından üretilmiş bir kararla yetkilendirilmediği halde Belediye Başkanı’nın kendi inisiyatifi ile Belediyeler Yasası’na aykırı olarak Universal Bank’tan 1 milyon TL borç alındığı, aynı zamanda söz konusu borçlanmanın kapatılması için Belediye tarafından halen kullanılmakta olan Lefkoşa Türk Belediyesi Mali İşler Tüzüğü’nün 39. maddesine aykırı olarak 36 adet ileri tarihli çek düzenlendiği saptayan Sayıştay bu kararlarla da “suç işlendiğini” vurguladı.
“Belediyeye ait banka hesaplarının yıl sonu toplam overdraft bakiye miktarlarının Belediye Meclisi tarafından verilen yetkiler hilafına aşıldığı ve böylece Belediyeler Yasası'na aykırı hareket edildiği tespit edilmiştir” denilen raporda izah edilen tüm yasadışı uygulamalar ve kararlar nedeniyle durumun Hukuk Dairesi’ne havale edilmesinin düşünüldüğü de kayda geçirildi.

FELLAHOĞLU dönemi: Hayat normale döndü, borçlar yapılandırıldı
Tam da böyle bir sürecin sonunda 2013’te belediyede istifa depremi yaşandı. UBP ve DP destekli başkan Cemal Bulutoğluları artan baskılara dayanamadı ve istifa etti. Bulutoğluları’nın istifasının ardından Nisan 2013’te seçime giden Başkent Lefkoşa’da yeni bir sayfa açıldı. CTP adayı Kadri fellahoğly’nun başkanlığa seçilmesiyle belediyede 'normalleşme' dönemi başladı. Yavaş yavaş mali disiplini yoluna koyan yeni başkan çalışanların maaşlarını ödemeye başladı. Belediyede de günlük işler dışında yatırımlar da yapılmaya başlandı. 1 yıllık kısa dönemde belediye normale dönmeye başladı. Fellahoğlu hem geçen bir yılda, hem de önümüzdeki dönemde CTP’nin yerel yönetim vizyonundan da aldığı güçten faydalandı. Bu vizyona  kendi yönetim kabiliyetini ve uzlaşıcı yönünü de katan Fellahoğlu, iflas etmiş, çöplere boğulmuş kentte normal bir belediyeye kazandırdı.