Serap ŞAHİN

Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Ağı’nın (ENTSO-E), “Türkiye’den Kıbrıs’ın kuzeyine kablo ile elektrik getirilmesine” onay vermediği, kararını Şubat ayında Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bildirdiği iddia edildi.

Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (EL-SEN) Başkanı Ahmet Tuğcu tarafından ortaya atılan iddia üzerine YENİDÜZEN’in ulaştığı Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu; konuyla ilgili bakanlığa resmi bir bilginin gelmediğini söyledi.

AKSA ile hükümet arasında geçtiğimiz yıl “sessiz sedasız” imzalanan sözleşme kapsamında şirketin yaza kadar “kablo ile elektrik” konusunda fizibilite raporu hazırlaması ve KIB-TEK’e sunması; 5 yıl içinde de adım atması gerekiyor. Aksi taktirde sözleşme tek taraflı olarak feshedebilecek.

Bakan Amcaoğlu, fizibilite çalışmalarının sürdüğünü ifade etti. Amcaoğlu, “Bu projenin gerçekleşmesi lazım” dedi.

AKSA Kıbrıs Santral Müdürü Şener Şentürk ise kablo ile elektrik için fizibilite çalışmalarının sürdüğünü söyledi, detay belirtmedi. Şentürk, “İlgili makamlara gerekli bilgiyi veriyoruz” ifadelerini kullandı.

Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Ağı, 30’dan fazla ülkenin bağlı olduğu ana şebekeye, üçüncü bir devletin bağlanmasına ilişkin karar alıcı konumda bulunuyor. Türkiye,  ENTSO-E’de ‘gözlemci üye’ olarak yer alıyor.

Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (EL-SEN) Başkanı Ahmet Tuğcu:

“Kablo ile elektrik gelecek hayalinden herkes vazgeçsin”

ENSTO-E’nin, Kıbrıs’ın kuzeyine kablo ile elektrik gönderilmesine onay vermediğini Türkiye Enerji Bakanlığı’na bildirdiğini belirten Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu Çalışanları Sendikası (EL-SEN) Başkanı Ahmet Tuğcu, “Kablo ile elektriğin gelmesi hayalinden herkes vazgeçsin. Bu yatırımı yapacak güçleri yoktur. Çünkü enterkonnekte olmalarına ENSTO-E kesinlikle izin vermeyeceğini Ankara’da ilgili bakanlığa bildirdi” dedi.

Bağlantı noktasına yatırım söz konusu olduğunun altını çizen Tuğcu, sadece KIBTEK şebekesi için 70 milyon dolara ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu

“Bu projenin gerçekleşmesi lazım”

ENSTO-E Kıbrıs’ın kuzeyine kablo ile elektrik gönderilmesine onay vermediği ile ilgili resmi bir bilginin bakanlığa gelmediğini belirten Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, fizibilite çalışmalarının sürdüğünü söyledi, “İmzalanan uluslararası mutabakat ve Kalecik 3 sözleşmesi doğrultusunda fizibilite raporundan sonra her 2 ülkenin de yetkilileri ne yapılacağına karar verecek” dedi.

“Bu memleketin olmazsa olmazıdır” diyen Amcaoğlu,  “75 milyon metre küp su hikâyesi memleketin susuzlukla boğuşmasını engelledi, bu konuda da 333 gündür güneş gören bir ülkede, bu avantajı kullanabilmesi için bu projenin gerçekleşmesi lazım” şeklinde konuştu.

AKSA Kıbrıs Santral Müdürü Şener Şentürk

“Çalışmalar devam ediyor”

YENİDÜZEN’e konuşan AKSA Kıbrıs Santral Müdürü Şener Şentürk, fizibilite çalışmalarının sürdüğünü söyledi, detay belirtmedi. Şentürk, “İlgili makamlara gerekli bilgiyi veriyoruz” dedi.

Enerji Ekonomisti ve Elektrik Mühendisi, KIB-TEK Yönetim Kurulu eski Asbaşkanı Yusuf Avcıoğlu:

“ENSTO-E’ nin buna izin vermeyişi şaşırtıcı değil”

YENİDÜZEN’e konuşan Enerji Ekonomisti ve Elektrik Mühendisi Yusuf Avcıoğlu, ENSTO-E’nun Kıbrıs’ın kuzeyine kablo ile elektrik gönderilmesine onay vermemesi ile ilgili  “ENSTO-E böyle bir şey yaptıysa benim için şaşırtıcı değil” ifadelerini kullandı. Avcıoğlu, Türkiye’nin ENSTO-E’ya gözlemci üye statüsünde olduğunu, aralarındaki anlaşmaya göre de üçüncü bir ülkeye ile yapılacak elektrik bağlantılarında ENSTO-E’nin onayı ve iznine tabi olduğunu vurguladı.

Avcıoğlu, “ENSTO-E’ nun buna izin vermeyişi şaşırtıcı değil. Sonuç olarak güney ile kuzey arasında böyle bir anlaşma şu an yok. Türkiye’nin gözlemci üye olduğu bizim olmadığımız bir birlik söz konusu. Haliyle geçen 50 yılda Kıbrıs sorunu ne kadar aşılabildiyse bunun da o kadar aşılabilmiş olması benim için şaşırtıcı değil” şeklinde konuştu.

Karar mercii ENTSO-E

Avrupa Birliği ülkeleri, şebeke entegrasyonu ile ortak bir iç elektrik piyasası modeli oluşturarak enerji arz güvenliğini arttırmak, elektrik üretim-iletim-dağıtım verimliliğini en üst düzeye çıkarmak ve çevre sorunlarını en aza indirmek amacıyla 2009 yılında ENTSO-E’yi (Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Ağı) kurdu.

Söz konusu ağın, 35 asli üyesi, 2 de gözlemci üyesi bulunuyor.

Üye ülkeler arasında, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan da mevcut.

“Gözlemci” üyeler ise Türkiye Cumhuriyeti ve Ukrayna. Türkiye, farklı ülkelere elektrik enerjisi satmak ve satın alabilmek adına, 2016 yılında ENTSO-E’ye “gözlemci üye” olmuştu.

2019 yılından 2022 yılı sonuna kadar gözlemci üyeliği askıda kalan ve yenilenmeyen Türkiye’nin, geçtiğimiz aylarda Ukrayna ile birlikte 2025 yılına kadar yeniden “gözlemci üye” sıfatı almasını sağlayan bir karar alındı.

Türkiye, ENTSO-E’deki gözlemci üyeliğini, Türkiye Elektrik Üretim İletim A.Ş. (TEİAŞ) üzerinden sağlanıyor. TEİAŞ’ın resmi internet sitesinde, Türkiye’nin yapacağı tüm enterkonnekte işlemlerinin, ENTSO-E’nin iznine tabi olduğu ifade ediliyor:

“Back-to-Back, DC bağlantı, ünite yönlendirme ve izole bölge besleme yöntemi, ENTSO-E sistemi ile paralel çalışmaya başlayan bir ülkenin üçüncü ülkelerle enerji alış/verişlerinde kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemlerle yapılacak enerji alış/verişleri ENTSO-E’nin iznine tabidir.”

Bu kapsamda, Türkiye’nin Kıbrıs’ın kuzeyine hem alım hem de satım amaçlı çift yönlü bir enterkonnekte sistemle bağlanabilmesi için ENTSO-E’den izin alması gerekiyor.