Dila ŞİMŞEK
Sektör yetkilileri ve temsilcileri Kıbrıs’ın kuzeyinde kaçak et ticaretini yorumladı, rakamların aslında daha yüksek olduğunu iddia etti… Sektör temsilcileri ‘caydırıcı cezalara’ işaret etti kaçak et tespit edilen dükkânların kapatılmasını istedi.
Kıbrıs’ın kuzeyinde kaçak et satışını yetkililere ve kasaplara sorduk. Kasaplar, kaçak et satışının insan sağlığıyla oynadığını, bunun yanı sıra haksız rekabete ve kazanca sebep olduğunu kaydetti.
YENİDÜZEN dünkü sayısında, 2018 yılında 9 bin ton kaçak et tespitine ilişkin haberinde, son yıllarda tespit edilen kaçak et rakamlarının bu dolaylarda olduğunu da belirtmişti.
Veteriner Dairesi Müdürü Hüda Hüdaoğlu, güneyde etin daha ucuz olması sebebiyle insanların kuzeye kaçak et getirerek sattığını, sağlık kontrolünden geçmeyen bu ürünlerin insan sağlığını tehlikeye attığını söyledi.
Hayvancılar Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları, hayvan üreticilerinin elektrik, yem ve benzeri maliyetlerinin çok pahalı olduğunu, bu sebeple mecburen hayvanı kasaba bu orantıda satmak durumunda kaldığını anlattı.
Kasaplar Birliği Başkanı Halil Akbıçak, kaçak et satan kişilerin insanların can sağlığıyla oynadığını belirtti, piyasada haksız rekabet yarattığını, halkın daha ucuz eti tercih ettiğini ekledi. Kasaplar Birliği As Başkanı Azmi Erkasap ise, piyasadaki haksız rekabet yüzünden küçük esnafın maliyetlerini ödeyemeyecek durumda olduğunu dile getirdi.
Kasaplar ise, kaçak et sorununun tamamen çözülebilmesi için geçiş noktalarında daha sıkı denetim olması gerektiğini ifade ederek, “Kaçak et sattığı tespit edilen kasapların kapatılması, mühür vurulması gerek” dedi.
Kaçak et konusundaki ortak fikir ise, denetimlerin sıkılaştırılması, caydırıcı nitelikte cezai yaptırımlar uygulanması gerektiği oldu.

Veteriner Dairesi Müdürü Hüda Hüdaoğlu:
“Kaçak ette sağlık kuralları ihlal edilir”
“Kaçak et, piyasada fiyat farkı oluşması demektir. Kaçak eti daha ucuza alıp satan esnaflar, haksız rekabete yol açar. Şahsi fikrimce, bu gibi sorunlar ülke olarak tanınmamış olmanın yarattığı unsurlardır. Avrupa’da et üretimi maliyeti daha ucuz olduğu için, Kıbrıs’ın güneyi ürünü ithal ediyor. Bu sayede piyasalarında yerli ve ithal ürün şeklinde fiyat dengesi de oluyor. Kuzeyden ise insanlar, geçiş noktalarından kaçak et geçirerek burada ürünü ucuza satıyor. Tabii ki bizim daire olarak ticari etkenlerin yanı sıra asıl ilgilendiğimiz sağlık konusudur. Kaçak ette sağlık kuralları ihlal edilir. Bizler polisle işbirliği içinde sıkı bir denetim yaparken, halkın da bu konuda duyarlı davranarak alacağı ürünü sorgulaması, bir duyum aldığında bizlere bildirmesi gerekir.”

SEKTÖR TEMSİLCİLERİ NE DEDİ?

Hayvancılar Birliği Başkanı Mustafa Naimoğulları:
“Bu ülkedeki üreticinin desteklenmesi gerekir”
“Kuzeyde kaçak et sorunu yıllardır devam ediyor. Bazı hayvanlarda kuzey ve güney arasında fiyat farkı var. Güneyde domuz eti daha çok tercih edildiği için inek eti güneyde daha ucuz, bu sebeple de kaçak yollarla kuzeye getirilip satılıyor. 2018’de 9 ton kaçak et tespit edilmiş olsa da bu rakam beklide çok çok daha yüksektir. Bizlerin ne yazık ki elektrik, yem ve benzeri maliyetleri çok yüksek, bizim hayvancılarımız da bu sebeple hayvanı daha pahalıya satmak zorunda kalıyor. Bu ülkedeki üreticinin desteklenmesi gerekir. Yeme %30 zam geldi, döviz düştü ancak zamlarda bir indirim olmadı. Bu sebeple de piyasada da ucuzlama olmuyor. Ülkemizde kontrol ve denetim olması gerektiği boyutta değil. Güneye kıyasla maliyetlerimiz oldukça yüksek, bizler de hayvanı kasaplara pahalı satmak durumundayız, dolayısıyla onlar da tüketiciye eti pahalı satıyor. Anlayacağınız bu bir döngüdür aslında. Ülkemizin üreticileri desteklemesi, maliyetlerindeki fahiş fiyatları kaldırması gerekir. Ancak bu şekilde kaçak etin önü kesilebilir.”

Kasaplar Birliği Başkanı Halil Akbıçak:
“İnsan sağlığı ile oynanıyor”
“Kaçak et, yakalanmayanlarla birlikte aslında neredeyse 59 ton, belki daha fazladır. Bunun da en büyük sebebi tedbir ve caydırıcı cezaların yeterli olmamasıdır. Geçiş noktalarında sıkı denetim olmalıdır. Kaçak et sebebiyle piyasada ciddi fiyat farkları vardır. Bu da, ekonomiye ciddi derecede zarar verir, esnaflar arasında haksız rekabete sebep olur. Sağlıksız koşullarda getirilip satılan bu ürünlerle, insan sağlığı ile oynanıyor. Kaçak ete bir son vermek için ciddi çare bulunmalı. Kaçak et sattığı tespit edilen dükkan kapatılmalı, en kötü ihtimalle büyük para cezası almalı. Tabii ki bunun yanı sıra iç piyasada yeterli ürün de olmasına dikkat edilmelidir. Sadece kaçak et getirip satmak yasaktır denmemeli, bu çok ciddi bir suçtur ve cezası da buna uygun olmalıdır. Çünkü sadece yasaklama ile hiçbir şeyin önüne geçilmiyor.”

Kasaplar Birliği As Başkanı, Erkasap Et Pazarı’nın Sahibi Azmi Erkasap:
“Halk sağlığıyla oynamaya ve haksız rekabete göz yumuluyor”
“Kaçak eti ne yazık ki halk da daha ucuz bulduğu için bilerek veya bilmeyerek tercih ediyor. Bizler ise esnaf olarak, haksız rekabete uğradığımız için mağdur oluyoruz. İnsanlar güneyden aldıkları ucuz etleri burada ucuza satıyor, bizler ise kıyasla daha pahalıya ürün sattığımız için halk tarafından tercih edilmiyoruz. Büyük, adı duyulmuş şirketler kaçak et sattığında onlara hiçbir şekilde ceza verilmiyor, verilse de caydırıcı nitelikte olmuyor. 2018 yılında kaçak et 9 ton olarak tespit edilmiş, ancak sayı maalesef bundan çok çok daha fazladır. Halk sağlığıyla oynamaya ve haksız rekabete göz yumuluyor. Ben eti 65 TL’ye satıyorsam, kaçak et satan kişi 45 TL’ye satıyor, haksız kazanç elde ediyor. Küçük esnaflar piyasada rekabet edemez oldu. Bu durum her geçen yıl daha da kötüye gidiyor. Esnaf kirasını ödeyemez durumda. Geçiş noktalarında çok sıkı denetim olmalı, her bagaj kontrol edilmeli. Kaçak et sattığı tespit edilen kişinin ise dükkanı kapatılmalı, mühür vurulmalı.”

Kermeoğlu Kasap’ın Sahibi Mehmet Kermeoğlu:
“Satın alan da tespit edilerek o kişinin dükkânı kapatılmalı”
“Senelerdir aynı şeyleri duyuyoruz. Bir şeyin değişeceğine olan inancımızı yitirdik. Yetkililer, kaçak eti güneyden kuzeye geçiren aracı insanları yakalıyor, ancak o kişinin bu eti hangi kasaba sattığını, kimin aldığını takip etmiyor. Asıl önemli olan, sadece eti getireni değil, bunu satın alanı da tespit ederek o kişinin dükkanını kapatmaktır. Bu hem diğerleri için caydırıcı bir ceza olur, hem de suçu işleyen herkes cezalandırılmış olur. Ancak cezalar yeterli olmadığı için, kişi hapse girse bile çıktığı gün aynı suçu yine işliyor. Tüketicilerin sağlığı tehlikeye atılıyor. Örneğin ben yerli ürünü 50 TL’ye satıyorsam, kaçak et satan 30 Liraya sattığı için insanlar daha ucuz bularak onlardan satın alıyor. Dolayısıyla bizler de rekabet etmekte zorluk çekiyoruz. Ben otuz senedir bu mesleği yapıyorum, on sene önce Pazar sabahı dükkanın önü neredeyse kuyruk olurdu, insanlar dükkanı açmamızı beklerdi. Şimdi ise öğle vakti olsa da gelen yok. İnsanlar hafta sonu der demez güneye gidiyor. Bizler, maliyetlerimizi ele aldığımızda aslında eti ucuza bile satıyoruz. Dükkanı esnaf kredisi ile geçiriyoruz. Kira, elektrik, su, vs. ihtiyaçlar derken hiçbir şeye yetişemiyoruz. Personel sayımızı azaltmak durumunda kaldık. Böyle olacağına, ithal izni vererek piyasada ithal ve yerli ürün satmamız lazım. Bu sayede dengeli fiyat olur, tüketici istediğini alır, her esnaf kazanır.”

Cumhur Kasap’ın Sahibi Mustafa Cumhur:
“Kaçak et konusunda hiçbir şekilde taviz verilmemeli”
“Bu ülkede gelmiş geçmiş hükümetlerin, Tarım Bakanlarının çıkarları uğruna kaçak ete göz yumması yüzünden şu anda önümüzde böyle bir tablo vardır. Kıbrıs’ın kuzeyinde hayvancılık sektörü bitmiş vaziyettedir. Kaçak etin burada satılması, ailemizin ve çocuklarımızın yemesi yetkililerin yetersiz denetiminden dolayı kaynaklanmaktadır. Yetkililerin, kasaplara ve hayvancılara belli bir fiyat listesi vermesi, ürünün nerede hangi fiyata satıldığına dair denetim yapması gerekir. Halkın sağlıksız et yemesine daha fazla göz yummamalılar. İnsan sağlığı diye bir şey kalmadı artık. Halk nerede ucuz bulursa oraya yöneliyor çünkü daha pahalısını karşılayamıyor. Bu çok ciddi bir konudur ve bir an evvel bir şeyler yapılmalıdır. Diğer kasapların da aynı şekilde kaçak et konusunda hiçbir şekilde taviz vermemesi gerekir.”