Neriman Cahit

DERNEKLERİN YAYGINLAŞMASI

LEFKE BAYANLARI YARDIM SEVERLER KURUMU – (1958)

Esas gayesi eğitim, teşvik ve fakir çocuklara yardım ışığında, sosyo – eğitsel bir kadın örgütüydü. 1958’de kuruldu. Bu derneklerin kullanmaya başladıkları, “Kurum” ibaresi önemlidir ve toplumun, 1940 – 50’li yıllarda kurumlaşmaya gittiğini gösteriyor. (K.T. Toplumu, gerçekten de 1940’lı yıllarda kurumsallaşmaya, siyasal ve toplumsal örgütlerinde “kurum” sözcüğünü kullanmaya başlamıştır. Ör: KATAK (Kıbrıs Adası Türk Azınlık Kurumu, Yoksullar Kurumu, Kıbrıs Türk Kurumlar Birliği, K.T. Kurumları Federasyonu, Yardımcı Analar Kurumu gibi.)

Derneğin kurucu üyesi ve ilk başkanı Münife Yusuf çok faal bilinçli bir hanımdı, eşinin görevi nedeniyle uzun yıllar Lefke’de ve daha sonra da gittiği Larnaka’da kadın örgütlenmesinde öncülük yapmıştır. Asbaşkan – Gülsün M. Edip, Sekreter – Sevim H. Zihni, Tahsildar – Süheyla Sait, Sandık Emini – Latife Galip Zeki, Faal üyeler Servet Hüseyin ve Müyesser Nail. (Dernek, varlığını 1963 yılına kadar sürdürmüştür.)

KIBRIS TÜRK KADINLAR BİRLİĞİ MERKEZ ÖRGÜTÜ – (1953)

Bildiğimiz anlamda kadın örgütlenmesi – 1931 Rum isyanından sonra, Sömürge Yönetimi’nin koyduğu ve 10 yıl süreyle uyguladığı ‘örgütlenme yasağından sonra, 1953 yılında K.T.Kadınlar Birliği kurulmuş adıyla ve örgütlenmesini tüm Ada çapına yayarak oldu. Özellikle de 1963 olaylarıyla başlayan Kıbrıs çatışmasında sosyal faaliyet ve yardımlarıyla önemli bir işlev yerine getirmiştir.

Dernek 20 Haziran 1953’te on iki bayan üyenin, o günlerde Kıbrıs’ı ilk kez ziyaret eden ve geniş yankılar yaratan Türkiyeli iki kadının – Milletvekili Hasene Ilgaz ve Gazeteci İffet Halım Oruz’un etkisiyle, (ama hamur bizim toplumsal / sosyal mücadele şartlarında pişmiş ve hazırdı), ilk adım atılıyor ve 21 Mayıs 1930 tarihli “Kulüplerin kaydını öngören yasaya uygun olarak kuruluyordu.

Kurucular arasında: Hatice Tahsin, Emine Hazım, Netice İkizler (M.Remzi Okan’ın en küçük kızı.) Fırnat Zeynel, Samiye Mustafa, Fikriye Niyazi, Dervişe İrfan, Şivane Aziz (gibi toplumsal ilerleyişte ve dernekçilikte payları ve deneyimleri olan kadınlar) ve Servet Küfi, Gülter Zaim, Solmaz Rafik, Sevil Ahmet, Enveriye Kufi vardı.

“Kıbrıs Türk Kadınlığı’nın eşit haklarını sağlamak ve kadınlığın sosyal ve kültürel alanda kalkınmasına hizmet etmek amacıyla kurulan derneğin “Türkiye, Türk Kadınlar Birliği” ile başlattığı ve uzun yıllardır sürdürdüğü sağlıklı bir ilişkisi vardı.

Bu dönemde, Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu ve Milli Türk Birliği’nin müşterek kurdukları, “Dayanışma Kurulu”nun Genel Başkanı Süheyla Küçük’tü; aynı komitede Aydın Denktaş da çalışıyordu.

İZCİLİK

Önceleri, izcilik İngiltere’den okullarımıza öğretmen olarak atanan “izci lideri” öğretmenler tarafından kuruldu ama bu öğretmenlerin görevleri bitip de İngiltere’ye döndüklerinde izcilik de duruyormuş.

Dünyada en yaygın olan gençlik kuruluşlarından biri olan izcilik, gençlerin kendi toplumu ve dünya için yararlı, kendine güvenen girişken ve yapıcı evsaflarla yetiştirmeyi hedefler…

Kıbrıs’ta Kız İzcilik bir İngiliz Sömürgesi olan Kıbrıs’ta İngiltere izciliğine bağlı bir dal olarak kuruldu ve ona paralel olarak gelişti. Önceleri, izcilik İngiltere’den okullarımıza öğretmen olarak atanan “izci lideri” öğretmenler tarafından kuruldu ama bu öğretmenlerin görevleri bitip de İngiltere’ye döndüklerinde izcilik de duruyormuş. (Ör. 1926 yılında Viktorya Kız Mektebi’nde iki yıl izcilik yapıldığını, o yıllarda izci olan Zekiye Özdemir’den öğrendik.)

1947 Aralığı’nda, “Dünya İzci Örgütü’nün (WAGGS) atadığı eğitimci Miss Tryce Taylor adıyla gelir ve onun gelişiyle birlikte de “gerçek izcilik” başlamış olur ve gelişerek kökleşir.

1948 yılında ise, Kıbrıs, “U.K.İzci Örgütü”nün bir kolu (Branch Association) olarak “resmen” kabul edilir. “Kız İzci Tüzüğü” onaylanır ve genel merkez açılarak ilk “Yönetim Kurulu” şu şekilde oluşur:

• Başkan: Vali’nin eşi lady Winster.
• Ada İzci Sorumlusu: Lefkoşa Komiseri’nin eşi Elizabeth Arthur.
• Kurulun ilk Türk üyesi ise Şifa Faiz’dir.

O yılların Kıbrıs’ında İngiliz – Türk – Rum ortak örgütü olarak kurulan izcilik kısa sürede toplumumuzda da benimsenir ve Lefkoşa’da (5), Mağusa’da (4) ve Larnaka’da (1) ünite olarak kurulur.