1. YAZARLAR

  2. Ödül Muhtaroğlu

  3. Kalkınma Planı taslağının değerlendirilmesi
Ödül Muhtaroğlu

Ödül Muhtaroğlu

Kalkınma Planı taslağının değerlendirilmesi

A+A-

Kalkınma planları, bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel  kalkınması için kıymetli bir yol haritasıdır. Ülkemizde de Kalkınma Planı yapılması gerektiği, uzun zamandır muhalefet partileri ile sivil toplum örgütleri tarafından talep edilmekteydi.

2025-2029 yıllarını kapsayan 5 Yıllık Kalkınma Planı taslağı, geçtiğimiz gün, Hükümet ve DPÖ yetkilileri tarafından kamuoyuna tanıtıldı. Yapılması elbette ki önemlidir. DPÖ yetkililerini ve uzmanları tebrik ediyorum. Ama, kalkınma planının tamamlayıcısı  olarak, orta vadeli programın da her yıl yapılması gerekmektedir.

Bugünkü yazımda, kalkınma planının ana hatlarını ve özet bilgilerini aktaracağım.

Kalkınma Planının temel amacı olarak, plan dönemi boyunca kamu mali disiplininin sağlanması, ekonominin doğru ve kaliteli büyümesi, ekonomik ve mali politikaların enflasyon oluşturmayacak şekilde planlanması öngörülmektedir.

Kalkınma planının temelde beş ana ekseni bulunmaktadır. Bunlar; istikrarlı ve güçlü büyüme; rekabetçi ve yüksek katma değerli üretim kapasitesinin artırılması; yaşanabilir mekanlar, sürdürülebilir çevre; nitelikli ve sağlıklı insan, güçlü toplum ile kalkınma için ulusal ve uluslararası iş birliği konularıdır.

Planda, ayrıca, 14 sektöre ait hedef ve politikalar da bulunmaktadır. Planda, sadece ekonomik kalkınma değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel kalkınma  hedefleri de yer almaktadır.

İstikrarlı ve güçlü büyüme başlığı altında, dengeli büyüme; tek haneli enflasyon; makroekonomik ve finansal istikrar; yüksek kişi başı gelir ve kayıt dışılıkla mücadele hedeflenmektedir.

Bu hedefler, bütçe disiplini; sürekli ve etkili denetim, kamu harcamalarının kontrolü ve verimliliğin artırılması politikalarıyla sağlanacaktır.

Rekabetçi ve yüksek katma değerli üretim kapasitesinin artırılması konusunda ise, turizm ve yükseköğrenimde kalite ve verimlilik artışı; sanayi ve tarım sektörlerinde dijital dönüşüm ve yeşil üretim süreçlerinin uygulanması; enerji verimliliği, gelişmiş altyapı, limanlar ve ulaşımın geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Bahse konu hedeflere ulaşılmasında, Kuzey Kıbrıs (North Cyprus) markasının tanıtımı; yükseköğretimde uluslararası standartların artırılması; turizm ve tarımda ürün çeşitliliği ve pazar genişletme, dijital ve yeşil dönüşüm; gıda güvenliği, modern ve iyi tarım uygulamaları, sertifikalı üretim, Ar-Ge, teknoparklar, enerji verimliliği, etkin devlet yardımları politikaları belirlendi.

Kalkınma planında, öncelikli gelişme alanları olarak, inşaat ve gayrimenkul sektörü, enerji, bilgi ve iletişim teknolojileri, bilim teknoloji ve yenilik (AR-GE), teknoloji geliştirme bölgeleri (teknoparklar) belirlendi.

Planda ayrıca, kentsel ve kırsal alanlarda yaşam kalitesinin artırılması; yerel yönetimlerin gelirlerinin artırılması; kırsal kalkınma ve doğal kaynak yönetimi ve etkili çevre koruma politikaları da bulunmaktadır.

Bunlar yanında, planda, yeni eğitim kurumları ve eğitimde kalite artışı; yeni hastaneler ve sağlık merkezleri; düşük işsizlik oranı ve yüksek istihdam; kültür mirasının korunması; spor ve kültürel faaliyetlerin artırılması; sosyal hizmetlere eşit erişim hakkı hedefleri de bulunmaktadır.

Plan döneminde turizm ve yükseköğretim alanlarında sağlanan gelirlerin artırılması öngörülmekte, katma değeri yüksek ihraç ürünlerinin ve ihracatın artırılması, cari işlemler dengesinde iyileşme sağlanması, daha güçlü, rekabetçi ve sürdürülebilir bir ekonomi oluşturmak hedeflenmektedir.

Kalkınma Planı hazırlanması ve yukardaki hedefler önemlidir ama ülke  ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde hayata geçirilmesi, uygulanması daha da önemlidir. Sadece planlarda, programlarda yer alması yeterli değildir ve bir mana ifade etmemektedir. Ancak, uygulamaya geçerse halka ve ülkeye fayda sağlayacaktır.

Bu bağlamda, planın sadece raflarda kalmaması, uygulanacak politika ve icraatlarla ekonomik, sosyal, kültürel kalkınmaya yön vermesi gerekmektedir.

Yıllardır, ekonomik protokollerin içindeki eylem planlarının çok büyük bir kısmının hayata geçmediğini bildiğimiz için, bu endişeleri taşıdığımız bir gerçekliktir.

Bütçesi olmayan, gerçekleşmeyecek hedefler kalkınma planında yer almamalıdır. Ayrıca, bir ülkenin kalkınma planının sağlam temellere dayandırılması için, mutlaka ülkenin gerçek nüfusu bilinmeli, bu bağlamda, nüfus sayımı yapılmalıdır.

Planlı ilgili detaylı analizlerimi  önümüzdeki günlerde yapacağım için, bugün planla ilgili gördüğüm bazı eksiklikleri ve önerilerimi aktaracağım.2029 yılı ile ilgili yazılan bazı ekonomik ve sosyal hedef rakamlarının gerçekleşmesinin zor olduğu görülmekte, bu hedeflerin daha rasyonel olması düşünülmelidir.

Örneğin, 5 yılın sonunda, yani 2029 yılında, GSYİH’ nın dolar olarak  toplam değeri, kişi başına milli gelir rakamı, enflasyon oranı, toplam ihracat rakamı, turizm gelirleri, turizm yatak kapasiteleri, gelen yolcu sayıları, genç nüfusta işsizlik oranları gibi benzeri konularda konulan hedef rakamları yeniden gözden geçirilmelidir.

Beş Yıllık Kalkınma Planının son taslağına, daha önce komisyonlarda görüş verseler bile, ekonomik örgütler, Sendikalar, sivil toplum örgütleri ve tüm siyasi partilerin katkı koyması, öneri sunması  mutlaka sağlanmalıdır.

Bu şekilde ancak, planın tüm toplum tarafından sahiplenilmesi, aidiyet duyulması ve desteklenmesi sağlanabilecektir.

Ülkemizin, özellikle son 5 yıldır en büyük sorunu, güncel bilgi ve veriye dayanan herhangi bir plan ve programının olmaması, yani plansız bir şekilde yönetilmesiydi.

5 yıl öncesine kadar, Kalkınma Planı olmasa bile, ülkemiz, 3 yıllık orta vadeli programlarla yönetilmekteydi. Yani plansız, programsız değildi. Hükümetlerin elinde bir yol haritası bulunuyordu.

Hükümet’ in elinde plan, program ve yeterli bilgi yoksa, ülke  nüfusunu bilmezse, enerji, su, konut, okul, hastane, ilaç, yol ve diğer ihtiyaçlarını,  yapılacak yatırımları planlayamaz.

Maalesef, son  5 yıldır KKTC’yi yöneten hükümetlerin hiçbiri, ülkenin ekonomik ve sosyal hayatına yön verecek  orta vadeli programı dahi yapmamıştır.

En son Orta Vadeli Program( OVP), 2019 yılında Dörtlü koalisyon hükümetinde, benim müsteşar olduğum dönemde, DPÖ tarafından hazırlanmıştı. Elbette, ondan önceki yıllarda da OVP’ler hazırlamıştık.

Ülke, bunun eksikliğini son 5 yıldır yaşıyor. Halkın içinde bulunduğu sorunlar, bir türlü çözülememiş, günden güne artarak çığ gibi büyümüştür.

Hükümet, kalkınma planında da yer alan,  pahalılık, enflasyon ve yoksullukla  mücadele,  bütçe disiplini, sürdürülebilir ekonomik büyüme, işsizlik, eğitim, sağlık, tarım, yol güvenliği, çevre ve elektrik sorunlarını çözecek  politikalara öncelik vermeli ve bunları hayata geçirmelidir. Hükümet, uzun zamandır bu konularda başarısız olmuştur

Bu yazı toplam 1021 defa okunmuştur.
Önceki ve Sonraki Yazılar