Anayasa Mahkemesi, Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası’nda yer alan ‘özel hasta bakma hakkı’ tanımındaki ‘özel’ kavramını reddetti, ilgili maddede tadilata işaret etti

Didem MENTEŞ

Anayasa Mahkemesi, Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası altında yer alan ‘özel hasta bakma hakkı’ tanımını yapan ‘özel’ kelimesini Anayasa’nın eşitlik ilkesine ve hukuk devleti aykırı buldu, ilgili maddede tadilat yapılmasına işaret etti.

Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Kasım 2017’de Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası’nın 2’inci maddesi ile esas yasaya eklenen ‘özel hasta bakma’ tefsiri (tanımı) ve esas Yasa’nın 40.maddesinin 1 ve 3. fıkralarını değiştiren 3.maddesinin Anayasaya aykırı olup olmadığı veya uygun olup olmadığı konusunda görüş bildirmesi için Anayasa Mahkemesi’ne müracaat etmişti.

Anayasa Mahkemesi, söz konusu maddelerle ilgili değerlendirmesini yaprak dün kararını açıkladı.

Mahkeme, yasaya ‘özel hasta bakma hakkı’ tanımı konulduğunu, ‘özel’ tanımının 2’inci iş yapmayı çağrıştırdığına vurgu yaparak, ‘özel’ adı altında sağlık hizmeti verilmesinin Anayasa’nın eşitlik ilkesine ve hukuk devleti ilkesine aykırı olduğuna karar verdi.  

Mahkeme kararında; devletin görevlendireceği kamu hekimleri ile kamu sağlık çalışanlarının mesai saatleri dışında ve tatillerde sağlık hizmeti vermesinin devletin görevi olduğunu, böyle bir uygulamanın haklı nedenlere dayandığı belirtilerek, bu hizmetlerin nerede ve ne şartlarda verileceğini belirleme yetkisinin de devlette olduğuna vurgu yaptı.

Anayasa Mahkemesi kararını açıkladı

Dava aşamasında, Başsavcılık ve Serbest Hekimler Birliği tarafından ilgili Değişiklik Yasası’nın anayasaya aykırı olduğunu, Sağlık Bakanlığı, Meclis ve Tabipler Birliği avukatlarının da yasanın Anayasaya aykırı olmadığını iddia etmişti. Duruşmaların ardından dava karara kalmıştı. Anayasa Mahkemesi karar için dün saat 14:05’te oturum yaptı, yarım saate yakın bir okundu.

Başkanlığı’nda Narin Ferdi Şefik, üye yargıçlar Mehmet Türker, Ahmet Kalkan, Tanju Öncül ve Gülden Çiftçioğlu’ndan oluşan Anayasa Mahkemesi’nin baktığı davada, Cumhurbaşkanlığı adına Savcı İlter Koyuncuoğlu bulundu. K.T. Tabipler Birliği’ni temsilen avukat Fevzi Hansel, Serbest Çalışan Hekimler Birliği’ni temsilen avukat Levent Kızılduman, Tıp-İş’i temsilen avukat Jale Dizdarlı ve Sağlık Bakanlığı avukatı da hazır bulundu. Meclis’i temsilen ise mahkemede kimse yer almadı.

Önceki kararlara değinildi

Anayasa Mahkeme Başkanı Narin Ferdi Şefik, dünkü dava kararın okudu. Şefik, Cumhurbaşkanı tarafından Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası’nın 2’inci maddesi ile esas yasaya eklenen ‘özel hasta bakma’ tefsiri (tanımı) ve esas Yasa’nın 40.maddesinin 1. ve 3. fıkralarını değiştiren 3.maddesinin Anayasaya aykırı olup olmadığına yönelik görüş istediğini anımsattı.

Şefik, daha önceki Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı olduğunu vurgulayarak, daha önce Anayasa Mahkemesi tarafından doktorların 2’inci iş yapması olarak tanımlanan mevzuatın Anayasaya aykırı olduğunun tespit edildiğini hatırlattı. 

‘Özel’ kelimesi eşitlik ilkesine aykırı

Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası’ndaki ‘özel hasta bakma hakkı’ tanımında yer alan ‘özel’ kelimesinin 2’inci iş yapmayı çağrıştırmakta olduğunu dolayısıyla Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu vurguladı. Başkan Şefik, Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası’nın tefsir bölümünde yer alan ‘özel hasta bakma hakkı’ tanımına ilişkin maddedeki ‘özel’ kelimesini ve 40’ıncı maddeni 1’inci ve 3’üncü fıkralarında yer alan ‘özel’ kelimelerinin de Anayasaya’nın eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine aykırı olduğunu açıkladı.

Şefik, yasal dayanağını Kamu Sağlık Çalışanları Yasası’ndan alan Sağlık Hizmetleri Ücretler Tarifesi Tüzüğü’nün de bağlı olduğu 40’ıncı maddeyi incelemeye de Anayasa Mahkemesi’nin yetkili olmadığını vurguladı.

Devletin görevi

Başkan Şefik kararda; devletin görevlendireceği kamu hekimleri ile kamu sağlık çalışanlarının, mesai saatleri dışında ve tatillerde sağlık hizmeti vermesinin devletin görevi olduğunu, böyle bir uygulamanın haklı nedenlere dayandığı belirterek, bu hizmetlerin nerede ve ne şartlarda verileceğini belirleme yetkisinin de devlette olduğuna vurgu yaptı. Hekimlik mesleğinin doğası gereği doktorların mesai ile sınırlandırılamayacağını, hastaların da sağlık sistemine ve dilediği hekime erişme hakkı olduğuna dikkat çeken Şefik, angarya çalıştırma olamayacağı için devletin, mesai saatleri dışında hekimlerini ve ihtiyaç duyulabilecek personelini görevlendirerek, ücret ödeyebileceğini hatta o saatlerde hastalardan da ücret alabileceğini aktardı.

Avukat Kızılduman: “Kamu doktorları hastalardan ücret alamayacak”

YENİDÜZEN’e konuşan Serbest Çalışanlar Birliği avukatı Levent Kızılduman, karar neticesinde Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasası’nın ‘özel’ kelimesinin anayasa aykırı bulunması ile anlamı kalmadığını belirterek, 2’inci iş yapma yasağının yürürlükte kalmaya devam edeceğini ve/veya bu yasağın delinemeyeceğini söyledi. Kızılduman, kamuda çalışan hekimlerin mesai saatleri sonrasında ve tatillerde özel hasta bakma hakkı adı altında ve özel hastaların ödeyeceği özel ücret ile hasta bakma imkanı olmayacağını aktararak, “mesai sonrası veya dışında hekimler, kamuda hasta bakacaklarsa mevcut Kamu imkanları kapsamında hastalardan değil devletten ücret alabileceklerdir” dedi.

Kızılduman, “Sağlık Hizmetleri Ücretler Tarifesi Tüzüğü yürürlüğe girdikten sonra Serbest Çalışan Hekimler Birliği tarafından YİM’de İyi İdare Yasası tahtında dava açılmıştı. YİM, İyi İdare Yasası’nın Anayasaya aykırı hükümler içerdiği gerekçesiyle uygulanabilir olmadığına kanaat getirerek, yetkisizlik kararı vermişti. Tüzük yasal dayanağını, Kamu Sağlık Çalışanları Yasası’ndaki, öze hasta bakma hakkından almaktaydı. Özel hasta bakma kapsamında ‘özel’ kelimesi Anayasaya aykırı bulunduğu gerekçesiyle tüzüğün de yasallığı kalmamış ve/veya meşruiyeti tartışır hale gelmiştir. Dolayısıyla Hükümet tarafından Anayasaya uyumlu bir tüzük yapılması beklenilmektedir” şeklinde konuştu.

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği:
"Çalışmalara katkı sağlamaya hazırız" 

Karar sonrası Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği adına Başkan Kenan Arifoğlu yaptığı açıklamada, Kamu Sağlık Çalışanları (Değişiklik) Yasasıyla getirilen “özel hasta bakma hakkı” tanımının, sadece “özel” kelimesi hariç Anayasaya uygun bulunduğunu ve ‘özel hasta bakma hakkı’nı düzenleyen 40’ıncı madde de, “özel” kelimesi hariç yürürlükte kalmaya devam edeceğini açıkladı.

Arifoğlu, Sağlık Bakanlığı’nın kamunun vereceği sağlık hizmetlerinin mahkeme kararı ışığında gerekli yasal zemine oturtulması hususunda yapacağı çalışmalara katkı sağlamaya hazır olduklarını da bildirdi.

Tabipleri Birliği’nin açıklaması şöyle: Anayasa Mahkemesi, “Özel Hasta Bakma Hakkı” ile ilgili olarak Kamu Sağlık Çalışanları Değişiklik Yasası Hususunda Cumhurbaşkanı’nın Görüş İstemi Üzerine bugün (dün) kararını verdi. Anayasa Mahkemesi, her şeyden önce, Esas Yasanın Özel Hasta Bakma Hakkı’nı düzenleyen 40’ıncı maddesinin yürürlükte kalmasının anayasaya aykırı olmadığını; ancak, bu maddede yer alan “özel” kelimesinin anayasaya aykırı olduğunu ortaya koydu.

Karara göre, özel kelimesi ikinci işi çağrıştırmakta ve ikinci iş yasağı nedeniyle anayasanın eşitlik ilkesine aykırı düşmektedir. Ancak, devletin görevlendireceği kamu hekimleri ile kamu sağlık çalışanlarının mesai saatleri dışında ve tatillerde sağlık hizmeti vermesinin devletin görevi olduğu ve böyle bir uygulamanın haklı nedenlere dayandığı ifade edilen kararda, verilecek bu hizmetin nerede ve ne şartlarda verileceğini belirleme yetkisinin de devlette olduğu ortaya konmuştur.

Sonuç olarak, değişiklik yasası ile getirilen “Özel Hasta Bakma Hakkı” tanımı, sadece “özel” kelimesi hariç anayasaya uygun bulunmuş ve “Özel Hasta Bakma Hakkı”nı düzenleyen 40’ıncı madde de, “özel” kelimesi hariç yürürlükte kalmaya devam edecektir. Anayasa Mahkemesi’nin kararının ülkemize hayırlı olmasını diler; Sağlık Bakanlığı’nın kamunun vereceği sağlık hizmetlerinin Mahkeme Kararı ışığında gerekli yasal zemine oturtulması hususunda yapacağı çalışmalara katkı sağlamaya hazır olduğumuzu bildiririz”

Kıbrıs Türk Serbest Çalışan Hekimler Birliği
"Kamu hekimlerinin yasal zeminde çalışması biran evvel sağlanmalıdır”

Kıbrıs Türk Serbest Çalışan Hekimler Birliği (KTSÇHB) adına Başkan Remzi Gardiyanoğlu ise kamu hekimlerinin biran evvel yasal zeminde çalışmalarını sağlamak amacıyla Başbakan’a ve Tabipler Birliği’ne çağrıda bulundu.

Gardiyanoğlu, açıklamasına şunlara yer verdi: Kamu hekimlerinin 2. iş yapma sevdası  uğruna mahkeme koridorlarında geçirdiğimiz bir sürecin daha sonuna az önce gelmiş bulunuyoruz. Anayasa Mahkemesi, Kamu Sağlık Çalışanları  40’ıncı maddesinde yer alan özel hasta bakma terimini Anayasaya aykırı buldu. Buradan öncellikle hukuk devletinin  başı olan Sayın Cumhurbaşkanımıza, yönetim kurulum  ve üyelerimiz adına teşekkür ederim. Ayrıca Sayın Başbakanımıza da bir çağrı yaparak; artık kamu hekimlerinin 2. iş  rüyasının tamamen bittiğini bu konuda sağlıkta daha fazla zaman kaybetmeden herkesin yasal zeminde çalışmasını sağlamasını, bunun direktiflerini  Sayın Sağlık Bakanı’na vermesini ayrıca KTTB Başkanına da artık kendi de dahil, üyelerini yasal zeminde çalışmaya davet etmesini  acilen talep ediyoruz. Unutulmaması gereken bir diğer noktada yakın zamanda Alicengiz Oyunu olarak bakanlar kurulundan geçen Ücretler Tarifesi Değişiklik Tüzüğü’nün de artık geçerliliğinin kalmadığıdır. Bu konu ile ilgili geniş açıklama ve atılacak adımlar yönetim kurulumuz tarafından gerekçeli karar alındıktan sonra  ve üyelerimiz ile  yapılacak toplantı sonucunda tüm kamuoyu ile paylaşılacaktır”