Ödül Aşık ÜLKER

Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Klinik Şefi Dr. Mustafa Akansoy, tam kapanma kararı alma konusunda zaman kaybedildiğini ve tam kapanmanın en az 14 gün olması gerektiğini söyledi.

Pandemi ekibinde görev alan Dr. Mustafa Akansoy, “En az iki haftalık tam kapanma olmalı, iki hafta sonunda durumu değerlendirip gerekirse bunu üçüncü haftaya uzatmak lazım. Bu virüsün üreme süresi 2 ile 14 gün arasındadır... En az iki haftalık tam kapama olmalı ve bu sürede tarama yapılmalıdır” diye konuştu.

Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi üyesi Dr. Akansoy, komitenin ve doktorların bir ay önce tam kapanma olması gerektiği yönünde uyarılar yaptığını ancak bunun uygulanmadığını kaydederek, “Zaman kaybettik, biz kapanma uyarısı yaptığımızda dikkate alınmış olsaydı, 5 hafta önce bu karar alınmış olsaydı, şu anda sıfır vaka noktasında olacaktık” dedi.

“Haklı çıkmak, acı veriyor, üzüyor”

Soru: Neden bu noktaya geldik, ipin ucu nerede kaçtı da şimdi vaka sayısındaki bu patlamayı yaşıyoruz?

Dr. Akansoy: Biz gerek hekimler, gerek hekim birlikleri, grupları ve Bulaşıcı Hastalıklar Üst Kurulu olarak bir aydan uzun bir süredir “bu işin sonu kötü, ipin ucu kaçmak üzeredir” diye uyarmaktayız. Ama anlaşılan o zamanki vaka sayıları halkımıza da, yönetenlere de çok ciddi gelmedi, belki de uyarılarımız bazılarına komik geldi, bilmiyorum, kimse bunu anlamak istemedi. Olay Lapta, Alsancak’tayken, bu iki yeri tam kapatıp, Girne’yi tam kapatmadan tedbirler alsaydık, bugünkü duruma gelmeyecektik. Maalesef çok üzücü. Haklı çıkmak, acı veriyor, üzüyor.

Niye bu hale geldik? Bunun birinci sebebi zamanında tam kapanmamaktır. İkinci sebebi ise halkın kendisidir. Temaslı olduğunu, temaslısını saklayanlar oldu. PCR yapıp, evde izole olan, ilerleyen günlerde tekrar PCR yaptırıp, pozitif olunca hastaneye gelenler var. Ölen vakalardan bazılarında da bunu gördük. Hasta olduğu halde evde 4-5 gün bekleyip, sonra PCR yapıp, pozitif çıkınca bize gelen ve süreç içerisinde ölenler oldu. Genç ölümlerde de geç kalma olduğunu gördük.

Soru: Yılın başında söylediğiniz önlemler alınmadı. Daha sonra önce bölgesel kısmi kapanma yapıldı, sonra tüm Kuzey Kıbrıs’a kısmi kapanma uygulaması yayıldı...

Dr. Akansoy: O kapanma, kapama değildi, kimse kimseyi kandırmasın. Kapandık mı, gındırdık mı belli değildi. Bir haftalık kısmi kapanma yerine tam kapanma yapılsaydı vaka sayıları düşmeye başlardı. Vaka sayıları düşmedi, arttı, demek ki temas devam etti. İnsanlarımız da bu işi Mart-Nisan aylarındaki kadar ciddiye almadı. Şimdi geriye dönüp baktığımızda, “belki de o dönemde o kadar sıkı kapanmak gerekmiyordu” diyorum. Ama o dönemde virüsü tanımıyorduk, bilmiyorduk, hepimiz korktuk ve kapandık. O dönemde iki ay kapandık, şimdi o dönemdeki gibi iki haftalık tam kapanma istiyoruz.

“Evden dışarı çıkmak yok”

Soru: Tam kapanmadan kastınız nedir?

Dr. Akansoy: Evden dışarı çıkmak yok. Öyle “canım sıkıldı, gideyim eczaneden anneme bir panadol alayım” veya “Bolibif bitti, gidip marketten alayım” yok. Elbette insanlar acil ihtiyaçlarını karşılayacaklar ama sadece gerçekten elzem, acil ihtiyaçlar için sokağa çıkılmalı.

Mesela mahallesinde 3 market varken, 5 kilometre uzaktaki bir markete gidenlere ceza verilmeli, bunun yaptırımı olmalı. Daha sıkı denetim yapılmalı.

“En az iki hafta tam kapanma olmalı, gerekirse üçüncü haftaya uzatılmalı”

Soru: Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi daha önce iki haftalık tam kapanma kararı almıştı ancak Bakanlar Kurulu bunu bir haftalık kısmi kapanma şeklinde uyguladı. Perşembe akşamı, 10 günlük genel tam kapanma kararı alındı. Bu süre yeterli mi?

Dr. Akansoy: En az iki haftalık tam kapanma olmalı, iki hafta sonunda durumu değerlendirip gerekirse bunu üçüncü haftaya uzatmak lazım. Bu virüsün üreme süresi 2 ile 14 gün arasındadır. %90-95, 5-5 buçuk günde ürüyor. En az iki haftalık tam kapama olmalı ve bu sürede tarama yapılmalıdır.

Soru: Alınan 10 günlük tam kapanma sonrasında vaka sayılarının nasıl bir seyir izlemesini bekliyorsunuz?

Dr. Akansoy: Vaka sayısında en az 5 gün sonra ciddi anlamla düşme olabilir. İşlerin yoluna girmesi için ise en az 14 gün tam kapanma gerekir. Bu söylediğim matematiksel hesaplamadır, pratik daha farklı olabilir.

“Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin tamamına yayılmak durumunda kalacağız”

Soru: Vaka sayıları hızla artmaktadır. Hastanenin durumu nedir?

Dr. Akansoy: Şu anda Acil Durum Hastanesi ve Pandemi Merkezi yani karantina göğüs, karantina intaniyede sadece 10 yatak boş. Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi ana binasında karantina olarak kullandığımız nöroloji servisi de boştur. 10 yatak dolunca oraya geçeriz. Nöroloji Servisi de dolunca büyük ihtimalle Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin tamamına yayılmak durumunda kalacağız.

Maalesef gelen vakalar da kötü durumda geliyor. Yatırdığımız her hastada ciddi sıkıntı var. Geçtiğimiz haftalarda tanı alan, tedavilerinin beşinci ve altıncı günündeki beş hastayı yatırmak zorunda kaldık. Tomografileri tertemiz olan 57 ve 62 yaşında iki hastayı, tedavilerine başlayıp otele gönderdik. Maalesef iki taraflı yaygın zatürre ile hastaneye geri geldiler ve yatırdık. Bu, tedavi altındayken oldu.

“Zaman bizim için önemli”

Soru: Pandemi otellerinde yeterli sağlık elemanı, doktor olmadığına dair haberler var. Oralarda durum nedir?

Dr. Akansoy: Her otelde doktor yoktur ama hemşire vardır ve birkaç doktor arkadaşımız bu otelleri gezmektedir. Sağlık Bakanı Sayın Pilli ile de görüştük ve bu otellere doktor takviyesi yapılacak. Şimdi otellere bakan hemşirelerden bize sürekli bilgi akışı gelmektedir. Hastalarımıza da otele gönderirken en ufak bir sıkıntı yaşadıklarında hemşireye haber vermelerini söylüyoruz. Zaman bizim için önemli.

Hastaneye geç gelmeler, geç kalmalar oldu. Şu andan itibaren artık geç kalma beklemiyorum. Sanırım herkesin başına “dank” etmiştir, işin ciddiyetini anlamışlardır diye düşünüyorum.

“Kapasitemiz dolmak üzeredir”

Soru: Şu anda hasta sayısı açısından peak, en üst noktaya ulaştık mı? Sizce vaka sayıları nerede durur?

Dr. Akansoy: Peak noktasına ulaştık mı? Ulaşsak ne olacak, ulaşmasak ne olacak? Varsayalım 3 gün sonra günlük vaka sayısı 150 oldu sonra 50’ye düştü ve öyle gitti. Önemli olan ortalama hasta sayısıdır, gelen hastalardaki zatürre durumudur? Kaç hastayı yatırıp, kaç hastayı otele göndereceğiz? Kapasitemiz dolmak üzeredir. Olay sadece yatakların dolması değildir? Sağlık personelinin insan üstü gayreti var. Kış ayları göğüs hastalıkları açısından zaten en zor dönemlerdir ve şimdi bunun üstüne korona da bindi. Sadece COVİD hastalarına değil, alanımızdaki COVID dışı hastalara da bakmamız gerekiyor.

“Pandemi ekibinin üstündeki yükün azatılması gerekiyor”

Soru: Pandemi ekibinin durumu nasıl? Mart’tan beri çok yoğun bir tempoda çalışıyorsunuz...

Dr. Akansoy: Ekip iyidir, bazı endişeleri de var. Şu anda dayanıyorlar, ama nereye kadar? 10-15 gün daha bu tempoda gidemeyiz. Ekipten hasta olan olursa, Sağlık Bakanlığı diğer doktorlardan pandemi bölümüne aktarma yapmak durumunda kalacak. Sağlık Bakanlığı diğer bölümlere çağrı yaparak, onlarla konuşarak yardım isteyebilir. Pandemi ekibinin üstündeki yükün azatılması gerekiyor. Şu durumda takviye, yedek olarak diğer bölümlerden acilen ekipler oluşturulması lazım. Bakanlık bir yazı ile “hade göreve” diyerek değil, klinik şefleri, örgüt temsilcileriyle görüşüp konuşmalı ve yardım istemeli. Güzel bir şekilde yardım istenirse herkes elini taşın altına koyar.

“Bir doktoru, hemşireyi koronadan kaybedersek, sorumlusu bizimle dalga geçenler olacak”

Her doktor bu işi yapamaz, belli kriterler var. 50 yaşın üstünde, çeşitli rahatsızlığı olan hekim arkadaşlarımızın bu ekibe gelmesini istemiyoruz çünkü risk grubundadırlar. Asistan veya genç uzmanlardan istiyoruz. Dışarıdan da pandemi ekibine gelme talebi var ama bu talebin iyi değerlendirilmesi gerekir çünkü çok farklı amaçlar için kullanılabilir. Yapılan açıklamalarla içerik farklıdır. Özelde bizimle çalışabilecek arkadaşlarımız olabilir ama hepsi değil.

Ekibimiz iyidir, istekli ve heveslidir. Dayanacaktır ama bir doktoru, bir hemşireyi yaşanan yoğunluk nedeniyle koronadan kaybedersek, bunun sorumlusu halk veya zamanında önlem almayanlar, bizimle dalga geçenler olacaktır. Her şeyi anlatmamıza, söylememize rağmen gezen, virüsü etrafa bulaştıranlar olacaktır. Böyle giderse bunları da yaşayacağız, bundan korkuyorum.

“Zaman kaybettik”

Soru: Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi üyesisiniz. Bu süreçte sizin kararlarınız ne kadar dikkate alındı? Komitenin kararlarıyla, resmi gazetede yayınlananların aynı olmadığını da gördük...

Dr. Akansoy: Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin kararları defterde yazılı ve imzalıdır. Hangi tarihte, hangi kararların alındığı, ne zamandan beri kapanma yönünde uyarılar yaptığımız bellidir. Bir aydan fazla bir süre önce bunu yaptık ama uygulama öyle olmadı. Öyle kapanma olmaz. Zaman kaybettik, biz kapanma uyarısı yaptığımızda dikkate alınmış olsaydı, 5 hafta önce bu karar alınmış olsaydı, şu anda sıfır vaka noktasında olacaktık. Bu kadar çok hastamız ve ölümüz de olmayacaktı, hastalık hastaneye bu kadar çok girmeyecekti, bu derece perişanlık yaşanmayacaktı.

“Aşı yaptırmaktan başka çaremiz yok”

Soru: Kimin hangi aşıyı yaptıracağı konusunda da endişeler var. Sizin konuya yaklaşımınız nedir?

Dr. Akansoy: Aşı yaptırmaktan başka çaremiz yoktur. Neyi bulursak onu yaptıracağız.

Bu mücadelede aşı, olmazsa olmazdır. Olmazsa olmazdır ancak %100 işe yaramıyor ama başka seçeneğimiz de yoktur. Aşı yaptırsak da tedbirlere uymaya devam etmeliyiz. Aşı hastalığı hafif geçirmek, yoğun bakıma girmemek içindir. Aşı olan kişi, hastalığı hafif geçirse de bulaştırmaya devam eder. COVID-19 olup geçirenler de yeniden hasta olabilir, onlar da tedbirleri uygulamaya devam etmelidir.

Soru: İş insanlarından aşı alabileceğini açıklayanlar var. Bu alım nasıl olmalıdır?

Dr. Akansoy: Aşı alınacaksa devlet güvencesinde, ciddi ve güvenilir kaynaklar aracılığıyla yapılmalı. Mali destek sağlayabilirler ama aşı getirtilirken araştırmasının yapılması, mutlaka onaylanması gerekir. Onayı yapacak altyapı bizde yoktur, bu konuda Türkiye’den destek alınması lazım.

Soru: Tekrar açılma nasıl olmalıdır?

Dr. Akansoy: Tam kapanma kararı ancak alınabildi. Bu süreci bir görelim, ona göre açılmayı konuşuruz.