GÜNDEMDEKİ SORU’N...

Meltem SONAY

Gündemdeki soruya ilgili kesimler ne diyor, ‘sorun’a nasıl bir çözüm öneriyor?..
UBP-DP-YDP Hükümeti’nin ‘Belediye sayısını azaltma’ amacıyla hedefe koyduğu ‘Yerel Yönetim Reformu’ gerekli mi, sürdürülebilir belediyeler için nasıl bir reform yapılmalı, belediye sayısı azaltmak reforma yeter mi?

Yerel yönetimin en deneyimli isimlerinden, Mağusa Belediyesi ve Belediyeler Birliği’nin eski Başkanları’ndan Oktay Kayalp, sadece sayılarını azaltmakla yerel yönetimlerde reformun sağlanamayacağına işaret etti, ‘Gelir artırma, denetim, sayı azaltma’ dedi…

Oktay Kayalp:

“İflas etmiş 2 belediyenin birleştirilmesiyle, iflas etmemiş bir belediye ortaya çıkmaz”

“Yerel Yönetimlerde reform kesinlikle gereklidir. Belediyelere ilişkin en son yasa, 1995’te yapılış, 51/95 sayılı yasadır. Ara ara, ihtiyaçlara yönelik yasada değişiklikler yapılsa da günümüz koşullarında yerel yönetimlerde  yasa ile şekillenecek ciddi bir reform çalışmasına ihtiyaç var.

Yerel yönetimlerde reformun bir sürü alternatifi olabilir. Bugün konuşulan şey, ölçeklerin büyütülerek belediye sayısının azaltılması.

Uluslar arası alanda yapılmış bilimsel çalışmalarda, bizimki gibi ülke koşullarında, ‘10 bin’ sayısı uygun kabul edilebilir olduğu belirtiliyor.

10 bin sayısı uygun kabul edilebilir, bu rakamlara ulaşma anlamında daha verimli çalışmalar yürütülebilir.

Ancak Hükümet’in şimdi yapmayı hedeflediği gibi yerel yönetimlerde sadece sayının azaltılması değildir ihtiyaç.”

‘Gelirleri artırma… DENETİM!’

“Belediyelerin gelirlerinin artırılarak, nasıl güçlendirileceğinin tasarlanması gerekiyor.

Aynı zamanda yerel yönetimlerde denetim mekanizmalarının da daha etkinleştirilmesi lazım. Örnek Cemal Bulutoğluları Başkanlığı’ndaki Lefkoşa Türk Belediyesi,  örnek şimdi maaş ödeyemez durumdaki Mağusa Belediyesi.

Bir emek vererek belediyeyi bir noktaya getirirsiniz, bir başkan gelir ve o emeklerin hepsini heba edebilir.

Soran sorgulayan, denetleyen yok… Denetim mekanizmaları baştan gözden geçirilmedi.

Belediyelerin yetkilerinin artırılmasının yanı sıra, devletin elindeki verimsiz işlerin de belediyelere delege edilmesi gerekiyor.

Örneğin futbol sahaları…

Spor Dairesi, kendisine bağlı futbol sahalarının bakımı için çok para harcıyor. Futbol sahalarının belediyelere devrinde, belediyeler istihdamsız, yarı maliyetle sahalara bakım sağlayabilir. Bu devlete tasarruf, belediyelere de ek gelir getirecek. Bunun gibi birçok örnek daha var… Okullardaki hademeler, genel sıhhiye işleri gibi…

Devletin hizmet mekanizmalarını gözden geçirerek verimsiz olduklarını belediyelere aktarması da reformun önemli bir bacağı…

Reformu bunların bütünü…

Şimdi konuşulan sadece sayının azaltılması, ben şahsen başka ciddi bir çalışma görmedim. Reform bütün olarak değerlendirilmezse, sadece sayının azaltılması, belediyeler açısından şimdi olduğundan daha kötü durumlar yaratabilir.”

“23 belediyenin batmasının sorumlusu sadece sistem de değildir”

“İflas eden 2 belediye birleştirildiğinde ortaya iflas etmemiş bir belediye çıkmaz. İflas etmiş iki belediye birleştirildiğinde ortaya iflas etmemiş bir belediye çıkacağını hangi ekonomik akıl söyler?..

Daha da kötü duruma sürüklenecektir.

Evet, belediyeler Sayıştay denetimine bağlıdır ama Sayıştay ayda, yılda kaç defa belediyeleri denetler?

Sayıştay denetimdeki aksaklık için personel eksikliğini öne sürüyor.

Dünyada yerel yönetimler için anında denetim için yaratılmış sistemler var. Eksikliklere, aksaklıklara, hatalara anında müdahale eden sistemler var. Araştırıp inceleyip denetim için benzerlerini getirmemiz lazım.

Aksi, tamamen başkanların iyi niyetine kalmış bir durumdur ve şu anda yaşadığımız kötü sonuçları getirir.

Şu anda 23 belediyenin batmasının sorumlusu sadece sistem de değildir, popülist yaklaşımlar, kontrolsüz harcamalar, seçim dönemlerindeki kontrolsüz istihdamlar belediyelerin bu durumda gelmesinde önemli etkendir.

Dolayısıyla yerel yönetimler reformunda, belediyelerin denetimi, gelirlerinin artırılması ve sayının azaltılması, bütünü birlikte düşünülmelidir. Sadece ölçekleri büyülterek belediye sayısını azaltmak, belediyeler açısından çok çok daha kötü sonuçlar yaratabilir.”