Kamu maliyesinin gelir kalemleri arasında KDV gelirleri önemli yer tutmaktadır. Ancak önceki yazımızda analiz ettiğimiz Kurumlar vergisi/FİF analizinde Kurumlar vergisi tahsilatının çok düşük olduğunu vurgulamıştık.

Bugün tablomuzdan görüldüğü üzere yıllar itibariyle, Dahili KDV/Limanlardan tahsil edilen KDV miktar/oranlarını inceleyip KAYIT DIŞI EKONOMİYLE ilişkilendireceğiz. KAYIT DIŞI EKONOMİ'nin kayıt altına alınması en azından makul seviyelere çekilmesi için KDV gelirlerinin gelişimi önem arz etmektedir.

KDV gelirlerinin gelişimi KURUMLAR VERGİSİ açısından da çok önemlidir. KDV gelirleri analizine geçmeden 19 Eylül tarihli yazımızda bulunan yıllar itibariyle Kurumlar vergisi/FİF tablomuzu bu kez enflasyondan arındırılmış şekliyle paylaşıyorum.

Çünkü kamunun tahsil ettiği Dolaylı/Dolaysız tüm vergiler cari yılda olmasına rağmen yasa gereği Kurumlar Vergisi cari yılda geçmiş yılın ciroları üzerinden yapılan hesaplama sonrasında 2 taksitte cari yılda tahsil edilmektedir.

Yani 1 yıl sonra... Ağırlıklı olarak TL'nin değer kaybından kaynaklı nedenlerin tetiklemesiyle ülkede FİYAT İSTİKRARI'NIN sağlanamamasının nedenlerinden biri gerek ithal gerekse yerel ürünlerin satış fiyatları olası yukarı doğru kur hareketlerinden etkilenip sermaye kayıplarına neden olmamak için ÖNDEN YÜKLEMELİ yani reel piyasadaki kurlar yerine çok daha yüksek kur hesaplamasıyla fiyatlanmaktadır.

Bunun sonucu olarak ta ülkedeki enflasyon rakamları kur değişimlerinin çok üzerinde olmaktadır. Durum böyle iken yani kur artışlarının çok üzerinde mal/hizmet fiyatlandırılmasına gidilmesi kabul edilebilir bir durum değildir.

Diğer taraftan fiili kur yerine daha yüksek kur dikkate alınarak/kar marjı yüksek tutularak yapılan istikrarsız fiyatlandırmalar olması gereken çerçevede fiyatlandırma yapan işletmeleri tenzih etmekle beraber yüksek enflasyonist ortamda KURUMLAR VERGİSİ REEL olarak maliyenin kasasına girmediği gibi Kurumlar Vergisinin %50-55 gibi yarıdan fazlasının banka ve finans kuruluşları geriye kalanın miktarın büyük bir kısmının da CASİNOSU olan oteller tarafından ödendiğini önceki yazımızda yazmıştık.

KKTC'de KAYIT DIŞI EKONOMİ ve KURUMLAR VERGİSİYLE KDV gelirlerinin ilişkisine gelince... Öncelikle KDV gelirlerinin muhasebeleştirilmesi Maliye Bakanlığı tarafından 2 başlık altında muhasebeleştirilmektedir.

1-Limanlardan elde edilen KDV gelirleri (İthalattan) 2-Dahili KDV gelirleri (Ülke içindeki her türlü mal/hizmet üzerinden tahsil edilen KDV) Her bütçe yılında gerek bütçe komitesinde gerekse yüce mecliste! genelde hükümetimiz ve siyasi partilerimiz özelde ise Maliye Bakanları KAYIT DIŞILIĞA vurgu yapmalarına rağmen sonuç ortada.

Tablomuzdaki DAHİLİ KDV GELİRLERİNİN YILLAR itibariyle oransal olarak toplam KDV gelirlerinin içindeki payının azalması görülmektedir. BU TABLO KAYIT DIŞILIĞIN GELDİĞİ SEVİYEYİ GÖSTERMEKTEDİR...

İthal edilen bir mal/emtia için gümrüklerde beyan edilen/belgelenen fiyat üzerinden KDV'si ödendikten sonra ki bu KDV geliri Limanlardan elde edilen KDV geliri olarak Maliye Bakanlığı tarafından muhasebeleştirilir. Daha sonra son tüketiciye ulaşıncaya kadar bu mal/emtia genellikle, 1-İthalatçıdan toptancıya,

2-Toptancıdan markete/satış yerine, 3-Market/satış yerinden tüketiciye satışa sunuluncaya kadar en az 3 kere hatta bazen ana bayii-yan bayi gibi çok daha fazla sayıda el değiştirmelerle her satışta doğal olarak mal/emtianın fiyatı malı satanlar tarafından masraf/kar gibi %20-25 eklemelerle toplamda %70-80'ler civarında ithal fiyatının üzerine çıkarak yani emtianın/ürünün FİYATI ARTARAK son tüketiciye ulaşır... Dolayısıyla ülkeye girişteki fiyatı artan ürünün DAHİLDE KDV miktarı da arttığı için malı/hizmeti son tüketen dışındaki arada alıcı/satıcılar ödediği KDV'yi düşmesine rağmen ithalde KDV'nin ödendiği fiyatın üzerine çıkıldığı için Maliyenin tahsil ettiği DAHİLDEKİ KDV geliri Limanlardan elde edilen KDV gelirinden çok daha fazla olmalıdır.

DAHİLİ KDV GELİRLERİNİN ARTMIŞ OLMASI LAZIM. AMA ÖYLE Mİ! Bunun yanında ithal edilmediği için limanlardan elde edilen KDV gelirleri içerisinde olmayan yerelde üretilen mal ve hizmetlerin de KDV'si vardır. Özetle DAHİLİ KDV gelirleri TOPLAM KDV gelirleri içinde Limanlardan elde edilen KDV gelirlerinden çok daha fazla olmalıdır. Örneğin 2023 yılı içerisinde KIBTEK verilerine göre üretilip gerçek/tüzel kişilere faturalanan 1.712 Milyar KWS elektriğin fiyatını ortalama 4 TL'den hesaplarsak 6.848 Milyar TL ve bunun da %10 KDV'si 684.8 Milyon TL eder.

KIBTEK bu rakamı direkt maliyeye öder veya mahsuplaşır (Enerji üretiminde kullandığı FUELOIL KDV'den muaf olduğu için düşüş yapılmaz) Maliye Bakanlığı bunu tahsil edip bütçe gelirleri içerisinde, DAHİLİ KDV GELİRLERİ ADI ALTINDA MUHASEBELEŞTİRİR. Sadece bu rakam bile 2023 yılında tahsil edilen DAHİLİ KDV gelirlerinin %30,45'i gibi bir rakamdır. İlaveten ülke içindeki mal ve hizmetlere örnek vermek gerekirse, Lokantaların, kafelerin, yapı marketlerin, konfoksiyon mağazalarının satışları, ülke içerisinde üretilen sebze, meyve, tahıl ürünleri, tamirat, bakım/onarım vd. üzerinden ödenen KDV gelirleri de Dahili KDV olarak muhasebeleştirilir.

ÖZETLE DAHİLİ KDV GELİRLERİ LİMANLARDAN ELDE EDİLEN KDV GELİRLERİNİN EN AZ 2 KATI OLMALIYDI. OYSA BİZDE TAM TERSİ BİLE DEĞİL DAHİLİ KDV GELİRLERİİN PAYI TOPLAMIN %25-30'U...

Toplam KDV gelirlerinin son 6 yılda tablodan görüldüğü üzere en yüksek oran olan 2019 yılındaki %43,47 seviyesinden son 3 yılda %23-27 bandına geriledi. Tablodan görüldüğü üzere bu 3 yıl son 6 yılın en yüksek enflasyonunun yaşandığı yıllardır.

BU TESADÜF DEĞİLDİR. YÜKSEK ENFLASYONİST ORTAMLARDA KAYIT DIŞILIK HER ZAMAN ARTAR. KKTC öznelinde enflasyonun ana nedenini tekrar, tekrar yazmaya gerek yoktur. gerek sosyal medyada gerekse Yenidüzen'de diğer yazılarımızı okuyanlar ana nedenin ne olduğunu biliyor...

Bu sorun giderilmediği sürece de ülke içerisinde her türlü yapısal sorunu giderseniz denetimi artırsanız bile ülkede yüksek enflasyonun olması kaçınılmazdır. Sonuç olarak enflasyonda artacak KAYIT DIŞILIKTA ARTACAKTIR.... İŞTE BU NOKTA DA FİYAT İSTİKRARININ ÖNEMİ ORTAYA ÇIKAR... DEĞERİ STABL OLMAYAN BİR PARA BİRİMİYLE FİYAT İSTİKRARI SAĞLANAMAZ...

Bu verilerden görüldüğü üzere kamu maliyesinin gelir kaybı sadece Dahili KDV gelirleri değildir. Kurumlar Vergisi ve kurumların ödediği Gelir vergisi üzerinden de çok ciddi gelir kaybı vardır. Çünkü işletmelerin maliyeye beyan ettikleri CİROLARI Gelir ve vergi dairesi banka ve kredi kartı üzerinden yapılan harcamaları kontrol edebiliyor ancak nakit harcamalar üzerinden yapılan işlemlerde FİŞ kesilmediği için çok ciddi kayıplar vardır.

Bu da ilk etapta DAHİLİ KDV gelirlerine 2. aşamada da kurumların ödediği kurumlar vergisi ve gelir vergisine olumsuz anlamda yansımaktadır. YANİ BEYANLAR GERÇEKÇİ DEĞİL NE YAZIK Kİ DEVLET TESBİT ve DENETLEME DE ACİZ KALIYOR..

Bizim gibi KDV gelirlerindeki anomaliyi Sn. KTTO başkanının ''2022 yılında gümrüklerde peşin 4 Milyar TL KDV ödendi. Dahilde toplanan KDV 1 Milyar TL.'' (Kaynak 15 Mayıs 2023 Kıbrıs Postası)

Açıklaması da ortadadır. Bu arada dahilde 1 Milyar TL ödendi açıklamasındaki fiili rakam tablodan görüldüğü üzere 1,189 milyar TL olup bu rakamında en az 250-300 MİLYONU ELEKTRİK FATURALARINDAN ÖDENEN RAKAMDIR.