Bugün 1 Eylül Dünya Barış Günü.

   ‘Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 1981’deki 57. birleşiminde, Genel Kurulun açılış günü olan her eylülün üçüncü salı gününü “Uluslararası Barış Günü” ilan etmiştir. Yıllar sonra Genel Kurulun 7 Eylül 2001 tarih ve A/RES/55/282 sayılı kararı ile 21 Eylül Barış Günü olarak kabul edilmiştir.

   Birleşmiş Milletler, Barış Günü'nde, dünya çapında çatışmaların önlenmesi ve barışın tesisi yolunda bilinçlenmeyi amaçlıyor. Her 21 Eylül'de, Birleşmiş Milletler Merkezindeki “Barış Çanı” çalınıyor. Savaşlardaki insani kıyımın anısına Japonya tarafından yaptırılan bu çan, dünyanın tüm kıtalarından çocukların bağışladıkları bozuk paralarla üretildi. Çanın üzerine “Yaşasın Tam Dünya Barışı” yazısı kazındı.

   Birleşmiş Millet tarafından bir Dünya Barış Günü kabul edilinceye dek, Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı üyesi ülkeler, barış içinde bir dünya mücadelesi görevini hatırlatmak amacıyla Almanya'nın 1939 yılında Polonya'yı işgal ederek İkinci Dünya Savaşı'nı başlattığı tarih olan 1 Eylül'ü “Dünya Barış Günü” olarak ilân edip kutlamıştır.’(vikipedia)

   Bugünden itibaren başlayacak olan yeni bir yazıdizimizde, Bozkurt gazetemizin 1 Eylül 1957 tarihli nüshasına haber olarak düşen, “Kaymaklıdaki Bir Evde İnfilâk” başlığının hikâyesine yolculuk edeceğiz. Başlık olarak “Kaymaklı’da Patlayan Bomba” dedik. Ve Dünya Barış Günü’nün kutlandığı bugün, 67 yıl öncesinin Kıbrıs’ına; tedhiş, yeraltı örgütleri, her iki toplumda yaratılan korku, EOKA’nın İngilizlere ve komünistlere karşı başlattığı mücadele ve barut kokularının arttığı günlere gidiyoruz.

   Söz konusu Kaymaklı’daki patlamada 4 gencimiz hayatını kaybetmişti. Ulus Ülfet (27), Mustafa Ertan (15), Kubilay Altaylı (16) ve İsmail Beyoğlu (24). “Kıbrıs Türk Mücadele Tarihi”nde onlardan “ilk şehitlerimiz” olarak söz edilir. 1 Eylül’de İsmail Beyoğlu, ardından önceleri yaralı olarak hastahaneye kaldırılan Ulus Ülfet ve Mustafa Ertan 5 Eylül’de, Kubilay Altaylı ise 6 Eylül 1957 tarihinde yaşamlarını yitirmişlerdi.

   Bu konuda arşivimdeki Bozkurt ve Halkın Sesi gazetelerinden edindiğim bilgilere ek olarak, ilk şehit olan ve adını kendisinde yaşatan amcaoğlu İsmail Beyoğlu’nun döküman, bilgi konusundaki katkılarını da buradan belirtmek isterim.

   Çok hassas konulardan biridir bu olay kanımca. EOKA 1 Nisan 1955 tarihinde İngiliz yönetimine karşı silahlı eyleme başladığında, hedefinde ilk önceleri adadaki İngiliz varlığı ve solcu Kıbrıslı Rumlar vardı. Şiarları ise adanın Yunanistan’a bağlanması olduğundan sırada Kıbrıslı Türklerin de olduğunu düşünmek yanlış olmazdı. Buna karşıt olarak da Kıbrıslı Türkler “Taksim” tezini savunmaya başlamıştı.

   TMT’nin ilk faaliyet başlangıcı olarak 7-8 Ocak 1958, İngiliz Yönetimine karşı Lefkoşa’da düzenlenen miting gösterilmekte. Kuruluşuna ise 1957 yılında başlanıldığı bilgisi birçok kaynakta yer alıyor. Ama TMT öncesi küçük küçük örgütlenmelerin de yaşandığı yine kaynaklarca belirtiliyor. “Kara Çete”, “Volkan”, “9 Eylül Cephesi” gibi.

   Yıl 1957. İsmail beyden aldığım bilgi ışığında amcası İsmail Beyoğlu ve diğer gençler “9 Eylül Cephesi” üyesiydiler. “9 Eylül Cephesi” üyelerinin giriştikleri bomba imalatında yaşanan büyük patlama, “9 Eylül Cephesi”nin de sonu olurken geride 4 şehit genç bırakıyordu... 

“Bozkurt Gazetesi, 01 Eylül 1957, syf:1

Kaymaklıdaki Bir Evde İnfilâk

   Akşam saat 21.48’de Lefkoşa yangıncıları Küçük Kaymaklı’nın henüz dışında bir evde yangın söndürmeye çağrılmışlar. İtfaiye ekibi yangın yerine vasıl olduğu zaman ismi geçen evde bir infilâkın vukubulmuş olduğunu görmüşler ve polisi haberdar etmişlerdir. Mezkûr ev araştırılmış ve daha bazı bombalar bulunmuştur.

   Soruşturma neticesinde 3 kişinin muhtemelen infilâk neticesi ateşten yaralanmış olarak hastahaneye kaldırıldıkları anlaşılmıştır. İsmi geçen şahısların hüviyetleri tesbit edilememiştir.”

   Halkın Sesi gazetesi ise aynı tarihli nüshasında olayı birinci sayfasından “Küçük Kaymaklıda Bir Türk Evinde Bomba Patlatıldı” şeklinde duyuruyordu okuruna...

“Halkın Sesi, 01 Eylül 1957, syf:1

Küçük Kaymaklıda Bir Türk Evinde Bomba Patlatıldı

   Dün gece saat 11 raddelerinde Hapishane gardiyanlarından bay Mustafa’nın evinde şiddetli bir bomba infilâki neticesinde 3 Türk oldukça ağır surette yaralanmışlardırç gazete muhabirimiz v ak’a mahalline gitmişse de kendisini hadisenin vuku bulduğu evin yakınına sokulmasına bir İngiiz subayı mani olduğu için daha mufassal malûmat teminine imkan hasıl olmamıştır.”

   Bundan sonraki haberlerde de olayın Cumartesi gecesi yaşandığı dile getiriliyor. Fakat İsmail beyin kaynaklarıyla bana verdiği bilgiye göre olay Cumartesi gündüz saatlerinde yaşanmıştı olay.

   Bu kısa ek bilgiden sonra 2 Eylül tarihli Bozkurt gazetesinin birinci sayfasında, patalamada ilk şehidin ismi veriliyordu. İsmail beyin amcası İsmail Beyoğlu idi...

“Bozkurt Gazetesi, 02 Eylül 1957, syf:1

Kaymaklı İnfilâkında Yaralananlardan Birisi Dün Öldü

Polis Dördüncü Bir Yaralıyı Daha Meydana Çıkardı

   Cumartesi günü akşamı Küçük Kaymaklı’daki bir evde vukubulan infilâk neticesinde yaralananların hüviyetleri tesbit edilmiştir. Ağır surette yaralanarak Lefkoşa Hükûmet hastahanesine kaldırılan İsmail Beyoğlu’nun dün sabah öldüğü ve diğer iki şahıstan birisi olan Ulus Ülfet’in bir ayağının kesildiği ve Kubilay Hasan Altaylı’nın ise gözlerinden ağır surette yaralı olduğu bildirilmiştir.

   Dün akşam resmen açıklandığına göre, Kaymaklı infilâkı neticesinde ağır surette yaralanarak Lefkoşa’da bir eve nakledilmiş olan dördüncü bir şahıs meydana çıkarılmıştır. Bu şahsın Lefkoşalı Mustafa Ertan Celâl olduğu tesbit edilmiştir.

   Dün akşam geç vakitte öğrendiğimize göre yaralılardan Ulus Ülfet ile Kubilây Hasan Altaylı’nın sıhhî durumlarında normale doğru bir ilerleme kaydedilmiş ve tehlike kısmen ortadan kalkmıştır. Dördüncü yaralı hakkında fazla bir bilgi verilmemektedir.

   Kaymaklı infilâkını takiben durumdan Lefkoşa İtfaiyesi haberdar edilmiş ve hemen yardıma koşmuştur. Yangının bir bombanın infilâk etmesinden meydana geldiği tahminleri ileri sürüldüğü için, Emniyet Makamları dün ev dahilinde araştırmalar yapmışlardır.

   Bu araştırmalar neticesinde su borusundan imâl edilmiş beş bomba bulunmuş, daha sonra evin avlusundaki bir kümesin içerisinde de 11 su borusu bombası ele geçirilmiştir. Tavan aralarında yapılan bir araştırma sonunda 20 libra barut ve 60 ayak emniyet fitili bulunmuştur.

   Polis hâdise etrafında tahkikatına devam etmektedir.

   Lefkoşa’da Matem Havası

   İsmail Beyoğlu’nun ölüm haberi cemaatımız arasında derin bir teessür yaratmıştır. Akşam Lefkoşa’nın bütün eğlence yerleri kapanmış sokaklarda dolaşan kalabalık bir gençlik topluluğu hâdiseden halkı haberdar ederek mateme davet etmişlerdir. Böylece açık bulunan kahve ve tatlıcı dükkânları da kendi arzuları ile iş yerlerini kapayarak mateme iştirak etmişlerdir.

   Matemin havasının bugün de devam edeceği sanılmaktadır.”