Devrim DEMİR

Türkiye’den Kıbrıs’ın kuzeyine su taşınması projesinde Geçitköy pompa istasyonunda oluşan arıza su krizini de yeniden gündeme taşıdı. Dün sabah itibariyle başlatılan tamirat çalışmaları kapsamında Kıbrıs’ın kuzeyine su sağlanamayacağı duyuruldu. Onarım çalışmalarının ne zamana kadar süreceği bilinmezken, yurttaşların ve belediyelerin suyu tasarruflu kullanmaları konusunda uyarılar yapıldı.

YENİDÜZEN’e konuşan çevre örgütleri, “devletin” kendi  ‘su’ politikasını oluşturması gerektiğine dikkati çekti. Dernekler Türkiye’den gelen suyun hiç bitmeyecekmiş gibi kullanıldığına dikkati çekerek, yerel kaynaklara sahip çıkılmadığını söyledi. Kıbrıs, geçtiğimiz kış beklenen yağmuru alamadı, yağan yağmur ise göletleri doldurmaya yetmedi. 

Kuzeydeki göletlerin birçoğunun doluluk oranı yüzde 50’nin altında kalırken,17 göletin toplam doluluk oranı Mart 2023’teki ölçümlere göre yüzde 31,38, Kasım 2023’te 13,19, Ocak 2024’de ise 14,76 oldu.
Yerel kaynaklar için koruma projeleri yapılmadığına dikkati çeken Biyologlar Derneği Başkanı Hatice Benan, Gönyeli ve Kanlıköy tamamen kurduğunu arka planda kaldığını söyledi.

Biyologlar Derneği eski Başkanı Hasan Sarpten, Türkiye’den gelen suyun soruna katkı sağlamayacağını suyun geldiği günden bu yana ‘tasarruf’ ile ilgili hiçbir adım atılmadığını söyledi. Sarpten su temin projesi kapsamında gelen suyun 2030 yılına kadar kullanılması hedeflenirken, suyun bittiğini ve tamamen evsel kullanım için tüketildiğini kaydetti.

Tarım Bakanlığı duyurdu…

‘Su Temin Projesi’ kapsamında Geçitköy Pompa İstasyonu’nda oluşan arıza nedeniyle Kıbrıs’ın kuzeyine su verilemeyeceğini tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı duyurdu.

Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, ‘Su Temin Projesi’ kapsamında Geçitköy Pompa İstasyonu’nda oluşan arıza nedeniyle su kesintisi meydana geleceği bildirildi.

Açıklamada, “Arızanın tamamlanacağı döneme kadar yerel içme-kullanma suyu kaynaklarımızdan su sağlanacaktır. Bu süreçte halkımızın suyu bilinçli ve tasarruflu kullanmaları büyük önem arz etmektedir. Süreç içerisinde halkımıza ve belediyelerimize gerekli bilgilendirmeler basın yoluyla yapılacaktır.” ifadelerine yer verildi.

Biyologlar Derneği Başkanı Hatice Benan:

“Bir gün Türkiye’den gelen su bitecek”

Biyologlar Derneği Başkanı Hatice Benan, dernek olarak en baştan Türkiye’den gelen Su Temin Projesi ile ilgili negatif düşünceleri olduğunu ve bunun politik olmadığını söyledi. Doğal kaynaklarımızın korunabileceğine işaret eden Benan, “Türkiye’den su gelince sorunumuz çözülmedi. Kendi doğal kaynaklarımızı koruyabilir, kendi kendimize yeterli olabilirdik. Türkiye’den gelen su bizi kurtarmayacak, su ile ilgili bir devlet politikası oluşturulmadı ve Gönyeli ile Kanlıköy göleti tamamen kurudu. Koruma projeleri yapılmadığı ve kendi kaynaklarımız arka planda tutulduğu için öz kaynaklarımız yok oluyor. İklim krizi yaşıyoruz ve hiçbir önlem yok yağmurlar yeterli değil bizim yapmamız gereken kendi doğal kaynaklarımıza sımsıkı sarılmak. Bir gün Türkiye’den gelen su bitecek” dedi.

Biyologlar Derneği Eski Başkanı Hasan Sarpten:

“Yerel kaynaklarımız birer birer kuruyor”

Biyologlar Derneği Eski Başkanı Hasan Sarpten, Türkiye’den gelen taşıma suyu ile su sorununa çözüm üretilemediğini kaydetti. ‘Halk arasında su sorunu yoktur’ deyiminin yanlış olduğuna dikkati çeken Sarpten, “Adaya su geldiği günden bu yana tasarruf yapılmadı” dedi.

Su Temin Projesi kapsamında Türkiye’den gelen suyun 2030 yılına kadar ihtiyacı karşılayacağını ancak suyun bittiğini ifade eden Sarpten, “Tarımda bir politika yok, su tasarrufunda bir adım yok. Su Temin Projesi hayata geçirilirken hedefin yerel kaynakların korunmak olduğu söylenmesine rağmen kendi kaynaklarımızdan bilinçsiz şekilde çekilen su bitti. Bazı belediyeler hala su kuyusu açmaya devam ediyor. Ülke genelinde 30 göletimiz var ve her yıl birer birer kurumaya mahkûm oldular. Yerel kaynaklarımız tek tek kurudu, ülkemizde ne yazık su politikası yok. Öngörülmeyen arızalar nedeniyle Türkiye’den gelen suyu da 10 yıl içinde bulmakta zorlanacağımız aşikârdır.”

Yeşil Barış Hareketi Genel Sekreteri Doğan Sahir:

“Dağınık yapılaşmayı hemen durdurun”

Yeşil Barış Hareketi Genel Sekreteri Doğan Sahir, küresel krizin içinde olduğumuzu kimsenin fark etmediğini söyledi. İşin özetinin belli olduğunu kaydeden Sahir, “Taşıma suyu ile değirmen dönmez” dedi. Yerel imkânların değerlendirilmediğini kaydeden Sahir, krizin kapıya dayandığını söyledi.  

Türkiye’den su geldiği için bir rahatlık olduğunu ve hiçbir politika üretilmediğini kaydeden Sahir, “Nüfus arttı Türkiye’den gelen suyu daha ne kadar tutacağız. Hiçbir çalışma yapmadık, tasarrufa gidilmedi, kendi kaynaklarımıza da sahip çıkmıyoruz. Ülkeyi iflasa sürükleyen yanlışlar var ve hala hiçbir şeyi dikkate almıyoruz. Ülkede ciddi bir dağınık yapılaşma var, bunun hemen durdurulması gerekiyor. Kuyu suları kayıt altına alınmalı, hem bireysel olarak hem de devlet politikaları ile bir takım önlemler alabiliriz. Türkiye Cumhuriyeti ’de 10 yıl içinde su gönderemeyecek noktaya gelecek. Nüfus arttı buna rağmen yerel kaynaklarımızı nasıl tutabiliriz diye hala çalışma yapmıyoruz.”

Veriler üzücü tabloyu gözler önüne seriyor…

Su İşleri Dairesi’nin 2023 Mart, 2023 Kasım ve 2024 Ocak ölçümlerine bakıldığında bugün 17 göletten 6’sının kuruduğu verilere yansıdı. Mart 2023 ölçümlerinde tek kuruyan Hamitköy Göletiyken, Kasım 2023 ve Ocak 2024 ölçümlerinde Hamitköy Göleti, Dağyolu Üçparmakdere Göleti, Haspolat Göleti, Yılmazköy Polatdere Göleti, Gönyeli Göleti ve Kanlı Köy Göleri’de de kurudu.

 

En büyük göletler kurumak üzere…

Kıbrıs’ın kuzeyinde en büyük gölet olarak geçen ve 4.1 milyon metreküp hacimli Gemikonağı Madendere Göleti neredeyse kurudu.  2023’ün mart ayında doluluk oranı yüzde 33.47 olarak ölçülen Gemikonağı Madendere Göleti’nin doluluk oranı 2023 Kasım ayında yüzde 5,18, 2024’ün Ocak ayında ise yüzde 4,08 olarak ölçüldü. Yaklaşık 1 buçuk milyon metreküp hacmi olan 2’nci büyük gölet Akdeniz Göleti’nde ise ölçüm yapılamadı. 1,3 milyon metreküp hacmi olan Geçitkale Eğridere Göleti’nin ise 2023 Mart ayında doluluğu yüzde 23,11 olarak ölçülürken, 2023 Kasım ayında yüzde 19,59, 2024 Ocak ayında ise yüzde 24,31ölçüldü. Hacmi 1,1 milyon metreküp olan Mersinlik Azganlıdere Göleti’nde de ölçüm yapılamadı.