Tarih; ülkeleri, ulusları, toplumları etkileyen olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki nedensel bağları, bunların daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri, uygarlıkları ve insana dair her şeyi inceleyen bilimdir.

Bu nedenle de eğitim sistemlerinin en önemli disiplini, en önde gelen dersidir. Ne var ki tarih eğitimi “en”lerin anlatıldığı bir ders değildir. Yani tarih dersi; En kahraman kimdir? En çok ya da en az silah kimde vardır? En büyük savaş hangisiydi? En çok kim kazandı ya da en çok kim kaybetti? Sorularına yanıt aranan bir ders değildir ya da disiplin değildir.

Fransa’da 1897 yılında yapılan olgunluk sınavında öğrencilere sorulan “Tarih dersi ne işe yarar?” sorusuna öğrencilerin %80’i “Vatanseverliği coşturmaya yarar” cevabını vermişlerdir (Langlois ve Seignobos, 1937). Bu yanıt üzerine, “tarih” dersinin zihinlerde de, eğitimde de yanlış bir zemine oturtulduğu anlaşılmış ve eğitim bilimciler “Tarih eğitimi nasıl olmalı?” sorusuna odaklanmıştır. Eğitim bilimindeki literatüre göre tarih eğitimi;

• Öğrencilerin geçmişin ışığında günümüzü anlamasını ve yorumlamasını sağlamak,
• Öğrencinin diğer ülkeler ile kültürleri bilmesine ve anlamasına katkıda bulunmak,
• Coğrafya, sosyoloji gibi diğer alanları destekleyecek unsurları ortaya çıkarmak ve
• Öğrencilerin kimlik duygusunun gelişimine katkıda bulunmak.

Kısaca tarih eğitimi, öğrencilere yetişkinler olarak yaşayacaklar süreci ve geleceğin dünyasını anlamalar için kendilerine gerekli olan bilgi ve mantık yollarını geliştirmelerine yardımcı olmak, insana dair yapılan her uygulamaya anlamlı ve bilimsel nitelendirmeler yapabilmesini desteklemektir.

Tarih eğitimi siyasi ve ideolojik gündemlerden ibaret değildir. Çünkü tarihsel düşünce sadece geçmişte olanları bilmek değil, tarihsel ve kültürel olarak hem bize yakın hem de bizden uzaktaki insanları anlamamamız demektir. Bir başka değişle tarih eğitimi insanların birbirlerini anlamasını öğretmektir.

Gelelim Kıbrıs Tarihi’ne

Aslında eğitim sistemimizde “Kıbrıs Tarihi” eğitiminin de bir tarihi var. Çok uzun yıllar “Kıbrıs Mücadele Tarihi” olarak sadece savaşlardan ibaret bir tarihe sahipmişiz gibi davrandık ve sadece onları öğrettik. Bu anlamda ilk dönüşüm 1994 yılında yaşandı Kıbrıs Tarihi ders sadece bir mücadele tarihi olarak değil, tüm unsurlarıyla bütünlük bir tarih olarak sisteme dahil edildi. Ancak bu uygulamanın ömrü çok uzun olmadı iki yıl sonra yani 1996 yılında iktidarın değişimiyle beraber yeniden eskiye dönüldü.

Başta Kıbrıs Tarihi dersi olmak üzere eğitim sistemindeki en köklü öğretim programı (müfredat) reformu 2004 yılında yapıldı diyebilirim. V. Milli Eğitim Şurası kararları ile beraber Kıbrıs Türk Eğitim Sistemi’nin en önemli reformlarından birisi olarak kabul edilen dönüşümle Kıbrıs adasının oluşumundan günümüze kadar Kıbrıs’a dair tüm tarihsel süreci içeren “Kıbrıs Tarihi” adıyla sisteme yer bulun Kıbrıs Tarihi Öğretim Programı ve ders kitapları, hem içerek, hem tasarım, hem de ölçme-değerlendirme yaklaşımları açısından da çok daha pedagojik bir anlayışla ve Kıbrıs adasının oluşumundan günümüze kadarki tüm süreci içeren bütünlüklü bir disiplin oldu. Bunanla beraber benzer şekilde yeniden düzenlenen Kıbrıs Coğrafyası, Kıbrıs Türk Edebiyatı, Vatandaşlık, İnsan Hakları ve Demokrasi gibi disiplinlerle de desteklendi. Ancak 2009 yılında yeniden değişim göstererek bu kez “Kıbrıs Türk Tarihi” adını aldı ve yine bir tür savaşlar, kahramanlıklar disiplinine dönüştür.

Kıbrıs Türk Eğitim Sistemi’nin öğretim programlarının (müfredat) bütünlüklü ve eşgüdümlü olarak diğer önemli bir reform nitelikli çalışma 2013 yılında oldu. Milli Eğitim Bakanlığı ve Doğu Akdeniz Üniversitesi işbirliğinde gerçekleştirilen Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi kapsamında temel eğitim kademesindeki diğer bütün derslerde olduğu gibi Kıbrıs Tarihi dersinin içeriği yeniden güncellendi. İşte bugün okullarımızda okutulan Kıbrıs Tarihi dersi ve ders kitapları bu süreçlerden geçti.

Sistemimizdeki Kıbrıs Tarihi’nin tarihi böyle… Bugün yaşadıklarımızı işte bu tarihe bakarak da anlamak çok mümkündür. Tam da pedagojik anlamdaki tarih eğitiminin söylediği gibi…

Kaynakça:

Langlois Ch.V, Seignobos Ch. (1937). Tarih Tetkiklerine Giriş, Çev: Galip Ataç, Devlet Basımevi, İstanbul.

Aklınızda Bulunsun

Davranış ve Tutumlar

Ailede kazanılan davranış ve tutumlar, her zaman düzenli bir eğitimin sonucu olarak değil genellikle karşılıklı etkileşim sonucu ve rastgele gerçekleşmektedir. Bu nedenle çocuğunuzla sürekli bir iletişim halinde olmalısınız. Onun söylediklerini dikkate alın ve değer verin, kendi düşüncelerinizi de onunla paylaşın. Böylelikle çocuğunuzun çok daha nitelikli tutumlar kazanmasına fırsat yaratmış olursunuz.

Anlayana Gülmece

Müziğe Yetenekli Kim var?

Okul yöneticisi, telaşlı vaziyette sınıfa girer ve hemen sorar;

• Müziğe yetenekli kimler var?

Sınıf içerisinden dört öğrenci el kaldırır... Yönetici;

• Aferin... siz dördünüz aşağıya inip piyanonun taşınmasına yardım edin...