Kıbrıslı Türkler tarafından bugüne kadar birçok dernek kurulmuştur çeşitli alanlarda.

Sanat ve edebiyat dallarında da örgütlenmenin gerekliliği, ihtiyacı, yıllar öncsesinden kendini göstermekteydi. Elbette böylesi ihtiyacın birden fafla nedeni vardır. Herhangi bir konuda bir yerlere ya da birilerine karşı direnmek, hükümetlerden destek-katkı arayışlarında tüzel bir kişilikle önlerine çıkabilmek, yurtdışı bağlantılarda örgütlü olmanın avantajlarını kullanmak,  kendi içinde bilgi, üretim, duruş konularında birbirlerini desteklemek gibi çoğaltabileceğimiz nedenler vardır. 1954 yılı Kıbrısımızda da böylesi bir örgütlenmeye gidildiğini görüyoruz.

“Bozkurt gazetesi, 01 Ocak 1954-syf:3

Memleket Haberleri

Sanatçılar Toplanıyor

İlgili çevrelerden öğrendiğimize göre Kıbrıs’taki sanatçılar önümüzdeki Pazar günü sabah saat 10.30’da Lefkoşa Çetinkaya Türk Spor Birliği lokalinde bir toplantı yaparak bir cemiyet kuracaklardır. İlgililerden öğrendiğimize göre Sanatçılar cemiyeti hiçbir zaman siyasî konularla meşgul olmıyacak, yalnız sosyal ve kültürel konular üzerinde Türk cemiyetine faydalı olabilecek faaliyetlerde bulunacaktır.”

Konuyla ilgili bu ilk haber içerisinde yer alan “siyasi konularla meşgul olmayacak” cümlesinden, o günlerde bazı sivil toplum örgütlerinin siyasallaştığı ya da bu meyilde olunduğu mesajını almaktayız. Aksi takdirde böylesi bir cümle yazmaya gerek yoktu.

Bozkurt gazetesi söz konusu 1954 yılının ilk aylarında haftalık olarak okurla buluşmaktaydı. Bundan dolayı konuyla ilgili bir diğer habere gazetenin 1 Şubat 1954 tarihinde rastlıyoruz. Orhan Serhatoğlu tarafından kaleme alınan köşe yazsında, Türkiye’deki bir dergiyle ve bu konudaki örgütlenmelerle birlikte ele alıyor Sanatçılar Derneğini... 

“Bozkurt gazetesi, 01 Şubat 1954-syf:1

Günün Aynası!

Sanatçılar Derneği

-Orhan Serhatoğlu-

   Türkiyemizin tanınmış şair-yazarlarından İbrahim Minnetoğlu, Hergün gazetesindeki günlük bir fıkrasında, Kıbrıs’taki sanat hareketlerine temas etmekte ve Yeşiladadaki sanat hareketlerinin Türkiye’ye paralel olarak yürüdüğünü belirttikten sonra, sanat yoluyla yaratılacak işbirliğinin çok müsbet sonuçlar vereceğini iddia etmektedir.

   Bu arada “Devrim Gençliği” dergisinin –ocak sayısı- başyazısında bir yıllık sanat çalışmalarından bahsedilirken, Kıbrıs’taki sanat çalışmaları da gözden kaçmamış olacak ki, adamızda yayımlanan Çardak dergisi ve sanat eserleri üzerinde hassasiyetle durulmuştur. Birçok sanat tenkitçileri hemen hemen adadaki sanat hareketlerimizin verimliliğinden, öneminden söz açmakta ve bu müsbet çalışmaları alkışlamaktadırlar.

   Kıbrıs’taki sanat çalışmaları Türkiyemize paralel olarak gelişmeler kaydederken, sanatçılarımızın daha verimli ve bu çalışmaların Türk toplumuna daha faydalı olabilmesi için bazı müteşebbislerin “Sanatçılar Derneği” ismi altında bir dernek kurmak için faaliyete geçtiklerini geçen haftaki Bozkurt’un memleket haberleri sütununda sevinçle okumuştuk. Bugün birçok sanatçılarımıza müteşebbis heyet tarafından davetiyeler gönderildiğini aynı sevinçle öğreniyoruz. Davetiyelerde bir “Sanatçılar Derneği” kurulması için 7 Şubat Pazar günü saat 10.30’da Çetinkaya Türk Spor Birliği salonlarında bir toplantı yapılacağı bildirilmektedir.

   Kıbrıs Türk Sanatçılar Derneği’nin başarı ile kurulmasına, başarı ile faaliyet sahasına girerek, Türk toplumuna faydalı olmasını ve Türkiyemizle Kıbrıs arasındaki sanat bağlarının daha da genişleyip gelişmesine vasıta olmasını gönülden temenni ederiz.”

   Söz konusu ilk toplantı Çetinkaya Türk Spor Birliği’nde gerçekleşmiş ve dernekleşme yolunda devam edebilmek için bir anlamda geçici bir komisyon oluşturulmuştu. Toplantıya ise adanın birçok yerinden, sanatın farklı alanlarında üretim yapan sanatçıların katılımından bahsediliyordu.

“Bozkurt gazetesi, 08 Şubat 1954-syf:3

Sanatçılar Derneği Kuruluyor

Dün Çetinkaya Türk Spor Birliği binasında memleketimizde güzel sanatlarla uğraşanlar toplanarak bir “Sanatçılar Derneği” kurmak kararını almışlardır. Adanın her tarafından gelen şair, ressam, müzisyen ve bir çok sanatseverin iştirakıyle yapılan toplantı muvaffakiyetli geçmiş, neticede sanatın her kolundan ehliyetli şahıslar müfrez komisyona seçilmiştir. Seçilen komisyon bu gece bir toplantı yaparak Derneğin Anayasasını hazırlayacaktır.”

   Derneğin anayasası, yani bugünün deyimiyle tüzüğü hazırlanırken diğer yandan oluşumuna gidilen Sanatçılar Derneği üzerine gazetelerde bazı yazarların yorumlarıyla da karşılaşmaktayız. Bunlardan biri de, Kıbrıs Türk edebiyatımızın önemli isimlerinden biri olan, şair, yazar Özker Yaşın idi. Özker Yaşın böylesi bir derneğin oluşumuna neden gidildiğini kendi yorumuyla okuyucuya aktarıyordu.

“Bozkurt gazetesi, 22 Şubat 1954-syf:2

Haftanın Düşüncesi

Niçin Sanatçılar Derneği?

-Özker Yaşın-

   Sanatkârları ve sanatseverleri en çok üzen ve düşündüren olaylardan biri, gerçek kabiliyetler ile sanatkâr taslaklarını ayırmak güçlüğüdür. Sanatın her kolunda hiç bir kabiliyet ve bilgisi olmadan ortaya atılmış fikir ve his yoksullarına rastlanır. Öyle ki bunlar kulaktan dolma yamalı bohça bilgileri ile, kısa bir zaman için de olsa, insanı aldatırlar.

   Edebiyat, bilhassa şiir alanında bu tip asalaklara çok rastlanır. Bakarsınız akla gelmiyecek insanlar birgün şair (!) diye ortaya atılırlar. Hele zamanımızda yazdıkları saçmaları neşrettirecek bir gazete sütunu, bir dergi köşesi buldular ve imzalarını gösterdiler mi artık hiç çekilmez bir hâl alırlar. Hergün bir çam devirir ve gerçek sanatkârlar için çekilmesi güç bir mikrop olurlar.

   Aşık olduğu kıza fiyaka yapmak için yazdığı şiir taslağının içine, sevgilisinin ismini de sık sık sokuşturarak bu saçma manzum aşk mektubunu her toplantıda iğrenç bir tarzda okumak isteği ve kendisine bu fırsat verilmediği zamanlarda namuslu insanlara en saçma, en mantık dışı bir şekilde çamur atma alışkanlığı ancak zavallılığın bir eseridir.

   İşte kurulması kararını aldığımız “Sanatçılar Derneği”nin vazifelerinden biri de, bu tip dejenerelerle, tapındığımız gerçek sanat adına, mücadele etmek olacaktır. Adamızın yetiştirdiği değerlere lâyık oldukları saygıyı göstermek; bu saygıyı göstermiyenlerin ve daha ileri giderek terbiyesiz bir şekilde lekelemeye çalışanların mantıksız ithamlarını her türlü tereddüdü silip süpürecek bir vuzuhla fikrin süzgecinden geçirerek cavaplandırmak. Bu gibi sanatkâr taslaklarına çatısı altında yer vermemek... Bu gibi zavallıların sanatseverleri rahatsız etmesine engel olmak...

   Bilmem hâlâ “Niçin Sanatçılar Derneği?” diye merak ediyor musunuz? Böyle bir derneğin bir an önce kurulması elzemdir ve kurulmalıdır.”

Bozkurt gazetemizin 1954 yılına ait arşivimiz maalesef sadece Ocak ve Şubat aylarından mevcut. Bundan dolayı biraz sonra sizlerle paylaşacağımız haberden de anlaşılacağı gibi, Mart ayında yapılması düşünülen genel toplantıyla ilgili haberlere ulaşmamız mümkün olmuyor. Sanatçılar Derneği’yle ilgili Şubat 1954’te rastladığımız son haber ise, tüzüğün hazırlandığıyla ilgiliydi.

“Bozkurt gazetesi, 22 Şubat 1954-syf:4

Memleket Haberleri

.....

Sanatçılar Kurumunun Anayasası

   7 Şubat tarihinde ilk toplantısını Çetinkaya Türk Spor Birliğinde yapan Kıbrıs Türk Sanatçıları, kurulacak olan Sanatçılar Kurumunun anayasasını hazırlamak maksadıyle aralarından bir müfrez (öncü ea.) heyet seçmişlerdi. Müfrez heyet, kurumun anayasasını hazırlamış ve Mart ortalarında genel bir toplantı için hazırlığa başlamış bulunmaktadır.

.....”