Kıbrıs mutfağı, köklü gelenekleri ve eşsiz tatlarıyla adeta bir kültür hazinesidir. Bu kültürün en özel tariflerinden biri olan gollifa, bereketin, şükranın ve paylaşımın simgesi olarak Aralık aylarında sofraları süslerken, bir diğer lezzet olan ayva macunu, kış aylarının nostaljik tatlılarından biri olarak öne çıkar. Her biri geçmişin izlerini taşıyan bu tarifler, sadece birer yemek değil, aynı zamanda Kıbrıs Türk kültürünün sıcaklığını ve misafirperverliğini yansıtan değerli birer mirastır. Geleneksel yöntemlerle hazırlanan gollifa ve ayva macunu, hem lezzetleri hem de yapım süreçlerindeki emekle, aileleri ve toplumu bir araya getiren birer köprü görevi görür. Bu tariflerin eşliğinde, Kıbrıs’ın bereket dolu sofralarına doğru bir yolculuğa çıkmaya ne dersiniz?

Gollifa

Kıbrıs Türk kültüründe bereketi ve şükranı temsil eder. Eski zamanlardan beri, özellikle kırsal bölgelerde, buğdayın hayatın kaynağı ve beslenmenin temeli olarak görülmesi nedeniyle yapılırdı. Kıbrıs’ın tarımsal toplumunda buğday, hem yiyecek hem de bir kutsiyet taşıdığı için önemlidir.

Gollifanın bereketin simgesi olarak kabul edilmesinin nedeni, buğdayın toprak, su ve güneşle oluşan doğal döngünün bir ürünü olmasıdır. Buğday, yeniden ekilip çoğaltılabilir, bu da onun döngüsel bir yaşamın sembolü olmasını sağlar.

Genelde Aralık ayında yapılır. Aralık ayı, tarım toplumları için yılın döngüsünü tamamlama, hasat edilen ürünlerin şükranla paylaşılma zamanıdır. Gollifa da bu bağlamda, geçmişte olduğu gibi günümüzde de bereketin, dostluğun ve dayanışmanın sembolü olarak hazırlanır. Komşulara ve yakın çevreye dağıtılması, sosyal ilişkileri güçlendirme ve birlikte olmanın verdiği mutluluğu paylaşma amacı taşır.

Malzemelerim

-½  kilo buğday

-250 gr badem

-3-4 adet nar

-200gr kuru üzüm

-1 kahve fincanı susam

-1 yemek kaşığı anason

Nasıl yapıyorum?

• Buğdayı geceden sabaha suda bekletiyorum.Sabah buğdayı kaynatılıp pişiriyorum.
• Bademleri kaynatıyorum ve kabukları soyuyorum. (Sıcak suda bekleterek kabuklarını soyuyorum)
• Üzümleri yıkayıp ve iyice süzüyorum.
• Soğuyan buğdayın içine tüm malzemeler konup karıştırıyorum.
• Nar hariç tüm malzemeleri karıştırdım. Narları servis edeceğim zaman koyuyorum ki ekşimenin önüne geçmiş olayım.

Ayva Macunu

Özellikle sonbahar ve kış aylarında özenle seçilen olgun ayvaların, sabırla pişirilip tatlandırılması ile ortaya çıkan bu lezzet, Kıbrıs’ın ev sıcaklığını ve misafirperverliğini adeta bir kavanozun içine sığdırır. Ayva macunu, sadece bir tatlı olmanın ötesinde, Kıbrıs kültürünün köklerinden gelen bir gelenek, bir nevi geçmişten günümüze uzanan bir tatlı mirasıdır. Kıbrıs mutfağında tatlılar, sofraların neşesi ve misafirperverliğin en güçlü sembollerinden biridir. Ayva macunu da bu kültürün en değerli tatlarından biri olarak, özellikle kış mevsiminin serin akşamlarında, sıcak bir kahvenin ya da bitki çayının yanında sıkça kendine yer bulur. Eskiden evlerin bahçelerinde yetişen ayvaların mevsimi geldiğinde, kadınlar bir araya gelir, hep birlikte ayvaları soyar, dilimler ve uzun sohbetler eşliğinde bu özel lezzeti hazırlarlardı. Her bir kavanoz, dostlara, komşulara ya da özel misafirlere sunulmak üzere özenle saklanırdı. Ayva macunu, yalnızca lezzetiyle değil, yapımıyla da sabır ve emek isteyen bir tatlıdır. Olgunlaşmış ayvaların dikkatle temizlenmesi, limonlu suda bekletilerek renginin korunması ve kıvam alana kadar kısık ateşte sabırla pişirilmesi, bu tatlının benzersiz dokusunu ve aromasını ortaya çıkarır. İçine eklenen birkaç karanfil ise hem kokusunu zenginleştirir hem de Kıbrıs mutfağının baharatlarla harmanlanmış tatlarına bir gönderme yapar. Kıbrıs’ta ayva macunu, yalnızca tatlı bir ikram değil, aynı zamanda bir bağ kurma vesilesidir. Bir misafire sunulan bir kaşık macun, beraberinde sıcacık bir sohbeti, dostluğu ve paylaşılan anıları getirir. Bu tatlı, sadece bir tarif değil, aynı zamanda Kıbrıs’ın mutfak kültürünü yaşatan ve gelecek nesillere aktaran bir simgedir. Bu kültürel ve lezzet dolu yolculuğu evimde yeniden yaşatmak için ayva macunu yapımına koyuluyorum. Olgun ayvaların şekerle birleşip kıvam aldığı o eşsiz kokuyla dolan mutfağımda, Kıbrıs’ın sıcacık atmosferini hissediyorum. İşte, bu özel tatlının yapımı için izlediğim adımlar…

Malzemeleri

• 4 adet olgunlaşmış ayva
• 6 çay bardağı şeker
• 1,5 litre limonlu su
• 1 limon
• 4-5 adet karanfil

Hazırlanışı

Ayva macunu yapımına başlamadan önce, olgunlaşmış ayvaları güzelce yıkıyorum. Ardından, kabuklarını soyup dört eşit parçaya ayırıyor ve çekirdekli kısımlarını dikkatlice çıkarıyorum. Tertemiz hale getirdiğim ayva dilimlerini limonlu suya alıyorum. Bunun için 1,5 litre suyun içine 2 limonun suyunu sıkarak bir karışım hazırlıyorum. Ayvaları bu limonlu suyun içinde bir saat kadar bekletiyorum; böylece hem renkleri korunuyor hem de lezzetleri artıyor. Bir saat dolduğunda, limonlu sudan çıkan ayvaları 6 çay bardağı toz şeker ve birkaç tane karanfille birlikte kısık ateşe alıyorum. Sabırla kıvam almasını bekliyorum, çünkü güzel bir ayva macununun sırrı tam da burada saklı. Kıvamını bulduğunda, biraz soğuması için ocaktan indiriyorum. Malzeme soğuduğunda içine 1 limonun suyunu ekliyor ve yeniden kaynatıyorum. Son kaynatma işlemi de bittikten sonra tamamen soğumasını bekleyip temiz kavanozlara dolduruyorum. Artık, dilediğim zaman tabağa alıp misafirlerime ikram edebileceğim enfes bir ayva macunum hazır oluyor. Her kaşıkta ayvanın tatlı ve mis kokulu lezzetiyle keyifleniyorum.