Kıbrıslı gönüllüler, 2022’den 2035’e “Kıbrıs’ın geleceği için dönüştürcü senaryolar” üretti.

“Kıbrıs’ın Senaryoları, Kıbrıs’ın geleceğine dair hayal edilmiş hikayelerdir” diyor proje ekibi…

Bu metot dünyada denendi, önemli sonuçlar üretti, “Dönüştürücü Senaryolar Süreci” kimi coğrafyalara demokrasi, kimi çatışmalı ülkelere uzlaşı getirdi. Reos Partners adlı uluslararası tarafsız bir kuruluş tarafından yönetilen senaryo süreci Güney Afrika, Kolombiya, Guatemala, Etiyopya, İsrail-Filistin, Tayland, Hollanda gibi ülkelerde uygulandı örneğin…

Toplumsal cinsiyet, meslek, yaş anlamında bir denge içerisinde toplanan ve çeşitlilik içeren gönüllüler farklı atölye çalışmalarında buluştu.

Sektörler, meslekler, nesiller, inançlar ve siyasi görüşler arasında geniş bir perspektif çeşitliliğine sahip 36 Kıbrıslıdan oluşan bu grubun yarısı Kıbrıslı Rum, yarısı Kıbrıslı Türk…  Ayrıca Maronit ve Ermeni etnik kimliğine sahip bireyler de dâhil edildi ve grupta toplumsal cinsiyet dengesi gözetildi.

Senaryolar için Avusturya’da çalışıldı. 7 gün gece durmaksızın Kıbrıs’ın geleceğine dair uluslararası uzmanlarla emek verildi. Avusturya’da iki farklı süreçte dört tam gün ve üç tam gün iki ayrı buluşma ve atölye çalışması gerçekleşti.

“Kıbrıs’ın Gelecekleri” süreci, uluslararası geçerliliği olan bir metodoloji kullanılarak yürütüldü. Proje, PRIO Kıbrıs Merkezi ve Result Mediation Foundation tarafından desteklendi. Finansman Hollanda, PRIO aracılığıyla Norveç ve Finlandiya hükümetleri tarafından sağlandı. REOS Partners yol gösterici oldu. Birleşmiş Milletler Özel Temsilcisi’nin de desteklediği bir süreç yaşandı.

Dört senaryo: Ayrışma ve karşıtlıktan, dayanıklı barışa

Dört senaryonun üçü kanımca olumsuz duruyor ve bu durum son derece düşündürücü…

1- YOL YOK!

“Yol Yok Dünyası” en korkunç senaryo!
“Tıkanıklık ve eylemsizlik” olarak tanımlanmış… Müzakereler yeniden başlıyor, çöküyor. Hayal kırıklıkları ve karşılıklı suçlamalar çoğalıyor. Kıbrıs’ın iki toplumu arasında ayrılık derinleşiyor. Bugünkü statüko kalıcılaşırken, yaşadığımız tıkanıklığın daha da büyüdüğü bir gerçeklikte Kıbrıs’ı 2035’te buluyoruz.

Barış görüşmelerinin yeni bir başarısızlıkla sonuçlanması bölünmüşlüğü derinleştirirken, fiili ayrılığın pekişmesiyle Kıbrıs sorunu askıda kalmaya devam ediyor. Kıbrıslı Türkler gelecek belirsizliği içerisinde sürükleniyor. Türkiye’ye daha da bağımlı oluyor. Kıbrıslı Rumlar ise mülklerini tümüyle yitirmemle yüzleşiyor. Sonuç: Fiili ayrılık ve araf!

2- HERKES KENDİ YOLUNA

“Benim Yolum Dünyası” herkesin kendi yoluna gideceği, Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların tümüyle birbirinden uzaklaşacağı bir senaryo… “Ayrışma ve Karşıtlık Senaryosu” olarak da anılan bu senaryo çerçevesinde Kıbrıslı Türk liderliği uluslararası katılım ve tanınmaya yönelik aktif bir politika yürütüyor. Gerginlikler tırmanıyor. Çözüm umudu çürüyor ve Birleşmiş Milletler de taraflar arasında ortak zemin kalmadığı için Kıbrıs’taki iyi niyet misyonunu askıya alıyor. Kuzeyin birkaç ülke tarafından tanınması ile çok kutupluluk daha da artıyor. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’e üye devletlerin direnişiyle kuzeydeki ekonomi ve Kıbrıslı Türklerin hareket kabiliyeti iyice kısıtlanıyor. Sonuç: Derin gerilim ve gerginlik!

3- BASKI ALTINDA BARIŞ!

“Onların Yolu Dünyası” denen senaryoda, baskı altında bir barış kuruluyor, dıştan gelen dayatmalarla bir anlaşma imzalanıyor.
“Baskı Altında Barış Senaryosu” çerçevesinde dış baskı ve sınırlı katılım ile yürütülen barış görüşmeleri, halkın geniş kesimi tarafından sahiplenilmeyen kırılgan bir federasyona yol açıyor.
Merkezi federal yönetim değil yerel yönetimler güçlü oluyor. Federal kurumlar yeterince etkili olmadığı için kurucu devletler düzeyinde sonu gelmeyen tartışmalar, çatlaklar ve bölünmeler yaşanıyor. İnsanların sadakati ortak devlet değil kurucu yapılarda yoğunlaşıyor.
İki toplum arasında yine güvensizlik var. Bir uzlaşıya varılıyor ancak toplumlar bunu benimsemediği ya da hazmetmediği için sürdürülebilir olmuyor. 
Sonuç: Belki yeni ve daha büyük bir hayal kırıklığı…

4- “DAYANIKLI BARIŞ SENARYOSU”

“Bizim Yolumuz Dünyası” denen formül “Dayanıklı Barış Senaryosu…”
Liderler barış sürecine dair yeni bir yaklaşım üzerinde mutabık kalıyor; müzakereler geniş sivil toplum katılımı, çalışma grupları, teknik komiteler ve çok kademeli katılımcı bir süreçle ilerliyor. Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası paydaşlar da barış inşasına destek veriyor.
Barış, toplumların da işbirliği ve istenciyle ortaya çıkıyor. Hem tabandan yükselen talep hem de uluslararası aktörlerin çabasıyla Kıbrıs yeniden birleşirken; barış ya da çözüm sadece müzakere masasında değil sokakta da yeşeriyor.
Sonuç: Kapsayıcı bir federasyon, kültürlerin ve halkların çoğulculuğu ve Avrupalı kimliğiyle gurur duyan bir Kıbrıslı yurttaşlığı…
En parlak senaryo bu!

Geleceği konuşalım!

“Bu senaryolar tahmin değildir, müzakere seçenekleri değildir ve ayrıca eksiksiz de değildir. Başkaları başka senaryolar hayal edebilir. Önemli olan gelecek hakkında konuşuyor olmamız ve farklı düşünen insanlarla bir araya gelmemizdir” diyor sürecin kolaylaştırıcılarından Reos Partners’ın Direktörü Mille Bojer.

Geleceği çok daha fazla konuşmak, tartışmak, yüzleşmek gerekiyor ki bugünkü daralmayı, kuşatmayı, çaresizliği, çıkmazı, çoraklaşmayı ve hayatlarımızı kapsayan sıradanlığı anlayabilelim.

Yine proje ekibinden Ceren Kürüm’ün sözleriyle, “Bugünkü eylemlerimiz ve eylemsizliklerimiz geleceği şekillendiriyor. Senaryolar üzerinden düşünmek, her birimizin bugün vermesi gereken kararları değerlendirmemize yardımcı olabilir.”

Söz konusu senaryoların Kıbrıs’taki çeşitli forumların yanı sıra Brüksel, Londra ve Cenevre’de düzenlenecek etkinliklerde de görüşülmesi hedefleniyor. Senaryo raporunun tamamına ve senaryoların kullanımına ilişkin rehbere projenin web sitesinden ulaşılabilir: https://www.cyprusfutures.org