Kıbrıs Sorunu müzakerelerinde anlamlı ilerlemeler olduğu ortada. Her ne kadar çözüm için kesin bir tarih söylemek doğru olmasa da 2016’nın çözüm yılı olacağı olgusu kendini gösteriyor… Çözümün sürdürülebilir olmasının yolunun eğitimden geçtiği de ortada. Çözümle birlikte eğitim her iki toplumun kurucu devletlerine bırakılacak olsa bile, Birleşik Kıbrıs’ın ortak vatandaşlık bilincini, sahip olması gereken yerel ve evrensel değerlerin tüm bireyler tarafından içselleştirilmesi eğitimin işidir…

Öte yandan çözümle beraber AB müktesebatının tam olarak uygulanacağı Kuzey Kıbrıs’ın da eğitim uygulamalarını AB standart ve hedeflerini yakalaması gerekliliği de tartışılmazdır.

Bu bağlamda AB 2020 Stratejisi ülkemizde de dikkate alınmalı ve bu yönde uğraş verilmelidir. İşte bu kapsamda sürdürülen çalışmalardan biri olarak 23-24 Şubat 2016 tarihinde ara bölgede AB tarafından düzenlenen “Eğitim ve Öğretim Alanında AB İşbirliği” toplantıları oldukça nitelikli veriler ortaya çıkartmıştır. Kıbrıs’ın hem kuzeyinden hem de güneyinden eğitim bakanlığı ve yükseköğretim yetkilileri katıldığı toplantılarda hem Kıbrıs’ın kuzeyi ve güneyindeki eğitim sistemi verileri hem de AB’nin 2020 Stratejisi bağlamında belirlenen hedeflere ne derece yakınlaştığı konuşuldu.

Hem iki toplumun birbirlerinin eğitim sistemleri hakkında hem de AB yetkililerin Kıbrıs’taki eğitim uygulamaları hakkında bilgi sahibi olması açısından oldukça verimli ve anlamlı toplantılar olduğunu söyleyebilirim. Aşağıda okuyacaklarınız hem bu toplantılarda konuşulanları özetini hem de Kıbrıs’ın kuzeyi ve güneyindeki eğitim sistemlerindeki bazı unsurlarının karşılaştırılmasını içermektedir.

AB 2020 Eğitim Hedefleri
AB’nin kalkınma stratejisi niteliğinde olan AB 2020’de eğitim ve nitelikli insan kaynaklarının yetişmesine hayati önem verilmektedir. Bu bağlamda belirlenen 5 temel başlıktan biri olan eğitimin temel hedefleri:

• Okuldan erken ayrılma oranını % 10 seviyesinin altına düşürmek,
• 30-34 yaş aralığındaki genç nüfusun yükseköğretim mezuniyet oranını en az % 40 seviyesine yükseltmek.

Buna ilaveten, eğitimi kalkınma politikalarının temeline oturtan AB 2020 Stratejisine göre eğitimle ilgili olarak:
• Yenilikçilik alanında eğitim, iş dünyası, araştırma ve yenilikçilik sektörleri arasındaki bağların kuvvetlendirilmesi,
• Eğitim, mesleki eğitim ve yaşam boyu öğrenme alanında “Hareket halindeki gençlik” girişimiyle gençlerin istihdam olanaklarının artırılması,
• İstihdam ve beceriler alanında “Yeni beceriler ve işler için gündem” girişimi ile Birlik içindeki istihdam olanaklarını artırmak amacıyla işgücüne küresel dönüşümlere uyum sağlayabilmelerini kolaylaştıracak yeni beceriler kazandırılarak verimliliğin artırılması hedeflenmektedir. .

Eğitim Verilerinin Karşılaştırılması

Yukarıda anlatılanlar bağlamında Kıbrıs’ın kuzeyindeki ve güneyindeki eğitim sistemlerinin sahip olduğu veriler ve bu verilen AB ortalamalarını gösteren karşılaştırmalı veriler tablolarda verilmiştir.

Tablo 1’deki verilerden de görüleceği gibi üniversite öncesi (okul öncesi, ilkokul, ortaokul, genel ve mesleki liseler) kademelerde Güney Kıbrıs’ta 12.000 öğretmen ve 144.000 öğrenci bulunmasına karşın, Kuzey Kıbrıs’ta 46.500 öğrenciye karşın 5.000 öğretmen görev yapmaktadır.

Tablo 2’deki veriler ise eğitim sistemi çıktıları ile ilgili… Bu verilere bakıldığında gerek Kuzey Kıbrıs gerekse Güney Kıbrıs eğitim sisteminin çıktılarında önemli sıkıntılar olduğunu görüyoruz. Şöyle ki;

1. Okul Öncesi Eğitimine Katılım (3 yaş grubu da dahil): Bu kapsamındaki verilere göre hem Kuzey Kıbrıs hem de Güney Kıbrıs eğitim sistemi çıktıları AB ortalamasının altında... Güney Kıbrıs %84.3 oranıyla AB ortalamasına oldukça yakın ancak aynı şeyi adanın kuzeyi için söylemek zor… Kuzey Kıbrıs’ta özellikle 3 ve 4 yaş grubu için okullaşma oranımızı artırmamız gerektiği açıkça görülüyor.

2. PISA sonuçlarına göre 15 yaş grubundaki öğrencilerin başarısızlık oranları: Bu anlamda Güney Kıbrıs’ın Avrupa sonuncusu olduğunu söyleyebiliriz. Tablodan da görülebileceği üç alanda da (Okuma-Anlama, Matematik, Fen) Güney Kıbrıs’ın çok yüksek oranda başarısız olduğu görülüyor.  Kuzey Kıbrıs için ise durum çok daha vahim. Ne yazık ki biz PISA kapsamına dahil değiliz ve bu anlamda öğrencilerimiz performans değerlerinden haberdar bile değiliz. Bu konuda çalışma yapmamız gerektiği ortada… KKTC’nin tanınmamış olması bu tür uluslararası programlara dahil olmamızı engelliyor ama eğitim sistemimizdeki öğrencilerin gerçek performanslarını ortaya koyacak ölçme-değerlendirme uygulamalarını hayata geçirme gerekliliğimiz aşikar…

3. Okulu Erken Bırakanların Payı: Bu kapsamdaki veriler hem Kuzey Kıbrıs hem de Güney Kıbrıs için AB ortalamasının üzerinde olduğu görülüyor.

4. Üçüncü (yükseköğretim) Eğitim Düzeyi: Hem Kuzey Kıbrıs hem de Güney Kıbrıs için AB ortalamasının üzerinde olan bir diğer veri de yükseköğretim eğitim düzeyi… Tablodaki veriler her iki tolum açısında da oldukça tatmin edici oranda.

5. Yaşam Boyu Öğrenmeye Yetişkinlerin Katılım: Ne yazık ki Kuzey Kıbrıs için elimizde nitelikli veri bulunmayan bir diğer başlık da “yetişkinlerin yaşam boyu öğrenmeye katılım” kriteri… Bu kapsamda Güney Kıbrıs’ında daha çok çalışması gerektiği görülüyor. AB ortalaması %10.7 iken Güney Kıbrıs bu başlıkta %6.9’da kaldı.

6. Mezunların İstihdam Payı: Kuzey Kıbrıs olarak en büyük sorunlar yaşadığımız kriterlerden biri de mezunların istihdam payı olduğu açıkça görülüyor. Bu konuda Güney Kıbrıs da AB ortalamasının altında kalıyor ancak Kuzey Kıbrıs da durum çok daha da vahim. Kuzey Kıbrıs’ın %40.6’lık bir mezun istihdamı oranı AB ortalaması olan %76.1’lik oranın çok gerisinde olduğu aşikar…

Sonuç

Sonuç olarak Kıbrıs Türk Eğitim Sistemi; okul öncesi kapsamında okullaşma oranını, mezunlarının istihdam oranlarını artırması gerekmektedir. Bunları yanı sıra bireylerin yaşam boyu eğitim kapsamına dahil edilmesi ve öğrencilerimizin uluslararası anlamdaki performans düzeylerini belirleyeceğimiz uygulamaları hayata geçirmeliyiz. Aksi durumda çözümle beraber üyesi olacağımız AB’nin eğitim alanında en gerisindeki ülkesi olma ihtimalimiz çok yüksektir.