Kıbrıs mutfağının köklü geçmişinden günümüze miras kalan lezzetlerden ikisi olan tarhana çorbası ve harnup pekmezi, adanın kültürel zenginliğini ve sağlıklı beslenme anlayışını simgeler. Kıbrıs tarhanası, Orta Asya’dan Anadolu’ya, oradan da Kıbrıs’a taşınmış bir lezzettir. Göçebe yaşam tarzının uzun süre saklanabilen ve besleyici yiyecekler üretme ihtiyacından doğan tarhana, Kıbrıs mutfağında ise kendine özgü bir kimlik kazanmıştır. Özellikle kış aylarında tüketilen tarhana çorbası, adada kış hazırlıklarının önemli bir parçasıdır. Yoğurt ve buğday bazlı bu fermente gıda, sıcak ve doyurucu yapısıyla Kıbrıs sofralarında öne çıkar. Çorbanın yapımında çoğu zaman tavuk suyu kullanılır ve yerel bir lezzet olan hellim peyniri ile zenginleştirilir. Harnup pekmezi ise, Kıbrıs'ın bereketli topraklarında yetişen keçiboynuzlarından (harnıplardan) elde edilir ve özellikle Akdeniz ikliminin hâkim olduğu Kıbrıs’ta yaygın olarak üretilir. Harnıp pekmezi, doğal şeker içeriği ile rafine şekere ihtiyaç duymadan tatlandırılan, yüksek kalsiyum, potasyum, magnezyum ve demir gibi mineraller açısından zengin bir pekmezdir. Kıbrıs halkı için yalnızca kahvaltılarda değil, tatlılarda ve sıcak içeceklerde de tercih edilen harnıp pekmezi, hem bağışıklık sistemini destekler hem de enerji verici özellikleriyle kış aylarında oldukça faydalıdır. Bu geleneksel lezzetler, sadece Kıbrıs’ın mutfak kültürünü değil, aynı zamanda adanın doğayla uyumlu yaşam tarzını ve sağlıklı beslenme anlayışını da temsil eder. Kıbrıs tarhanası ve harnup pekmezi, adanın yerel kültürünü sofralara taşırken, doğal yöntemlerle üretilmeleri sayesinde modern beslenme alışkanlıklarına da katkıda bulunur.

Tarhana Çorbası

Tarhananın tarihçesi, çok eski zamanlara dayanır ve kökeni hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır. Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar uzandığı düşünülen tarhana, özellikle göçebe Türk kültürlerinde önemli bir yer tutmuş, yiyeceklerin uzun süre saklanabilmesi için geliştirilmiş bir gıda maddesidir. Göçebe yaşam tarzında, yoğurt ve buğday gibi malzemelerin fermente edilip kurutulması, yiyeceklerin dayanıklılığını artıran pratik bir çözüm sunmuştur. Tarhananın Anadolu'ya yerleşik hayata geçen göçebe halklar tarafından taşındığı ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde de geniş bir coğrafyada yaygınlaştığı düşünülmektedir. Osmanlı'da, tarhana sadece zengin sofralarında değil, halk arasında da yaygın bir besin kaynağı haline gelmiştir. Bugün Türkiye'nin farklı bölgelerinde yerel varyasyonlarla hazırlanan tarhana, kış aylarında sıcak ve besleyici bir çorba olarak tüketilmeye devam etmektedir. Ayrıca, tarhananın yapımında kullanılan fermantasyon süreci, ona probiyotik özellikler kazandırarak sağlık açısından da önemli bir gıda olmasını sağlamıştır. Tarhana, zaman içinde bir kültür mirası haline gelerek, geleneksel Türk mutfağının vazgeçilmez bir parçası olmuştur.

Malzemeler

• 500 gram kurutulmuş tarhana
• 1 litre tavuk suyu (yoksa 1 litre içme suyu)
• 2 yemek kasığı halis tereyağı
• 250 gram Derin saf keçi hellimi (1 paket)
• 1 cay kasığı tuz

Hazırlanışı

• Tarhanaları en az 2 saat önceden tavuk suyuna yumuşayıp çözülmesi için bir kaba koyuyorum.
• Daha sonra tuzunu ekleyip tarhanayı iyice karıştırarak kısık ateşte kaynatıyorum.
• Suda iyice çözülebilmesi için sıkça karıştırmaya özen gösteriyorum.
• Tarhananın iyice kaynamasına yakın, bir tavada tereyağını eritip, bu sırada  hellimi kup küp doğruyorum.
• Tereyağı eridikten sonra küp küp doğramış olduğum hellimleri tavada altın sarısı renge gelene kadar kızartıyorum.
• Hellimler kızardıktan sonra yağla birlikte tarhana çorbasının içine ekledikten sonra karıştırıp servis ediyorum.

Harnıp Pekmezi

Harnıp pekmezi, keçiboynuzunun (harnıp) meyvesinden elde edilen geleneksel bir pekmez türüdür ve özellikle Akdeniz iklimine sahip bölgelerde ve Kıbrıs'ta yaygın olarak üretilir. Keçiboynuzunun yüksek doğal şeker içeriği sayesinde pekmez, rafine şeker eklemeden doğal olarak tatlandırılmış ve besleyici bir gıda olarak öne çıkar. Geleneksel üretim süreci, keçiboynuzlarının kaynatılması ve özlerinin yoğunlaştırılmasıyla gerçekleşir. Sağlık açısından oldukça kıymetli bir ürün olan harnup pekmezi, yüksek oranda kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum ve çinko gibi mineraller içerir. Özellikle kalsiyum içeriği oldukça yüksektir, bu nedenle kemik sağlığını destekler. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirici etkileri ve enerji verici özellikleri ile bilinir. Antioksidanlar açısından zengin olduğundan dolayı vücudu serbest radikallerden korur. Lezzet açısından yoğun, tatlı ve hafif karamelize bir tadı vardır. Kahvaltılarda sade olarak tüketilebildiği gibi tahinle karıştırılarak da servis edilir. Tatlı tariflerinde doğal bir tatlandırıcı olarak kullanılabildiği gibi, bağışıklığı desteklemek için de sıcak içeceklere eklenebilir.

Malzemeler:

• 1 kg keçiboynuzu
• 1 lt su
• Yarım kilo toz şeker

Yapılışı:

Keçiboynuzlarını iyice yıkayın ve büyük bir tencereye koyup üzerini geçecek kadar su ekleyerek kaynamaya bırakıyorum. Keçiboynuzunun yumuşaması uzun süreceği için minimum 1 saat kaynatıyorum. Yumuşayan keçiboynuzlarını bir elek ya da türbent yardımıyla posa/püre haline getiriyorum. Ardından bu püreyi tekrar tencereye alın ve şekeri ekliyorum. Yüksek ateşte bu karışım iyice koyu kıvam alana kadar sık sık karıştırarak pişiriyorum. Kıvam aldıktan sonra ocaktan alıp, biraz dinlendirdikten sonra kavanozlara aktarıyorum ve serin bir yerde muhafaza ediyorum.