Ülkemizin çok değerli araştırmacı yazarlarından olan Ahmet An, toplumsal belleğimize yine “cevher niteliğinde” yeni bir çalışmayı daha kattı. Özelde Matbaacılık Tarihimize ışık tutmakla birlikte, söz konusu matbaalarda hangi gazetelerin ve hatta kitapların basıldığı, o dönemin baskı şartları ve imkanları, ve en önemlisi matbaada alın terini mürekkebe akıtan emekçiler. Eksikler mutlaka olacaktır çünkü, toplum olarak kayıt tutma alışkanlığımız ve belge saklama sorumluluğumuz pek gelişmemiştir. Buna rağmen kendi alanında bir “ilk” çalışma.

Ahmet An “Kıbrıs Türk Matbaacılık Tarihi”

Manas Yayınları, Ekim 2024, syf: 224

“Sunuş:

   Kıbrıslı Türklerin geçmişi hakkında bize paha biçilmez bilgiler bırakan Matbaacı M. Akif’in 1949-1950 yıllarında 52 yazılık bir dizi halinde haftalık Kıbrıs Gazetesi’nden yayımladığı “Kıbrıs Türk Marbaacılığı ve Gazeteciliği” adlı anılarını Harid Fedai ile birlikte hazırladığımız “Örnekleriyle Kıbrıs Türk Basın Tarihi (1891-1963)” başlıklı kitabımızda ek olarak vermiştik. Dizinin eksik olan sayıları daha sonra bulundu ve bu çalışmada, diğerleri ile birlikte, yararlandığımız önemli bir kaynak oldu. Kıbrıs’taki İngiliz sömürge dönemi yıllarında, Kıbrıs Türk Matbaacılığı ile gazeteciliğinin yaşadığı zoruklar yanında, o dönemin siyasal gelişmelerinin de anlatıldığı bu yazı dizisini arşivinden bize sağlayan Harid Fedai’ye teşekkür borçluyuz. Ama ne yazık ki elinizdeki bu kitabın basıldığını göremeden, Harid Fedai Bey 2017 yılında aramızdan ayrıldı.

   1878 yılında Kıbrıs’a matbaanın girişi ile gazeteciliğin başlaması aynı tarihte olduğu için, Kıbrıs Türk Matbaacılığı da, adada ilk Türkçe gazetelerin basılması ile birlikte ortaya çıkar. Bu çalışmada, adaya ilk Türkçe harflerin getirildiği yıllardan başlayarak, Kıbrıslı Türkler tarafından kurulmuş olan matbaaların (basımevlerinin) 1974 yılına kadar olan gelişimini, bulabildiğimiz yazılı kaynaklardan ve konu ile ilgili olarak yaptığımız diğer araştırmalarımızdan yararlanarak, aktarmaya çalıştık. Kıbrıs Türk matbaacılık mesleğine emek vermiş olan bazı kişilerin yaşam öykülerini de kitabın sonuna ekledik.

   Bir ilk çalışma olarak eksiklerinin olması doğaldır. Elinizdeki kitabın, bu haliyle bile okuyucusuna, tarihimizin bu alanı hakkında birçok ilginç bilgiler sağladığına inanmaktayız. Bu vesile ile Birlik Basımevi sahibi Matbaacı M.Akif ile Birlik ve Söz Basımevlerinin mürettibi, onun arkadaşı dayım Ahmet Nidai Özkan’ı, Hükümet Matbaası’nda çalışmış olan diğer matbaacı dostum Harid Fedai’yi rahmetle anarken, bu kitabı onların ve diğer basımevi emekçilerinin anısına ithaf ediyorum. (Ahmet An)” 

Hikmet Afif Mapolar “Özgürlük Savaşçıları”

KT Yazarlar Birliği Yayınları, Eylül 2024, syf: 440

   Hikmet Afif Mapolar, Kıbrıs Türk Edebiyatı’nın özellikle roman alanında 1930’lardan başlayarak öncülüğünü yapmış bir yazarımızdır. Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği, son dönemlerde yazarın, daha önce yayınlanmış veya tefrika olarak gazetede yer alan romanlarını bugünün okuyucusuna ulaştırma sorumluluğunu üstlenirken, Hikmet Afif Mapolar’a da vefasını göstermektedir. “Özgürlük Savaşçıları” da, Hikmet Afif Mapolar’ın roman  külliyesine eklenecek bir yapıt.

“Önsöz:

... Girne’de doğan Mapolar, gerçek adıyla, Muzaffer Gökmen eserlerinde Girne ve tüm yöresini, doğası ve insanlarıyla eserlerine nakşetmiştir. Mapolar’ın öykülerinin, romanlarının geçtiği; efsaneleri, aşkları, öyküleri ve başta balıkçıları olmak üzere zanaatkârları, çiftçileri ile mayalanmış bir alan onun eserlerinde yaşamakla kalmaz Kıbrıs’ın ve Akdeniz’in tüm karakteristiğini bulursunuz Mapolar’ın öykü ve romanlarında. Girne’nin deniz kadar güzel kızları, bazen deniz kadar sakin, bazen ‘sarhoş deniz’ kadar çılgın balıkçıları onun kahramanları olmuştur. Gerçekler dünyasını bırakıp hayal dünyasında yaşayan bu insanlar mutludur, dingindir; tutarsız ve kaygısızdır: Tıpkı Akdeniz gibi... Birlik olarak daha önce yayımladığımız “Kök Nal”, “Asu’nun Dönüşü” romanlarından sonra bu elinizde tutuğunuz eser “Özgürlük Savaşçıları” , Kıbrıs Postası Gazetesi’nde, 04 Ocak 1986-04 Temmuz 1988 tarihlerinde tefrika edildi ama kitap olarak yayımlanmadı. Bu eseri diğer kitaplarına göre daha farklı bir konuyu işler. Bu kitap 1963-64 yıllarındaki Kaymaklı ve Yenişehir’de başlayan çatışmalardan yola çıkarak o döneme ışık tutan bir gerçekçi romandır. Bu eser yazarın yazdığı son eserdir. Değerli dost Sayın Osman Yağız Kırmızı beyefendi, bana bu eserinde daktiloda yazılmış ciltli eserini getirdi ve yayımlayabilir miyiz? diye görüştükten sonra eseri yayımlamayı kabul ettik. Sadece kendisinin ricası genç yaşta kötü hastalığın aramızdan aldığı değerli evladı “İlter Osman Kırmızı”nın anısına yayımlanmasıydı. Mapolar gibi bir büyük yazarın eserlerini yayımlamak her zaman bir onurdur. Mapolar’la ilgili çalışmalarımızda bizlere izin veren ailesine sonsuz teşekkür ederiz. Bizlere güvenip yolumuzu açıp, yüreklendirdikleri için... (Prof.Dr.Şevket Öznur)

Tufan Ekici “Bir Cereyan Masalı-KIBTEK 1975-2012”

Işıkkitabevi Yayınları, Nisan 2024, syf: 216

   Kendi alanında bir ilk sayabileceğimiz bu çalışma, yıllardır hayatımızın merkezine oturan ve oturduğu yerden de hiç kalkmayan elektrik sorunumuzun kökenine ve bugününe eğilmektedir. Örnekleriyle, istatistik bilgileriyle ve yaşanmışlıklarla gelmiş geçmiş tüm hükümet ve siyasilerin (kendi deyimiyle) beceriksizliklerinin bir prototipi niteliğinde. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olma, toplumun genelindeki en büyük hastalık. En azından bu konuda daha fazla bilgilenme şansını veriyor bize Tufan Ekici. 

“Önsöz

... Bu kitaptaki amacım, ülkemizdeki elektrik arzını tarihsel bir bakış açısıyla derinlemesine incelemek olacaktır. Elbette yukarıda bahsettiğimiz uzun süreli elektrik kesintileri normalin dışında gelişen olayların sonucudur. Ancak 1975’ten 1994’e kadar geçen sürede nasıl olur da devlet hazırlığını yapamamıştır? Teknecik’te termik santralin kurulması ile elektrik sorunları bitmemiş, aksine artık kendi elektriğini üreten devletin tüm masraflarını üstlenmesi zamanı gelince daha fazla finansal bir yük altına girmiştir. Plansız kalkınma programları ve içi boş hükümet vaatleri kendi kendine yetebilen bir yönetim olmaktan çok uzaklaşmamıza sebep olmuş, halkın elektrik konusunda hem hükümet hem de ilgili kurum yetkililerine karşı güvensizliğini artırmıştır... Neden mi elektrik konusunu seçtim? KKTC’nde yolunda gitmeyen aslında bir sürü konu bulunmaktadır. Kitap içerisinde bu farklı konulardan da, ama detaya inmeden, ara ara bahsetmeye çalışacağım. Gelmiş geçmiş hükümetlerin beceriksiz ve kişisel çıkarları ön plana çıkaran tavırları sayesinde maalesef birçok konuda ileriye gidemedik. Sağlık, eğitim, alt yapı, çevre gibi konular bunlardan sadece bazıları. Diğer konular ara ara ele alınılsa bile, Elektrik konusu ise 1974 yılından başlayarak (aslında daha öncesinden de başlayarak) günümüze değin sürekli gündemde yer almayı başarmıştır. Elbette bu diğer konulardan daha önemli olduğunu göstermez. Ancak, bu kadar yıl gündemden düşmemesi hem ülkedeki farklı kesimlerin ilgisi olduğunu hem de devletin sorunu çözemediği için ne kadar beceriksiz olduğunun göstergesidir... Buradaki amacım aslında devletin işleyişindeki bozuklukların sadece bir alanda değil, birçok farklı alanlarda da benzer olduğunu göstermektir...”      

   Bir diğer “ilk” çalışma tanımını da Dr. Çağın Zort’un “Kıbrıs Türk Edebiyatında Coğrafi Unsurların Kullanımı-İsmail Bozlkurt Örneği” kitabı üzerine yapıyoruz. Edebi eserlerin ve özellikle roman türünde nice kitaplar okumaktayız nice yazarlardan. Onların anlatımıyla kendi hayalimizi canlandırır olayuı ve kişileri içselleştiririz. Ama tüm bunların dışında bir de anlatımlar içerisinde yer alan çevre, kültürel öğeler, alışkanlıklar gibi okuyup geçtiğimiz ama aslında olayın geçtiği yer, şehir, mekân, memleket hakkında bilgi vermektedir. İşte Dr. Çağın Zort, edebiyatımızın önemli kalemlerinden olan İsmail Bozkurt romanları özelinde bu araştırmayı gerçekleştirmiştir.

Dr. Çağın Zort “Kıbrıs Türk Edebiyatında Coğrafi Unsurların Kullanımı-İsmail Bozkurt Örneği”

Berikan Yayınları, Temmuz 2024, syf: 215

“Takdim:

   ... Türkiye Edebiyatı’nın bir kolu olan Kıbrıs Türk edebiyatı, 1930’lardan bugüne hem örnek olarak Türk Edebiyatı’nı, İstanbul edebî çevrelerine örnek almayı sürdürmekte, hem de özgün ve yerel bir hüviyet kazanma yolundadır. Bu özgünlük ve yerellikte sadece iç siyasi, sosyal, tarihi olaylar değil, ada coğrafyasına ait bitki örtüsü, gelenek görenekler, alet-edevat ve benzer unsurlar eserlere sızmaktadır. Bu noktada çağdaş Türk yazarı, romancısı İsmail Bozkurt’un eserleri araştırmacılara zengin bir mazleme sunmaktadır. Kıbrıs Türk edebiyatı’nda İsmail Bozkurt, Akdeniz-ada bitki örtüsü, bunlara bağlı yeme-içme kültür öğelerini kullanmak açısından öncüdür. Kıbrıs Türk yazarı Hikmet Afif Mapolar’la 1930’lardan sonra yerel edebiyata girmeye başlayan ada-coğrafya-insan ilişkisine ait motifler İsmail Bozkurt’un romanlarında tematik unsurlara ve Leit motiflere (tekrarlanan motifler) dönüşür. Kıbrıs Türk edebiyat araştırmacılığında ilk kez Dr. Çağın Zort edebiyat coğrafyası ile bağlantılı (jeoliterer) bir çalışmaya imza atarak İsmail Bozkurt’un romanlarında coğrafi unsurların kullanımı üzerine zengin bir inceleme yapmıştır... (Prof.Dr.Oğuz Karakartal)”