"Amcam Andreas Frangu, Aya Marinalı Kıbrıslıtürkler'in hayatını kurtarmıştı..."

Josef Solomo Andreu anlatıyor…

Josef Solomo Andreu, Aya Marina (şimdiki adıyla Gürpınar) doğumlu Kıbrıslı bir Maronit… Onunla aslında 1963’te Aya Marina’da Kıbrıslıtürkler’in hayatını kurtaran amcası Maronit papaz Andreas Frangu’yla ilgili bilgi almak için buluşmuştum. Ancak Josef Solomo Andreu bana bu olayı anlatmakla kalmadı, aynı zamanda Kıbrıslı Maronitler’in saklı tarihine ilişkin çok geniş bilgiler de verdi… Josef Solomo Andreu’yla röportajımızın devamı şöyle:

SORU: 1963’te neler olduğunu anlatabilir misiniz?

JOSEF SOLOMO ANDREU: Bizim Kıbrıslıtürkler’le bir sorunumuz yoktu, akrabaydık zaten, iyiydi ilişkilerimiz. Bazı Kıbrıslırumlar köye gelmiş duyduğumuza göre, bazı Kıbrıslıtürkler’i alıp öldürmek istiyorlarmış. Birisi hemen koşup Manastır’daki papaz amcama haber verdi olup bitenleri, Aya Marinalı Kıbrıslıtürkler’e yardım etsin çabuk diye… Köye gelen Kıbrıslırumlar’ın başındaki şahıs Koççinodrimitya’dan birisiydi. Amcam bu adama “Bu insanlar ne yaptı ki onları yakalayıp öldürmek istersiniz?” diye sormuştu. O zaman bu Koççinodrimityalı Kıbrıslırum, “Onlar Kıbrıslıtürk’tür ve silahları vardır” demişti amcama. Amcam da “Onlar bizim akrabalarımızdır, çok iyi ilişkilerimiz vardır, silahları falan da yoktur, lütfen onları rahat bırakın!” demişti. Ancak Koççinodrimityalı bu Kıbrıslırum ikna olmamıştı. O zaman amcam ısrarcı olmuştu, “Onları öldüreceksen lütfen önce beni öldür” demişti bu adama. “Önce beni öldür!” demişti. “Neden Kıbrıslıtürkler’i öldürmek isten?” diye sormuştu bu adama. “Onlardan kurtulmak için” demişti bu adam. Amcam da “Kormacit’in karşısına bakacak olursan karşında Türkiye’yi bulursun, Türkiye uzakta değildir, milyonlarca nüfusları var. Türkler’den kurtulamazsın” demişti adama. İleri görüşlü bir adamdı amcam, “Kıbrıslıtürkler’i öldürecek olursan, Türkleri buraya getirecen, bu da Kıbrıs’ın işgalinin başlangıcı olacak” demişti, “memleketimizi kaybedeceğiz!” demişti.
Adama “İkimiz de Hristiyanız, sen da Hristiyansın, ben da Hristiyanım. İsa Peygamber bize birisi bir yanağına tokat atarsa, başını çevir da öteki yanağını da tokatlasın dediydi…” demişti.
Sonuçta Koççinodrimityalı bu adam köyden ayrılmaya ikna olmuştu. Köydeki Kıbrıslıtürkler de gidip amcama onların hayatını kurtardığı için teşekkür etmişlerdi.

SORU: Aya Marinalı Kıbrıslıtürkler’in bana anlattığına göre, o günlerin Kıbrıslıtürk toplumu lideri Dr. Fazıl Küçük’ün amcanız papaz Andreas Frangu’ya, Kıbrıslıtürkler’in hayatını kurtardığı için bir teşekkür mektubu gönderdiğini anlattılar…

JOSEF SOLOMO ANDREU: Evet, Dr. Küçük amcama bir mektup göndermiş, bu insanların hayatını kurtardığı için kendisine teşekkür etmişti. Amcam bunu teşekkür için yapmamıştı ama, insanlığa inandığı için, insancıl birisi olduğu için bunu yapmıştı.
Size başka bir olay daha anlatayım: 1963 öncesinde, 1950’li yıllarda Palyomedoho’da iki Kıbrıslırum yakalamışlardı, bunlar Birinci EOKA’nın üyeleriydiler. Bazı olaylara karışmıştı bu iki kişi, galiba birisini öldürmüşlerdi ve bir ağaca çıkmış saklanıyorlardı ki yakalanmışlardı. Sanırım o günlerde Kıbrıs’taki İngiliz Valisi Harding idi. Bu iki Kıbrıslırum mahkemeye çıkarılmış ve asılmalarına karar verilmişti. Bu iki çocuğun babası amcama gitmişti, amcam Harding’le ahbaptı, adam çocuklarının hayatını bağışlaması için amcamın Harding’le konuşmasını istemişti. Amcam, Harding’le konuşmuştu ve bu iki Kıbrıslırum kardeşten birisinin hayatını bağışlatmıştı fakat diğer genci idam etmişlerdi. Yani amcam herkese yardımcı olmaya çalışan birisiydi…