Türkiye Cumhuriyeti’nde kurulmuş sanayi işletmelerinin adaya kolaylıkla gelmesi için özel bir anlaşma yapıldı. 3 milyon Euro yatırım şartıyla TC sanayicileri, kuzey Kıbrıs yurttaşlarıyla “eşit koşullarda” Organize Sanayi Bölgesi’nde yer sahibi olacak. Ayrıca teşvik ve muafiyetlerden de yararlanacak.

İşte bu anlaşma kimi sanayicileri endişelendirdi.
“Organize Sanayi Bölgeleri Yasası”nda yabancı yatırımcı için 20 milyon euro olan yatırım şartı, şimdi 3 milyon Euro’ya indirilecek.

Kendileriyle görüştüğüm sanayiciler, 3 milyon Euro sınırının, büyük ve nitelikli bir yatırım için yetersiz olduğunu, böylesi bir kapı açmanın, yerli sanayiciyi olumsuz etkileyeceğini söylüyor.

Ekonomi Bakanı Olgun Amcaoğlu aradı, görüşmek istedi, gittim.
Bakan farklı düşünüyor.

Önce kendi yorumumu yapayım, ne anladığımı bir cümlede özetleyim:
Türkiye, Güvercinlik bölgesine büyük bir organize sanayi bölgesi yatırımı yapacak, bunun karşılığında, Türkiyeli sanayici de gelecek, buraya yerleşecek.

Yatırım “ihracat” şartıyla yapılacak.
İyi de…
Türkiye’den bir yatırımcı buraya gelip yerleştikten sonra ne denecek yani, “İç piyasaya dağıtım yapamazsın, sadece yurt dışına satacaksın” mı?

Hedef, Yeşil Hat Tüzüğü uyarınca Kıbrıs’ın kuzeyinde yapılan üretimlerin güneye satılması… Bir anlamda Türkiyeli sanayici, Kıbrıs üzerinden de Avrupa’ya açılacak.
Ada’daki mülkiyet imkanından yararlanacak.
Bir de Türkiye’nin buraya yönelik teşvik kredilerinden ve kendisine sağlanacak özel muafiyetlerden…

Peki, Kıbrıslı Türk sanayiciye nasıl bir “kolaylık” ya da “açılım” sağlayacak bu anlaşma…

Bakan Amcaoğlu’na göre “Ülkeye katma değer yaratacak, istihdam sağlayacak, buradaki şirketlerle yeni ortaklıklar yapılması için zemin oluşturacak…”
“Yeni ve kapsamlı bir yatırım alanı oluşacak, sanayinin çehresi değişecek” diyor Ekonomi Bakanı…

Ekonomi Bakanı Olgun Amcaoğlu’nun yoğunlaştığı nokta Türkiye’nin finansmanı ile Güvercinlik bölgesinde 800 bin metrekareye yayılacak yeni sanayi bölgesi…
İhalesi Türkiye’de bile…

Tam da “parayı veren düdüğü çalar” mantığı bana göre…
Üzgünüm ama yine “alt yönetim” tavrı…
Bakan’a göre yeni ve önemli bir yatırım anlaşması…

***

“Türkiye’nin sanayi bölgesi desteği elbette önemli, ancak, Organize Sanayi Bölgeleri Yasası’nda 20 milyon Euro olan yatırım şartı, neden 3 milyon Euro’ya çekiliyor” diye soruyorum.
 

“İkisi aynı değil” diyor Bakan.
“20 milyon Euro şartı özel yatırım alanları ve özel yatırımlar için… Organize Sanayi Bölgesi değil…”

Tamam da bu rakam ‘Organize Sanayi Bölgeleri Yasası’ içindeki bir referans…
“Organize Sanayi Bölgeleri Yasası aynı zamanda tüm altyapı maliyetleri dış finansman ile gerçekleşecek projeler için finansmanı sağlayan ülke ile özel anlaşma yetkisi de veriyor.”

Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu da görüşmeye ortak oluyor.
“Sorun yok” diyor, “Başvuruları komisyon değerlendirecek, en son kararı Organize Sanayi Bölgeleri Komisyonu verecek. 11 kişilik komisyonda hükümetin 3 temsilcisi var; 3 temsilci Sanayi Odası, 2 temsilci Ticaret Odası, 2 temsilci Esnaf Odası, 1 temsilci de belediyeden katılıyor.”
Yeni sanayi bölgesi için de komisyona ayrıca Türkiye’den 2 üye katılacak.

***

Israrla anlatmaya çalışıyorum.
Bu anlaşma “Türkiye ve kuzey Kıbrıs’taki sanayicinin koşullarını eşitlemek” için yapıldı.
Anlaşma diyor ki, Türkiye kurulmuş şirketlerin kuzey Kıbrıs’a sanayi yatırımı teşvik edilecek, bürokratik işlemler azaltılacak… Yabancılara yönelik Taşınmaz Mal Edinme ve Kiralama Yasası ile Sermaye Yasası’ndaki kurallardan da muaf tutulacak gelenler…

Kıbrıslı Türk sanayiciye teşvik, güvence, koruma nerede…

Bakan’a göre endişeye gerek yok…
“Tam teşekküllü bir Sanayi Bölgesi oluşacak. Bu adım sanayinin menfaatine olacak. İhracat odaklı bir yatırım ve üretim ortamı oluşacak.” diyor Bakan…

“Sivil toplum örgütleri tam destek verdi”

Ekonomi Bakanı Amcaoğlu ve Müsteşar Aşıkoğlu’na göre Türkiye ile KKTC arasındaki anlaşmaya sivil toplum örgütleri de tam destek verdi.

Özellikle soruyorum.
“3 milyon Euro ödeyen Türkiyeli yatırımcı gelsin, Organize Sanayi Bölgesi’nde fabrikasını kursun, buradaki yatırımcıyla eşit koşullarda üretime başlasın, teşvik ve muafiyet sahibi olsun diye sivil toplum örgütleri destek mi verdi? Yoksa yasadaki 20 milyon Euro rakamını mı dile getirdiler?”

Bakan’a ve müsteşara göre sivil toplum örgütlerinin anlaşmadan bilgisi de var onayı da…

O zaman Sivil toplum örgütleri ve üyelerinde söz sırası…
Kıbrıs Türk Sanayi Odası’nda…
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nda…
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanatkarlar Odası’nda…

Çünkü özellikle de çok sayıda sanayici ve esnaf endişesini dile getiriyor.
Ya riyakarlık var ortada…
Ya da yalan…

“Yeşil Hat Tüzüğü tehlikeye girebilir”

Doğu Akdeniz Üniversitesi Finansal Düzenleme ve Risk Yönetimi Merkezi Başkanı ve Bankacılık ve Finans Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mete Feridun, bu gelişme karşısında uyarıyor:

“Türkiye’den gelecek sanayicilerin ülkedeki yerli üretim karşısında haksız bir rekabet ortamı yaratacağını konuşmaya bile gerek yok. Ülkeler yerel üreticilerini korumak ve desteklemek için çeşitli tedbirler alırken bizim bunun tam tersi yönünde bir adım atmamız tartışmaya açık bir konu. Ama bundan da önemlisi, böyle bir adım Kıbrıslı Türkler için Annan Planı sonrasında ortaya konmuş büyük bir açılım olan Yeşil Hat ticaretini gerçekten de tehlikeye atacaktır.

(İlgili düzenleme şöyle diyor: Komisyon, özellikle bu Tüzüğün 4. maddesinin uygulanmasını ve Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümeti'nin etkin kontrolü altındaki alanlar ile etkin kontrolü altında olmayan alanlar arasındaki ticaret modellerini inceleyecektir”…. ”Herhangi bir üye devlet Konseyden, bu Tüzüğün uygulanmasından kaynaklanan endişe verici bir konuyu belirli bir zaman dilimi içinde incelemeye ve kendisine rapor vermeye davet etmesini talep edebilir.)

Güney Kıbrıs, AB Komisyonu’na bizi şikayet eder ve derse ki “siz bu düzenlemeyi Kıbrıslı Türkler kalkınsın diye yaptınız ama bakın bunlar üretimi Türkiye sermayesine yaptırmaya başlıyorlar, kalkınacak olanlar Kıbrıslı Türkler değil Türkiye’den gelen sanayicilerdir…”
Buna karşı nasıl bir savunma yapabiliriz?
Ha maksat zaten bu iş bozulsun ise o ayrı mesele…