Kıbrıslı Türklerin 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nı nasıl kutladıklarını, bu kutlamalar içerisinde ne gibi etkinlikler gerçekleştirdiklerini, ulusal basınımızın uzun süreli gazete yayınlarından olan Halkın Sesi’nde izlemeye başlayalım. Mart 1942 yılında yayın hayatına başlayan gazetemizde 19 Mayısla ilgili, 1942 ve 1943, 19 Mayıslarında sadece o günün anlam ve önemini belirten yazıları, gazetenin sahibi Dr. Fazıl Küçük ile gazete yazarlarından YAVUZ’un kaleme aldığı görülmektedir. 19 Mayısla ilgili herhangi bir etkinliğe bu gazetemizde söz konusu yıllarda rastlanmamıştır. Fakat 1944 yılında 19 Mayıs bayramı bazı etkinliklerle de kutlanmaya başlanıyordu. Lefkoşa Türk Spor Kulübü’nün bir duyurusuyla geçmişe doğru yol alıyoruz...

“Halkın Sesi, 18 Mayıs 1944, syf:2

L.T.S. Kulübü Sekreterliğinden

19 Mayıs 1944 Spor ve Gençlik Bayramı münasebetiyle Cuma günü ö.e. saat 10.30’dan 11.30’a kadar kulübümüz binasında yapılacak olan törene sayın halkımız davet olunur.”

  Evet kulübümüz kendi binalarında sabahleyin bir tören yapacağını duyururken yine aynı gün ve aynı sayfada yer alan tiyatro etkinliğinin duyurusuna da rastlıyoruz. Bu arada şunu belirtmekte yarar var; söz konusu yıllarda ve hatta daha da gerilere gittiğimizde, sosyal aktivite, anma ve bayramlarda tiyatro yani o günün deyimiyle “piyes” etkinlikleri genelde organizasyonları yapılabilen en önemli etkinlikti. Bu küçük detaydan sonra duyurumuza geçelim... 

“Halkın Sesi, 18 Mayıs 1944, syf:2 (reklam)

Lefkoşa Türk Spor Kulübünün Fevkalade Müsameresi

KARTAL

Milli Manzum Piyes 3 perde

19 Mayıs Cuma günü akşamı saat 8.30’da Papadopullos’da

KOZANOĞLU

Milli Piyes 3 perde

20 Mayıs Cumartesi günü akşamı 9.30’da Macik’de

Biletler: Vedia Barut, A. Nabi, Tatlıcı Bedevi, Kardeşler ticarethanelerinde, Halkevi ve L.T.S. Kulüblerinde satılmaktadır.”

Günün anlam ve önemine denk düşen bu gibi piyeslerde doğal olarak milli konuların işlendiği oyunların sahneye konması kaçınılmazdı. Ertesi gün, yani 19 Mayıs günü ise birinci sayfada bir şiire rastlıyoruz. Bugün; “Kıbrıslı Türklerin İlk Kadın Şairi” olarak andığımız Urkiye Mine Balman hocanım, “Gençlik Şarkısı” isimli bir şiirini kaleme almış, bunu okurla paylaşmıştı. Bu arada hemen şu notumuzu da düşelim, 1942 yılında Halkın Sesi gazetemizde önceleri “Urkiye Yusuf” olarak imza atan şairimize “Mine” ismi de öğretmeni tarafından verilmiş ve bu şiirinde “Mine” ismini de kullandığını görüyoruz.

“Halkın Sesi, 19 Mayıs 1944, syf:1

GENÇLİK ŞARKISI

Bir milletin şarkısıdır nara atan sesimiz

Binbir menkıbe yaratan cesur bir soydanız biz.

Her gün yeni bir tarihiz, her gün yeni bir zafer

Cesaret, ümit doludur; gözlerimizdeki fer.

Kalbimizde Türklük yaşar; başımız daima dik

Geleceği çökertir de en önde gider gençlik.

Binbir renkte bahar gördük, önümüz zafer dolu

Bükülmez gençliğimizin kalsa da dara bolu.

Dün, istiklâl şerbetini göke, toprağa, suya

Biz suvardık, avuç avuç hasta Anadoluya.

Tek kalp olduk; tek imanız, “ben sen yoktur” biz varız

İçimizde binbir sanat tutuşur alev, elev.

Bir ses haykırıyor bize: “yüksel, yükselmeyi sev”

Biz Türküz! Türklük aşımız taşıyor içimizden.

Akıp, giden zaman bile hızını alır bizden

Her doğan günün ufkunda alevlelenir şarkımız

Yoktur binbir alev saçan bir volkandan farkımız.

Her varlığa bir hız, en önde gider gençlik

Asırları çökertir de zamana “dur” der gençlik!

-Urkiye MİNE-“

Az önce duyurusunu verdiğimiz tiyatro etkinliği gerçekleştirilmiş, etkinlikle ilgili yorum da 23 Mayıs tarihinde Halkın Sesi gazetesinde okurla buluşturulmuştur...

“Halkın Sesi, 23 Mayıs 1944, syf:1

L.T.S. Kulübünün müsamereleri muvaffakiyetle temsil edildi

19 Mayıs gençlik ve spor bayramı münasebetiyle Papadopulos sinemahanesinde büyük bir kalabalık kitlesi huzurunda oynanan Kartal piyesi çok muvaffakiyetli olmuştur. Bütün rol sahipleri rollerini tamamiyle başarmışlardır. Bilhassa Bay Fevzi Yağtuğ ile Bay Mustafa Hulusi ile eşi Bayan Fevziye takdire sezadır. Fakat şunu da ilâve etmeliyim ki ilân edilen vakitten yarım saat sonra oyuna başlanması ve perde aralarındaki fasıla can sıkacak derecede uzun sürmesi pek haklı olarak halkın şikâyetini mucip olmuştur. Ertesi akşam yani 20 Mayıs’ta Macik sinemahanesinde Belediye azalarından Bay Hasan Fahri Uzman’ın nutkuyle başlıyan Kozanoğlu da çok muvaffakiyetli olmuş ve milli hisleri kabaran halk kitlesi tarafından ile devamlı surette alkışlanmıştır. Genç amatörlerimizi tebrik eder ve daha büyük başarılar dileriz.”

1944 yılının 19 Mayıs etkinlikleriyle ilgili çok önemli bir detayı daha öğreniyoruz. Bugüne kadar Lefkoşa’da 19 Mayıs kutlamaları “toplu sportif faaliyetler” olarak kutlanmamış. Yani yakın geçmişimizde olduğu gibi futbol sahalarında sportif gösterilerin Lefkoşa’daki ilk başlangıç yılının 1944 olduğunu görüyoruz bu haberden. Cümle içerisinde geçen “...ilk defa olarak Lefkoşa’da hısar altında...” bilgisi, bu yorumu yapmama neden oldu... 

“Halkın Sesi, 23 Mayıs 1944, syf:2

Haftanın Sor hareketleri

19 Mayıs Gösterileri

19 Mayıs Spor ve Gençlik Bayramı gününü tesit maksadıyle ilk defa olarak Lefkoşa’da hısar altında kesif bir halk kitlesi önünde spor gösterileri tertip edilmiştir. Oyunlara tam saat 4’te İstiklâl Marşıyle başlanmış ve kulüp ve kurumların güzide gençleri ellerinde mensup oldukları cemiyetlerin bayrakları olduğu halde şu sırayı takip ederek geçit resmine iştirak etmişlerdir:

Lefkoşa Türk İzci grubu, Viktorya Türk Kız Okulu Mezunlar Kurumu, Çetinkaya, Halkevi Yıldızspor, Halk Kulübü, Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği, Luricina Gençler Birliği, Lârnaka Türk Spor Kulübü, Lefkoşa Türk Spor Kulübü.....”