Nursun Erel

Amerikan eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’in 100 yaşında ölümü, bizleri çok yakından ilgilendiren bir konuyu çağrıştırdı.

1974 Kıbrıs Harekatında “kendi uçaklarımız tarafından 5 saat süreyle yanlışlıkla! bombalanan”  TCG Kocatepe muhribi ve 54 askerimizin şehit olduğu olaydan söz ediyorum.

Kimi gerçekler yıllar sonra ortaya çıkar ya…Ne yazık ki bu olay da böyle yaşanmış ve tarihimizin en karanlık sayfalarında yer almıştır. 

Çalıştığım gazetelerde, Tercüman ve Cumhuriyet’te “belgelere dayanarak” bu konuyu detaylı biçimde işlemiştim, “Yunan Konvoyu” sanılarak bombalanan gemilerin aslında Türk Deniz Kuvvetlerine ait olduğu ancak “seyir durumundaki” konumlarının tam olarak bilinmemesi, ya da aldatıcı istihbarat alınmış olması nedeniyle bu olayın yaşandığı epeyce sonra ortaya çıktı.

Genelkurmay Başkanlığı, yaşanan faciadan 2 yıl sonra kurduğu inceleme komisyonu ile olayın nasıl yaşandığına açıklık getirdi ama “kuvvetler arasında ayrıma yol açmamak için” hangi tarafın suçlu olduğu yargısına varmadan soruşturma raporunu tamamladı.

İşte Milli Güvenlik Kurulunun taarruz kararı aldığı 21 Temmuz 1974 günkü toplantı tutanağından bir özet:

“Milli Güvenlik Kurulunun 21 Temmuz 1974 günkü toplantısı devam ediyordu. Yunan Gemilerine Taarruz kararının alındığı tarihi oturumda Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Kemal Kayacan, Yunan Konvoyu ile ilgili istihbaratı, hükümet üyelerine aktarırken, konuşması yarıda kesildi.

Toplantıda bulunan Başbakan Bülent Ecevit’e acil olduğu gerekçesiyle telefon bağlandı. Arayan ABD Dışişleri Bakanı Dr. Henry Kissinger’di. Kissinger, Kıbrıs Harekatının -başlamadan durdurulması- için çaba gösteriyor, Türk Hükümetini harekatı sona erdirmesi için, çeşitli gerekçelerle ikna etmeye çalışıyordu.

Eldeki istihbarata göre BAF açıklarında bir Yunan Konvoyu vardı ve Kıbrıs’a doğru ilerliyordu.

Başbakan Ecevit, Kissinger’e Oramiral Kemal Kayacan’ın, Yunan filosu ile ilgili sözlerini, filo için alınan istihbaratı, aynen  nakletti…Başbakan, ABD Dışişleri Bakanının ısrarlı sözleri üzerine  şimdilik ateş-kes çağrısına uyulacağını, ancak bunun için Yunan Konvoyunun geri dönmesi gerektiğini bildirdi., -aksi halde konvoya, imha amacıyla taarruz edileceğini- de sözlerine ekledi.

Ecevit-Kissinger telefon görüşmesi böylece sona erdi…

Kısa bir süre sonra Kissinger Ecevit’i yeniden arayarak, Türk uçaklarının harekat hedefi olarak belirlediği noktada Yunan Konvoyu olmadığı bilgisini iletti, sözlerini “hata yaparsınız” diyerek  tamamladı.

Henry Kissinger’in yıllar sonra yayınlanan “Years of Renewal-Yenilenme Yılları” başlıklı hatıratında bu telefon konuşmasının tam metni yer alıyor. Gazeteci Murat Bardakçı kitaptan alıntıyı bir yazısında yayınlamıştı(*)

Kissinger’den gelen bu bilgi hükümet üyeleri ve komutanlar tarafından ciddiye alınmadı ve “konvoya taarruz planı” üzerindeki çalışmalar sürdürüldü. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, “35 derece kuzey enlem güneyinde  gemimiz olmadığını” belirterek, “yasak bölge” diye ilan edilen bölgedeki tüm gemilerin, “düşman gemilerinden” oluştuğu bilgisini verdi…

Oysa o noktadaki gemiler Türk Donanmasına ait gemilerdi.

Taarruz emri verildikten sonra aralıklarla yaklaşık olarak beş saat süren hava taarruzu sonucunda TCG Kocatepe muhribi battı, ayrıca konvoydaki TCG Mareşal Fevzi Çakmak ve TCG Adatepe muhripleri hasar aldı, gemilerde bulunan onlarca personel yaralandı ve 54 denizci şehit oldu.

Tercüman daki yazı dizisinden yıllar sonra olayın yıldönümünde bu kez  TCG Kocatepe’nin yanlışlıkla vurulmasını Cumhuriyet gazetesinde (**) belgelere dayalı olarak haberleştirmiş, genelkurmayın “gizli raporundan alıntılar” yapmış ve vardığı soruşturma sonucuna yer vermiştim, şöyleydi raporda varılan sonuç:

“TSK mahdut imkanla bu harekatı süratle sonuçlandırarak Türk harp tarihine yeni bir sayfa katmıştır. Bundan dolayı TSK’nın başarısına gölge düşürecek ve ilerisi için kötü örnek olabilecek olan hususların kamuoyu önünde tartışmasından elde edilecek kazanç, kaybedilecek maddi ve manevi değerler yanında ölçülemeyecek kadar azdır. Harplerde başarı kazanıp da hatası ve zayiatı olmayan taraf bulmak imkansızdır.

Sonuç olarak Kıbrıs’a karşı TSK’nın arz edilen faktörler ışığı altında ilgili makam ve şahısları sorumlu tutacak herhangi bir ihmal ve kusurun mevcut olmadığı düşüncesinin daha önde tutulması uygun olacaktır.”

Deniz Kuvvetleri mensuplarından, TCG Kocatepe muhribinde de görev yapmış olan Özhan Bakkalbaşıoğlu’nun “TCG Kocatepe Nasıl Battı” kitabında olay bütün yönleri ile ele alınmıştır, okumanızı öneririm… (***)

(*) https://www.hurriyet.com.tr/murat-bardakci-25-yildir-gizli-kalan-diyalog-39090573

(**) Nursun Erel, Belgelerin Işığında Kocatepe. Cumhuriyet 20 Temmuz 1993

(***) TCG Kocatepe Nasıl Battı- Kaynak Yayınları

https://bennursunerel.blogspot.com/search/label/K%C4%B1br%C4%B1s%20Harekat%C4%B1

(NURSUN EREL (“Suya yazdıklarım” başlıklı kendi bloğundaki yazı) – 1.12.2023)

***  KIBRIS’TAN HATIRALAR...

“Bu topraklardan bir Halide Ebe geçti...”

Mehmet Temel

Halide Müçteba. Nam-ı diğer HALİDE EBE (Ebe Halide). Annesi Hatice, babası Mehmet. 1915 doğumlu. Tek kardeşi ise 2 yaş küçüğü olan Mustafa Mulla Mehmet. Yani babam. Bölgenin ebesi olan Ebe Halide, Serdarlı Sağlık Ocağı’nda yıllarca hemşirelik yapmıştı. Ayrıca hatırımda kaldığı kadarıyla Kalavaç, Yeniceköy, Kurumanastır, Çatoz, Görneç, Ayharida, Konedra, İpsillat, Kufez, Vitsada, Tirmen, Lefkonuk, Maratoğno köylerinin ebesi. Fakir bir ailenin çocuğu olmasına rağmen zor yıllarda (İngiliz dönemi) liseyi bitirmiş, daha sonra da bir devlet hastanesinde kadın doğum doktoru yanında çalışarak ebelik sertifikası almış. Annemin en büyük abisi dayım Mehmet Müçteba ile evlenmişti. Bu evlilikten Ülkü,  Ayhan ve Gönül isminde üç çocuğu olmuştu. Bugün sadece Gönül ablam hayatta. Ülkü ablam ve Ayhan abimin ışıkları bol olsun. Rahmetli dayım çok erken yaşta vefat ettiği için çocuklarını yetiştirip büyütmek de bu cesur yürek kadına kalmıştı. Hayal meyal hatırlıyorum bir kız bisikleti vardı. Bu bisikletle yakın köylerde doğum yaptırdığı kadınları kontrole giderdi. Daha sonra bu bisiklet motora dönüştürülmüştü. O zor yıllarda toplumuna, insanına büyük emekleri olan Kıbrıs'ın cesur yürek kadını. Işıklarda uyu sevgili halam.

(Resim Kaynak: Akın Çorba - İsmail Karas. Resimler için abilerime çok teşekkür ederim...)

“Mehmet Nejati Kayalp yaşasaydı, 100ncü doğumgününü kutlayacaktı...”

Hüseyin Kayalp

“Mehmet Nejati KAYALP

Doğum tarihi: 15.12.1923

Doğum yeri   : Limasol

Anne Adı       : Gülsün Ahmed Nejati

Baba Adı        : Ahmed Nejati

Babamız Mehmet Nejati Kayalp yaşasaydı, 15 Aralık 2023’te tam yüzüncü doğumgününü kutlayacaktık...

1923’de Limasol’da doğdu. 1928’de babasının İngiliz Kraliyet görevinden dolayı annesinin pasaportuna kayıtlı olarak Mısır’a gitti. Tüm öğrenimini orada tamamladı ve 1950’lerin başında Kıbrısa döndüğünde Arapça, İngilizce, Fransızca, Türkçe ve Rumca dillerini yukarıdaki sıraya göre okur ve yazardı.

1956’da Nazlı Kayalp ile evlendi ve 5 erkek evlatları oldu. Oktay, Hüseyin, Zeki, Cahit, Nejat.

Kıbrıs’a dönüşünden sonra iş hayatına başladı.

1963’de Gümrükleme ve Denizcilik işini kurdu. Şu anki işletmelerimizin tümü onun mirası ve  “İLK 60 YILIMIZI KUTLUYORUZ”.

Tüm Kıbrıs’ta olduğu gibi, Ortadoğu’da da binlerce dostu ve sevenleri bizlerle halen daha hatıralarını paylaşmaları bizleri mutlu ediyor.

Hayatta olan tüm dostlarına ve sevenlerine sağlıklı ve uzun ömürler dilerken, kaybettiklerimize de huzur içinde yatmalarını dileriz.

15/12/2023-Baykal Mağusa....”