▶ Taşkınköy Devlet Sosyal Konutları’nda bazı apartman sakinleri evini terk etti, bazıları “Gidecek yerimiz yok” diyerek ‘korkuyla’ yaşamaya devam ettiğini anlattı… Bölgedeki diğer apartman sakinleri ise benzer endişe içinde olduğunu kaydederek, yardım çağrısında bulundu…

Fehime ALASYA

Türkiye’deki depremin ardından gözler ülkedeki konutlara çevrildi. Bina güvenliğinden endişe duyan bazı vatandaşlar depreme dayanıklılık testleri yaptırdı. Çıkan sonuçta hem konut sakinleri hem benzer yapılarda yaşayanların ‘can güvenliği endişeleri ikiye katlandı.

Taşkınköy Devlet Sosyal Konutları’nda deprem testi yaptıran 9’uncu Blok apartman sakinleri deprem anında hiçbir yaşam alanına olanak sağlamayan ‘göçme’ raporu ile karşılaştı. Bu durum büyük endişe ve korkuya neden oldu.

Bazı apartman sakinleri evini terk etti, bazıları “Gidecek yerimiz yok” diyerek ‘korkuyla’ yaşamaya devam ettiğini anlattı…

Bölgedeki diğer apartman sakinleri ise benzer endişe içinde olduğunu kaydederek, yardım çağrısında bulundu…

Alınan rapor sonrası hiçbir devlet biriminin kendileriyle iletişime geçmediğini belirten apartman sakinleri, çeşitli kurumlara kendilerinin giderek bilgi almaya çalıştığını ama herhangi bir ilgi görmediğini anlattı.

Taşkınköy Devlet Sosyal Konutlarında ofis ve evinin bulunduğu apartmana deprem testi yapılmasına öncü olarak ‘göçme’ durumunun olduğunu raporlayan LTB Eski Teknik İşler Komitesi Başkanı, Mimar Onur Olguner, “Benim apartmanımın betonarmesinde bir çatlağı bile olmadığı halde tehlikeli olduğunu test yaptırdıktan sonra fark ettik ” dedi.

Binanın 90’ların başında tamamlandığının bilgisini veren Olguner, uzun zamandır 99 öncesi binaların tehlikeli olduğundan şüphelendiğini ve deprem sonrasında bu şüphe nedeniyle test yapmaya gerek duyduğunu ifade etti.

Hem testin yapıldığı apartman, hem de yan bloklarda kalan bazı konut sahipleri ise çok tedirgin olduğunu anlattı, ‘can güvenliği’ için devlet desteğinin önemine değindi.

Kimi sakinlerin imkanlar dahilinde apartmanı terk ettiği belirtildi, kimisi ise “Gidecek yerimiz yok, korkuyla yaşıyoruz” dedi.

“Depremde hiç yaşam şansımız yokmuş, canımız için endişeliyiz, devlet bir yol göstermeli” diyen apartman sakinleri, bir an önce somut adımlar atılması gerektiğine vurgu yaptı.

Deprem dayanıklılık testi yaptırmak için apartmanda bir birliktelik olmadığını işaret ederen yan blok sakinleri, “Zaten bu apartmanların tümü de aynı dönem aynı şirket tarafından yapıldı, hepsi de aynı durumda test yapmaya gerek yok” dedi.

Evini satmak istediğini anlatan vatandaşlar, “Güvenilir mi bakmak lazım, evimizin değeri çok düştü, gidecek başka yerimiz yok, ne yapacağız bilmiyoruz” görüşünü paylaştı.

Uzun süredir binaların güvenilirliğini sorguladığını anlatan konut sahipleri, yapılan test sonucunda bundan emin olduklarını dile getirerek, devletten destek beklediğini anlattı. 

Bazı konutların betonarmelerindeki deformasyonu çıplak gözle görmek mümkün…

Öte yandan ülkenin birçok noktasında dıştan bakıldığında dahi bazı konutların betonarmelerindeki deformasyonu çıplak gözle görmenin mümkün olduğu YENİDÜZEN’in objektifine yansıdı.

Bazı apartmanlarda yıllardır bakım yaptırılmadığı da dikkat çekti.

‘Göçme’ raporu alan apartman sakinleri endişeli:

“Gidecek yerimiz yok, korkuyla yaşıyoruz”

Esat Ruh:

“Koçanları aldık, devletin ilgili birimlerine çıktık, hiçbir ilgi yok”

“Test yapmaya gerek yok, zaten yapıldı, bizim de öyle. Zaten apartmanda birlik yok. Yıllardır hiç tadilat da yapmadık. Nasıl sağlam olsun ki? Zemin katta kalıyoruz ve başka yere gitme durumumuz da yok imkanımız da. Deprem korkusundan, güvensiz yapı yüzünden salonda, kapı çıkışına yakın yatıyoruz, deprem çantamız hazır, odalara girmeye korkuyoruz. Koçanları aldık, devletin ilgili birimlerine çıktık, Başbakanlığa da gittik, hiçbir ilgi yok. Kendi başımıza nasıl başa çıkalım?”

Nadir Özyiğit:

“Külliye yapacağına bu gibi yapılara destek vermeli”

“Yatıyoruz, sabaha kalkabilir miyiz korkusu taşıyoruz. Bu olur şey değil. Devlet bize bir yer göstersin, biz kendi konteynırlarımızı öder alırız veya prefabrik evimizi kurarız, daha rahat uyku uyuruz. Önemli olan bu… Devlet yardımcı olmalı, Külliye yapacağına bu gibi yapılara destek vermeli.”

Ayşe Büyükoğlu:

“Depremde hiç yaşam şansımız yokmuş, canımız için endişeliyiz, devlet bir yol göstermeli”

“Geceleri korkudan uyuyamaz olduk. Test yaptılar, depremde hiç yaşam şansımız yokmuş, canımız için endişeliyiz. Bütün apartman birlik olup sesimizi duyuracağız. Devlet bize bir yol göstermeli, yardımcı olmalı. Zaten gücümüz olsa buradan kaçardık çünkü güvenilir olmadığını zaten tahmin ediyorduk. Şimdi kesin öğrenmiş olduk”

Ayşen Emekçi:

“İlk yardım çantamızı hazır edip kapıya yakın bekleyeceğiz”

“Başka eve çıkacak imkanımız yok, test sonucunu gördük ama mecburen burada kaldık. Panik olmadan tedbir almalıyız. İlk yardım çantamızı hazır edip kapıya yakın bekleyeceğiz. Bu yaşta borca giremeyiz.”

Hasan İsfendiyaroğlu:

“Çıkan sonuca şaşırmadık ama bu kadar da kötü çıkmasını beklemiyorduk”

“Test yapılmasını biz istemiştik, çıkan sonuca şaşırmadık ama bu kadar da kötü çıkmasını beklemiyorduk. Bize hiç yaşam şansı vermeyeceği söyleniyor, kötü çıkacağını bekliyorduk ama bu kadar da değil… Zamanın şartlarında kalitesiz çıkması bekleniyordu. Buradan taşınmadım, toplu hareket etmemiz gerek, göz göre göre tehlike altında olmamamız lazım.

Halide Sılay:

“Devlet, can güvenliğinin garantiye alınmasına destek vermeli”

“Deprem korkumuz vardı, son depremde çok sallandık ama yapan yerli şirkettin bize yalan yapmaz dedik, dışarıya bile çıkmadık, güveniyorduk. Test sonucuna çok şaşırdık. Türkiye’deki durumları görünce daha çok korkar olduk. Devlet yardımcı olmalı, bir geçici konteynır kent yapılmasına, can güvenliğinin garantiye alınmasına destek vermeli.”

Seral Karacalı:

“Apartman sakinleri birlik olmalı, devlet teşvik etmeli”

“Binaların hepsi aynı zamanda yapıldı, çok korkuyoruz. Kötü bir test sonucu… Apartman sakinleri olarak her konuda destek veririz. Devlet de bu konuda her türlü kolaylığı bize sağlamalı, yardımcı olmalı, teşvik etmeli.”

Kaldığı apartmana deprem testi yaptıran, LTB’nin Eski Teknik İşler Komitesi Başkanı ve Mimar Onur Olguner:

“Benim apartmanımın dışarıdan çatlağı yok ama testi yaptırdığımızda çökme tehlikesinde olduğunu gördük”

Ofis ve evinin bulunduğu apartmana deprem testi yaptırarak ‘göçme’ durumunun olduğunu raporlayan LTB’nin Eski Teknik İşler Komitesi Başkanı, Mimar Onur Olguner, “Benim apartmanımın betonarmesinde bir çatlağı bile olmadığı halde tehlikeli olduğunu test yaptırdıktan sonra fark ettik ” dedi.

Binanın 90’ların başında tamamlandığının bilgisini veren Olguner, uzun zamandır 99 öncesi binaların tehlikeli olduğundan şüphelendiğini ve deprem sonrasında bu şüphe nedeniyle test yapmaya gerek duyduğunu ifade etti.

Apartmanda yaşayan insanların büyük korkuları olduğunu anlatan Olguner, “Komşularım ne yapacağız diye soruyor. Ben kendim binada gece kalmayı bırakarak evimi taşıdım. Ama imkanı olmayanlar ve terk edemeyenler var. Bu komşularımın korkularını üzülerek görüyorum” ifadelerini kullandı.

“Yapı stokunun yenilenmesi için hedef zaman konulmalı ve sistem oluşturulmalı”

1999 yılı öncesi yapılan binaların çok büyük bir kısmının güvenilir olmadığını anlatan Olguner, “Bu bina stokunun birçok kısmının bu tehlikeyi taşıdığından şüpheleniyorum. Benim apartmanımın dışarıdan çatlağı yok ama testi yaptırdığımızda çökme tehlikesinde olduğunu gördük.” dedi.

1999 öncesi inşa edilen yapıların kontrol edilmesi gerektiğini anlatan Olguner, “Yapı stokunun yenilenmesi için hedef konulmalı ve bu stoğu yenileyecek kentsel dönüşüm sistemi oluşturulmalıdır. Eğer bu stoğu yenilemeyi ana gündemine almazlarsa milletvekillerimiz bilmelidir ki bizim Cumhuriyet Meclisine ihtiyacımız yoktur, vekillere verdiğimiz maaşlarla her ay bir binayı yenileyebiliriz, onları da bu ciddi gündemi konuşmayacaklarsa devlet tiyatrolarına aktarırız. Bu hayati konu gündeme alınmayacaksa ve sağ-sol tiyatrosu oynanacaksa, bunu devlet tiyatrolarında oynayabilirler” yorumunu yaptı.

Bazı konutların betonarmelerindeki deformasyonu çıplak gözle görmek mümkün…

Deprem testi sınıfları arasında en kötüsü ‘çökme’

Yapılan deprem testiyle ilgili de bilgi aktaran Olguner, şöyle devam etti:

“ÇÖKME sınıfı hemen yıkılıyor, ikincisi yine ÇÖKME ÖNCESİ sınıfı, üçüncüsü evden çıkma fırsatını veren, hemen çökmeyen, CAN GÜVENLİĞİ sınıfı, sonuncusu ise çökmeyen ve depremden hemen sonra kullanılabilen DEPREM SONRASI yapı sınıfı olarak tanımlanıyor.

Bizim yaptığımız testte, binanın hemen çökeceği ortaya çıktı. 2007 deprem yönetmenliğine göre ‘hemen çökme’ sınıfı yani. Güçlendirme projesi yapılabilir ve bu bina ‘CAN GÜVENLİĞİNE’ çıkarılabilir.

Ama bir betonarme binanın ömrü 50 yıl olarak görülüyor, benim binam 30 yaşında. Bu binanın güçlendirilmesi yapılsa, 20 yıl sonra yine bir güçlendirme isteyecektir. Bunun yerine kentsel dönüşüm sistemi yapılması gerektiğine inanıyorum.

Yıllardır kendi köşe yazılarımda yazıyor ve uyarıyorum. Bu konuda ilk yazımı 2018 yılında “OLASI BİR DEPREMDE 99 ÖNCEKİ KAÇ BİNAMIZ AYAKTA KALACAK” idi. Tekrar tekrar Kentsel Dönüşüm sistemini kurmamız gerektiğini söylüyorum. Eğer o günlerde dinlenilseydi ve niyet olsaydı 6 yılda 600 apartman yenileyebilirdik. 600 apartman bugün 2500 kişinin geceleri güvende uyuması demekti.”

“Kentsel dönüşüm için seferberlik ilan edilmeli…”

‘Kentsel Dönüşüm’ ile adım adım şehirlerin yenilenmesi ve yapı stokunun güçlendirilmesi gerektiğini anlatan Olguner, ‘Yapı Denetimi’ ile de yeni yapılacak binaların güvenceye alınması gerektiğini uyardı. Bu konuda sağ-sol görüş demeden hükümet ile muhalefet partilerin seferberlik başlatması gerektiğini savundu.

Olguner, şöyle devam etti:

“Bu konuda iktidar olduğu kadar muhalefet de sessizdir. Eğer mecliste adım atılmazsa olası kötü bir deprem senaryosundan tüm vekiller sorumlu olacaktır. Şehir Plancıları ve İnşaat Mühendisleri ile birlikte 99 öncesi yapı stoku yenilenmeli, bugünden itibaren tüm ülkede yapı denetimi şart olmalı ve binalarımızın güvenliği garanti altına alınmalıdır. Bu ülkede apartmanlarda kalan çok insan vardır ve bu insanlar vergilerini ödüyor, karşılığında da devletten hizmet bekliyor.” yorumunda bulundu.

Olguner, hükümet ve ana muhalefet partilere seslenerek, “Sinelim de gülle geçsin, halkı sakinleştirelim görüşlerinden uzak durulsun, yeni hava yolundan önce can güvenliğimizin sağlanmasına ihtiyacımız var” şeklinde konuştu.

Mali boyutu ne kadar?

Sadece zemin kattan ‘karot-beton’ testi alıp çalışma yaptıklarını anlatan Olguner, şöyle devam etti:

“Bina duvarlarından silindir şeklinde zarar vermeden delinerek alınan beton örneği, karot testi yapıldı. Bizim betonumuz C14 çıktı, şimdi bir apartman yapsanız C14 kullanamazsınız. Bizim test çok düşük çıktı. Tek kattan kesit aldığımız için 4, 5 bin TL civarı ödedik. Normalde her kata yapılıyor sanırım ama bize iki farklı inşaat mühendisi sadece zemin kata yapılmasını önerdi. İnşaat mühendisi için de buna ek belli bir analiz ücreti var. Tabi toplamı tüm apartman sakinlerine bölündüğünden tereddüt etmeden bu işlemi yaptırdık.”

Konut sahibi olurken dikkat!

“Bu günden itibaren 99 öncesi bir bina alacaksanız deprem testi yapıp ona göre ev kiralayın veya satın alın. CAN GÜVENLİĞİ sınıfını geçmeyen yerleri almayın veya kiralamayın” uyarısında bulunan Olguner, devletin de bu yönde bir yasa çıkarması ve konut satış ile kiralarına bu test olmaksızın izin vermemesi gerektiğinin altını çizdi. Olguner, ticari satış ve kiralamalarda ise bu test bilgisinin kiracı veya alıcıya bilgilendirilmesi şartının olması gerektiğini kaydetti.

Deprem testi için hangi yol izlendi?

Önce deprem konusunda uzman, güvenilir bir inşaat mühendisinin analizine, ardından İnşaat Mühendisleri Odasına başvurarak deprem testinin yapılması gerektiğini anlatan Olguner, “Yapılan similasyon binanın ne durumda olduğunu size söyleyecek. İnşaat mühendisleri size bina nasıl güçlendirilir bilgisini de verecek” dedi.

Fotoğraflar: Burçin Aybars