Köpekli adam

Geçen hafta Brüksel’e gitmiştim. Kıbrıs Sorunuyla ilgili bir etkinliğe katıldım. Ve ilk kez, AB kurumlarına giden yollar haricinde, diğer yollarda da yürüme şansı buldum.

İsmini hatırlayamadığım bir parktan geçtim. Her şey ince biçimde düşünülmüş. Göze hoş gelen süslemelerin daha net görünmesi için akıl dolu bir ışıklandırma yapılmış. Ağaçların birbirleriyle olan mesafesine kadar, her şey tamamen simetrik...

Gördüklerimizin hayranlığını, birlikte seyahat ettiğim Kıbrıslı arkadaşımla, elektronik seyahat rehberinin tavsiyesini dikkate alarak seçtiğimiz lokantaya doğru yürürken konuşuyoruz. Birbirimize “ne bekliyorduk ki? Avrupa’nın kalbindeyiz” dedik.

Daha sonra, Avrupa’nın kalbinde, bir kaldırımın üzerinde, kirli bir battaniyeye sarılmış uyuyan yaşlı bir adam gördük. Sahipsiz iki köpekçik ayaklarına sokulmuştu. Öte yanda, bir köşede elini açmış, dilenen bir kadın duruyordu. Bu trajik sahneler gözlerimin önünden tekrar tekrar geçiyor. Brüksel’deki evsiz insanlar bu kez belki de her zamankinden fazla dikkatimi çekmişti. Köpekli adam zihnimde çakılı duruyordu.

Brüksel’in merkezi meydanında yer bir gürültüyle sarsılıyor ama kimse şaşırmıyor. Bu gürültüyü çıkaran, üzerimizden özel tip helikopterle uçan olağan bir devriyeydi. Gideceğimiz lokantaya doğru adımlarımızı hızlandırırken, farklı giyimli, elleri silahlı, görkemli ve önemli binaları koruyan adamların yanından geçiyoruz. Avrupa’daki terör saldırılarından sonra güvenlik önlemleri artmış durumda. Bu alışkın olduğum bir görüntü değildi.  Binalar korunuyor. Peki ya insanlar? Neyse boş ver...

Lokanta konuk sever ve sıcak. İnternetteki gezi rehberine yorum yapan insanların yazdıkları da doğru çıktı. Yemekler harika.

Pencereden bakınca, havanın vahşileştiğini görüyorum. “Brüksel’de havaya asla güven olmaz” diyen resepsiyonist bana şemsiyesini vermişti. Güçlü bir rüzgâr ve şiddetli bir yağış başladı. Pencerenin tam karşısında oturmasam bunun farkına varmayacaktım. Aklıma hemen kaldırımda uyuyan yaşlı adam geldi. En azından köpekçikler ayaklarını sıcak tutabilir.

Harika yemeğimiz biter bitmez yağmur da durdu. Dışarı çıktık ve dönüş yoluna koyulduk. Ertesi gün zor bir gün olacaktı.


Etkinlik akşam saatlerindeydi. Sabahleyin bir kaç görüşmem vardı. Daimi olarak Brüksel’de, kent merkezinde kalan bir arkadaşla hareket ediyordum.

Binlerce insan içerisinde, geçen akşam gördüğüm yaşlı adamı yine karşımda buldum. Talihin tuhaf oyunları artık beni şaşırtmıyor. Ağır ağır yürüyordu ve köpekler arkasından geliyordu. Bir yandan acaba yardım isteyecek mi diye düşünüyorum, öte yandan ağzına kadar dolu, üzerime çaprazlama asarak paltomun içinde bıraktığım çantamdan cüzdanımı çıkarmayı düşünüyorum. Beyhude düşünmüşüm. Yardım falan istemedi. 

Arkadaşım beni geçmiş, geride kaldığımı fark etmemiş. Kaldırımda duran orta yaşlı göçmen kadına bakıyordu.  Yanına ulaştığım zaman “elbette Brüksel onların birinci tercihi değildi, burada tükenen yaşamlar var” dedi. Mültecilerin çaresizliği... İnsanlık adına bir utanç...

Mağazalarda uçsuz bucaksız, birbirinden pahalı şık paltolar. İnsanlar her gün bunların önlerinden geçiyor. Sınırlarını mültecilere kapatan ülke liderleri mutlaka bu caddeden geçmiştirler. Kim bilir? Belki de bu caddede dilenen insanlara bir kaç kuruş vermişlerdir. Verseler ne yazar ki? Bunu yapmakta yetersiz bile olabilirler.

Tekrardan, tamamen simetrik olan merkezi meydana ulaştık. Günışığında, bu harika manzarayı bütünleyen gölün kuğulara ve ördeklere ev sahipliği yaptığını gördüm. Her şey öylesine düzen içerisinde ki, artık gördüklerimdeki düzenlilik dikkatimi çekmiyor.


Bir güzellikler vitrini. Burası Avrupa. Sertliğin derme çatma halleri, egoizm ve güçlü olanın hâkimiyeti.  Dayanışma ve kardeşlik değerleri de bir vitrinden ibaret. Bir zamanlar toydum, ama artık bunlara kanmıyorum.
 

Kıbrıs Sorunu ile ilgili etkinlik gayet iyi geçti. Görüşmelerin bir sonuca ulaşacağı konusunda iyimser olan pek çok insanın ilgisini çekti. Avrupa’nın bölgede bir başarı öyküsüne ihtiyacı var. Bu kurtuluş olur. Konjonktür bizim için uygun. Bu kadar basit...


Atina üzerinden Kıbrıs’a dönüyorum. Elefterios Venizelos Havalimanı’ndan Larnaka’ya bir saatlik daha uçuşum var ve alışveriş yapmaya da, sohbet etmeye de iştahım yok.  Bir kafeteryada oturdum, haberleri izliyorum. Ses yok. Sadece görüntü.

Sınırlarda mahsur kalmış binlerce göçmen. İçlerinden birinin bitkinliği ve umutsuzluğu yüzünden okunuyor.  Konuşurken yüz hatları kasılıyor. Gözleri ağlamaktan kan çanağına dönmüş.  Alt yazıları okuyorum.

- “Eğer Avrupa’nın bu olduğunu bilseydim, buraya asla gelmeyecektim”.
- Geri dönmeyi düşünüyor musunuz?
- İntihar etmeyi düşünüyorum”.

Yunancadan çeviri: Şevki Kıralp.

--------------------------------------------------------------------------------

Ο άνθρωπος με τα σκυλιά

Έτυχε να επισκεφθώ τις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα, για μια εκδήλωση σχετικά με το Κυπριακό. Και για πρώτη φορά βρήκα τον χρόνο να περπατήσω και άλλους δρόμους πέραν αυτών που οδηγούν στα κτήρια των ευρωπαϊκών θεσμών.

Πέρασα από ένα πάρκο, του οποίου το όνομα αδυνατώ  να θυμηθώ. Εντυπωσιακά προσεγμένο, έξυπνα φωτισμένο για να αναδεικνύονται τα στοιχεία που το καθιστούν ελκυστικό, μονότονα συμμετρικό, ακόμη και σε ότι αφορά στην διάταξη των δέντρων και πεντακάθαρο.

«Εμ… τι περιμένεις; Στην καρδιά της Ευρώπης είμαστε» σχολιάζουμε με θαυμασμό με τον Κύπριο συνοδοιπόρο μου, καθοδόν προς το εστιατόριο το οποίο έχουμε προεπιλέξει λαμβάνοντας συμβουλές από τον ηλεκτρονικό οδηγό ταξιδιών.

Στην καρδιά της Ευρώπης λοιπόν, λίγο πιο κάτω, συναντάμε  έναν ηλικιωμένο να κοιμάται στο πεζοδρόμιο, πάνω σε μια λερωμένη κουβέρτα. Στα πόδια του είχαν κουρνιάσει δύο αδέσποτα σκυλάκια. Παραπέρα, μια γυναίκα στεκόταν σε μια γωνιά και έτεινε το χέρι για βοήθεια. Δεν ήταν τραγικά επαναλαμβανόμενο το σκηνικό, αλλά σαν να μην θυμάμαι να μου είχε κάνει ποτέ εντύπωση στις Βρυξέλλες το φαινόμενο των αστέγων. Στο νου μου πάντως, έμεινε καρφωμένη η εικόνα του άντρα με τα σκυλιά.

Στην κεντρική πλατεία των Βρυξελλών, ένας εκκωφαντικός θόρυβος δεν ξαφνιάζει κανέναν. Η καθιερωμένη περιπολία με ένα ειδικού τύπου ελικόπτερο. Καθώς επιταχύνουμε το βήμα προς το υποσχόμενο εστιατόριο, προσπερνάμε απαθώς τους ένοπλους άντρες ντυμένους με ρούχα παραλλαγής, οι οποίοι στέκονται μπροστά από επιβλητικά, καταφανώς σημαντικά κτήρια, τα οποία πλέον φρουρούνται μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Αυτή, ήταν σίγουρα μια καινούρια εικόνα για μένα.
Μάλιστα… τα κτίρια προστατεύονται. Οι άνθρωποι; Δεν βαριέσαι…

Το εστιατόριο, ζεστό και φιλόξενο και το φαγητό καταπληκτικό, όπως ακριβώς το περιέγραφαν άλλοι επισκέπτες στον ταξιδιωτικό οδηγό του ίντερνετ.

Από το παράθυρο βλέπω τον καιρό να αγριεύει.  «Ποτέ δεν ξέρεις στις Βρυξέλλες» μου είχε πει από το ξενοδοχείο η ρεσεπσιονίστ, προσφέροντάς μου ομπρέλα. Φυσούσε δυνατά και έβρεχε έντονα. Δεν θα το αντιλαμβανόμουν αν δεν καθόμουν ακριβώς απέναντι από το παράθυρο. Έφερα στο νου μου τον ηλικιωμένο που κοιμόταν στο πεζοδρόμιο. Τα σκυλιά, μάλλον θα κρατούσαν τα πόδια του ζεστά.

Η βροχή, σταμάτησε με το που τελειώσαμε με το υπέροχο δείπνο. Βγαίνουμε έξω και παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής. Η επόμενη μέρα, θα ήταν δύσκολη.

Η εκδήλωση, ήταν προγραμματισμένη για το απόγευμα. Το πρωί, μερικές προγραμματισμένες συναντήσεις, με οδηγούν μαζί με έναν φίλο που μένει μόνιμα στις Βρυξέλλες στο κέντρο της πόλης.

Μέσα στους χιλιάδες περιπλανητές, βρίσκομαι και πάλι μπροστά στον ηλικιωμένο που είχα συναντήσει το προηγούμενο βράδυ. Ε… λοιπόν, δεν παραξενεύτηκα για το περίεργο παιχνίδι της τύχης. Περπατούσε με αργό βήμα και τα σκυλιά τον ακολουθούσαν πιστά. Έμεινα να τον κοιτάζω, περιμένοντας να δω αν θα ζητούσε βοήθεια από τους περαστικούς και σκεφτόμουν πώς θα καταφέρω να προσεγγίσω το πορτοφόλι μου μέσα στην ασφυκτικά γεμάτη τσάντα μου, η οποία ήταν σταυρωτά κρεμασμένη πάνω μου, μέσα από το παλτό μου. Άσκοπες σκέψεις. Δεν ζήτησε βοήθεια.

Επιταχύνοντας το βήμα για να προφτάσω τον φίλο μου, ο οποίος δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι έμεινα πίσω, τον βρίσκω να κοιτάζει κι αυτός μια μεσήλικη γυναίκα στο πεζοδρόμιο. “Σίγουρα δεν είναι η πρώτη τους επιλογή, αλλά όλο και κάποιοι ξεμένουν κι εδώ” μου λέει.
Πρόσφυγες. Η ντροπή της ανθρωπότητας.

Χιλιάδες πανάκριβα κουστούμια και σικάτα παλτά, τους προσπερνούν καθημερινά. Ηγέτες χωρών, οι οποίες κλείνουν τα σύνορά τους στους πρόσφυγες, θα έχουν σίγουρα περάσει από αυτό τον κεντρικό δρόμο. Ποιος ξέρει; Μπορεί και να τους πέταξαν κανένα κέρμα, αν και ούτε γι’ αυτό  τους έχω άξιους.

Περνάμε ξανά από την  κεντρική πλατεία με την απόλυτη συμμετρία. Με το φως της ημέρας,  διακρίνω ότι  η λίμνη που συμπληρώνει το καταπράσινο τοπίο, φιλοξενεί κύκνους και πάπιες. Όλα σε τάξη. Δεν με εντυπωσιάζει πια.  

Μια  βιτρίνα ομορφιάς.  Αυτή είναι η Ευρώπη.  Ένα συνονθύλευμα σκληρότητας , εγωισμού και επικράτησης του ισχυρού. Οι αξίες της αλληλεγγύης και της συναδελφοσύνης είναι μόνο η βιτρίνα. Υπήρξα αδαής, αλλά δεν με ξεγελά πια.

Η εκδήλωση για το Κυπριακό στέφθηκε με επιτυχία. Προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών, οι οποίοι φαίνεται να αισιοδοξούν πέραν του δέοντος ότι θα υπάρξει κατάληξη στις διαπραγματεύσεις. Η Ευρώπη χρειάζεται ένα  success story στην περιοχή. Θα ήταν σωτήριο. Η συγκυρία είναι και για εμάς μεγάλη και σοβαρή. Έτσι… ψυχρά.

Επιστρέφω στην Κύπρο μέσω Αθήνας. Στο  αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος έχω μια ώρα μέχρι την πτήση για Λάρνακα και δεν έχω όρεξη ούτε για ψώνια, ούτε για κουβέντα. Κάθομαι σε μια καφετερία και βλέπω ειδήσεις, χωρίς ήχο. Μόνο με εικόνα.

Χιλιάδες πρόσφυγες εγκλωβισμένοι στα σύνορα. Ένας από αυτούς, εξουθενωμένος, και καταφανώς  απελπισμένος κάνει δηλώσεις. Είναι φανερό από τις συσπάσεις του προσώπου του και από τα δάκρυα στα μάτια του ότι ξεσπά. Διαβάζω στους υποτίτλους:
- “Αν ήξερα ότι αυτή είναι η Ευρώπη, δεν θα ερχόμουν ποτέ.
- Σκέφτεστε να πάτε πίσω;
- Σκέφτομαι να αυτοκτονήσω”.