Fehime ALASYA

Gün geçtikçe krediye daha çok ihtiyaç duyan vatandaşın bankalara olan borçları giderek artarken, ödeme gücü de buna paralel geriledi. Yurttaşların bankalara borcu 27 milyar Türk Lirası’na ulaştı.

Tahsili gecikmiş alacakların oranı Ocak ayında %7,19 iken Haziran’da % 8’i aştı.

Haziran ayında 27 milyar 523 milyon TL kredi kullanımı içinde, % 8,07 oranına denk toplam 2 milyar 115 milyon TL ödenemeyen kredi miktarı kayıtlara geçti.  

Merkez Bankası tarafından hazırlanan istatistiki verilere göre salgın öncesi Ocak ayında 25 milyar 247 milyon lira olan kredi miktarı, salgın sonrası 2 milyar 276 milyon TL arttı. Haziran ayında kredi miktarı 27 milyar 523 milyon TL’ye yükseldi.

Bireysel Krediler ve Kredi Kartları kaleminde Haziran ayında 6.507 milyar TL olan tutarın yaklaşık 400 milyon TL’si ödenmedi.

Tahsili gecikmiş alacaklarda hızlı yükseliş

Tahsili gecikmiş alacakların artışı ise verilere şu şekilde yansıdı:

Ocak’ta %%7,19, Şubat’ta %7,26, Mart’ta %7,20, Nisan’da 7,81, Mayıs’ta 7,87, Haziran’da ise %8,07.

Haziran ayında 27,523 milyar TL kredi kullanımı içinde toplam 2 milyar 115 milyon TL ‘tahsili gecikmiş kredi’ yer aldı. Ödenemeyen krediler içinde Bireysel Krediler ve kredi Kartı dilimi %18 paya sahip.

Haziran ayında ödenemeyen kredinin %19’unu bireysel krediler oluşturdu. İkinci en yüksek pay % 18 ile otel ve restoranlar, ardından %15 inşaat sektörü oldu.

Bu oranın özellikle Mart ayından sonra arttığı dikkat çekti.

Kredi kartı borçları da arttı

Salgından sonra kredi kartı borçlarında ise hızlı bir yükseliş yaşandı. Mart ayında 545 milyon TL olan kredi kartı borçları, Haziran ayı itibarıyla 611 milyon lirayı aştı.

Bireysel Krediler ve Kredi Kartlarındaki yüksek rakamlar başı çekti

İçinde bulunduğumuz yılın ilk ayında Bireysel Krediler ve Kredi Kartı rakamları 6 milyar iken, Haziran ayına gelene dek bu rakam 6 milyar 507 milyon TL oldu.

Kredi miktarı Ocak ayında toplam 25,247 milyar lira iken, bu rakam aylara göre şöyle yükseldi; Şubat’ta 25,844 milyar lira, Mart’ta 26,463 milyar lira, Nisan’da 27,215 milyar lira, Mayıs’ta 27,101 milyar lira ve Haziran’da 27,523 milyar lira oldu.

Kredi dilimleri arasındaki dağılımda tüm aylarda Bireysel Krediler ve Kredi Kartlarındaki yüksek rakamlar başı çekerken, bunu sırasıyla Taşımacılık, Depolama ve Haberleşme, İnşaat, Otel ve Restoran, Tarım Avcılık ve Ormancılık ve Eğitim kredileri takip etti.

Kapalı sektörlerde ‘tahsili gecikmiş alacaklar’ arttı

Aylara göre olan kredi dağılımında ise salgın döneminde kapalı olan İnşaat, Otel ve Restoran ile Taşımacılık, Depolama ve Haberleşme kredilerinde özellikle Nisan-Mayıs aylarında düşüş yaşandığı verilerde yer aldı. Buna karşın söz konusu sektörlerdeki ‘tahsili gecikmiş alacaklarda’ hızlı bir yükseliş görüldü. 

Kredi kartı borçları 545 milyondan 611 milyona çıktı

Vatandaşların salgın döneminin başladığı Mart ayında 545 milyon olan kredi kartı borçları, Haziran ayı itibarıyla 611 milyon lirayı aştı. Salgından sonra kredi kartı borçlarında ani bir yükselme yaşandı.

Ocak ayında 560 milyon lira olan kredi kartı borçları Şubat’ta 585 milyona çıktı. Nisan ayında ise bu rakam 488 milyona düşerken, Mayıs ayında büyük bir çıkışla 608 milyona yükseldi. Haziran ayında ise bu yükseliş hız kesmedi, 608 milyon olan kredi kartı borçları 611 milyonu aştı.

Ocak’ta 6 milyarlık kredi

Ocak ayında kullanılan 25,2 milyar liralık kredinin içinde 6 milyar lira ile en fazla Bireysel Krediler ve Kredi Kartları kalemi yer aldı.

Bu kalem içinde yer alan ara başlıklarda ise Ferdi Konut Kredisi 1,8 milyar lira, Ferdi Krediler 3,5 milyar lira tutarken, Kredi Kartları 560 milyar TL ile en çok kullanılan krediler oldu.

Ferdi kredilerin ardından Taşımacılık, Depolama ve Haberleşme kalemi için ise 3,9 milyar lira, İnşaat için 3,2 milyar, Otel ve restoran için 1,8 milyar, Tarım Avcılık ve Ormancılık için 1,6 milyar, Eğitim için ise 1 milyar lira kredi kullandırıldı.

Ekonomist, DAÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Besim:

“Tahsili gecikmiş alacaklar çok arttı”

Tahsili gecikmiş alacakların çok arttığını ifade eden Ekonomist, DAÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Besim, bireylerin borcunu ödemekte, şirketlerden daha kötü durumda olduğunu anlattı.

Besim, YENİDÜZEN’e yaptığı değerlendirmede önemli tespitlerde bulundu:

“Haziran ayında Toplam 2 milyar 115 milyon TL ödenemeyen kredinin %19’unu bireysel krediler oluşturdu. İkinci en yüksek pay ise %18 ile otel ve restoranlarda, ardından %15 inşaat sektörü oldu.

Hükümet, 2. Ekonomik Paket’te borçların yeniden yapılandırılmasıyla ilgili ikinci bir adım atılacağını açıklamıştı. Merkez Bankası bu olayın farkında dolayısıyla insanların borçlarını ödeyebilmesi için borç yapılandırması yönünde bir girişim başlatmıştı. Kurların da artması, salgınla birlikte tahsili gecikmiş alacakların da yükselmesine neden oldu. Ocak ayında toplam kredilerin %7,01 iken Haziran ayında %8’i aştı.

Bu artış, 2. Ekonomik pakette sözü edilen bu çalışmanın bir an önce uygulamaya girmesi gerektiği anlamına geliyor. Aksi halde bu oran daha da artacak.

Yapılandırma artmazsa bu tahsili gecikmiş alacaklılar daha da kötü duruma düşecek. Bu konuyu Merkez Bankası, hükümetle birlikte bir an önce oturup neticelendirmeli. Hükümet, kamu maliyesine düşen vergileri almayacağını söylemişti ancak üstüne düşeni yerine getirmedi, bir an önce getirmeli, Merkez Banaksı bir an önce girişim başlatmalı. Aksi halde bankacılık sektörü bu gelişmeden olumsuz etkilenecektir.”