Esra Aygın 

Bugün her iki taraf da adım atmalı 

Tek taraflı müdahale BM çerçevesi dışında ve Türk önerilerinde yok

BMGS sadece ilerleme olursa gelecek

Crans Montana’da devam etmekte olan Kıbrıs Konferansı’nda, dün Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum tarafları, BM’ye, açıkta kalmış olan temel konularda – yani  yönetim ve güç paylaşımı, mülkiyet, toprak, Türk ve Yunan vatandaşlarına eşdeğer muamele ve güvenlik ve garantiler – önerilerini bir paket şeklinde sundular. 

Garantör devletler Türkiye, Yunanistan ve Birleşik Krallık ise sadece güvenlik ve garantiler başlığında öneri sundu. 

Cuma günü Crans-Montana’ya gelen BM Genel SekreterAntonio Guterres, müzakerelerin, temel konuları içeren bir paket üzerinden devam etmesi konusunda taraflar arasında bir mutabakat sağlamış, bu paketin, süreci kapsamlı bir çözüme taşıyabileceğini belirtmişti. Söz konusu paket anlayışı çerçevesinde, Guterres, yönetim ve güç paylaşımı, mülkiyet, toprak, Türk ve Yunan vatandaşlarına eşdeğer muamele ve güvenlik ve garantiler konularında taraflar için kabul edilmez olan pozisyonları paket çerçevesinin kapsamı dışında bırakarak, pakete dahil edilecek önerilerin taraflar adına kabul edilebilir öneriler olmasını temin etmişti. 

Bu anlayışla, örneğin güvenlik ve garantilerde, 0 asker 0 garanti pozisyonunun, Kıbrıs Türk tarafı için kabul edilmez olduğundan çerçeve dışı bırakıldığı, tek taraflı müdahale hakkının ise Kıbrıs Rum tarafı için kabul edilmez olduğundan çerçeve dışı bırakıldığı öğrenildi. 

Dün, Birleşmiş Milletler, Kıbrıs Rum tarafının öneri paketini çerçeve dışı bularak kendilerinden yeni bir öneri paketi hazırlayıp sunmalarını talep etti. Rum tarafının, öneri paketinde, dönüşümlü başkanlığın kabul edilemez olduğunu yazdığı, bunun da Genel Sekreter’in yönetim ve güç paylaşımı başlığı için çizdiği çerçevenin dışında olduğu öğrenildi. BM’nin talebi üzerine, Rum tarafı önerilerini yeniden şekillendirerek BM’ye sundu. 

Diplomatik kaynaklar şu an itibarıyla tüm öneri paketlerinin Genel Sekreter Guterres’in çizdiği çerçeve kapsamında olmasına rağmen, Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum tarafların, hala ellerindeki müzakere kartlarını açmak için veya ileriye doğru bir adım atmak için karşı tarafın elini görme veya adım atmasını bekleme eğilimi içinde olduklarını vurguladı. 

Kaynaklara göre, bugün hem Kıbrıs Türk tarafından hem de Kıbrıs Rum tarafından yönetim ve güç paylaşımı ve güvenlik ve garantiler konularında bir orta yol bulmak için karşılıklı adımlar gelmeli.

BM bugün bunu mümkün kılacak bazı yöntemler üzerinde çalışacak. 

Bu arada Türkiye Dışişleri Bakanı MevlütÇavuşoğlu’nun dün akşam Genel Sekreter Guterres’iarayıp Crans-Montana’ya çağırdığı öğrenildi. Crans-Montana’da süreci izlemek için bulunan Cumhuriyetçi Türk Partisi, Toplumcu Demokrasi Partisi, Demokrat Parti ve Ulusal Birlik Partisi başkan ve temsilcileri de ortak bir bildiri yayınlayarak Guterres’i sürece müdahale etmeye davet etti. 

Müzakerelere yakın bir kaynak, “eğer yarın sabaha kadar pozisyonlarda bir ilerleme olmazsa Genel Sekreter’in buraya gelmesi için hiçbir neden yok. Genel Sekreter buraya gelip geçtiğimiz Cuma yaptığı gibi bir çaba içerisine girmeyecek. Taraflar ancak istekli olduklarını ispat ederlerse ve ileriye adım atarlarsa  gelecek,” diye konuştu.

Kaynaklara göre Crans Montana zirvesinin herhangi bir ilerleme olmadan tamamlanması halinde müzakereler Kıbrıs’ta “iş ola” devam edecek ama BM kesinlikle bir zirve hazırlığına daha girmeyecek.