Kriz Alışkanlıkları Değiştiriyor

“Türk Lirası”nın değerinin düşmesi, insanların gündelik hayatlarına zorluklar getirmesinin yanı sıra birçok Kıbrıslı Türk’ü alternatif çözümler aramaya da itiyor.
Bu arayış sanırım “varlıklarını” korumak için!
Son günlerde, Kıbrıslı Türklerin,  güneydeki bankalarda hesap açmak için izlenecek prosedürleri araştırdıklarını duyuyoruz.
Hâlihazırda, adanın güneyinde yaşayan Kıbrıslı Türklerin banka hesapları var.
Ve prosedüre bakılacak olursa, süreç Kıbrıslı Rumlara uygulanan süreçten farklı değil.
Ancak kuzeyde yaşayanlar için durum biraz daha farklı.
Çünkü “ikametgâh” adresinin teyit edilmesi noktasında engel çıkıyor. Bunun sebebi, kuzeydeki ikametgâh adresinin kabul edilmemesidir.
Kabul edilmiyor, çünkü iki taraf arasında resmi yazışma yapılamıyor!
Diğer yandan 74 sonrasında cadde ve sokak isimleri değişti ve bankalar verilen adresi doğrulayamıyorlar.
Güneyde çalışanlar Kıbrıslı Türkler, ikamet adresi olarak işvereninin oluruyla işyeri adreslerini yazıyorlar.

***                                      

Türk lirasının Euro ve Dolar karşısında keskin bir şekilde değer kaybetmesi Kıbrıslı Türklerin güneydeki satın alma alışkanlıkları ve tercihlerinde de değişikliklere neden oldu.
Kıbrıslı Türkler, barikatların açılmasının ardından bu alışkanlıkları edinmişlerdi.
Şimdi çıplak gözle görülüyor ki, Kıbrıslı Türkler güneyde eskisi kadar çok alışveriş yapmıyor.
Mall’un park yerini dolduran Kıbrıs Türk plakalı arabaların yerinde şimdi üç harfli arabalar var.  

***

Politis gazetesinde geçtiğimiz günlerde yayınlanan araştırmaya göre, Kıbrıslı Türkler, güneydeki büyük mağazalarda, büyük süpermarketlerde, giyimle ilgili marka mağazalarda, ‘Mall’larda ve restoranlarla kafelerde para harcıyorlar.
(ya da daha doğrusunu söylemek gerekirse harcadılar).
Ve hatta, Kıbrıslı Rumlardan çok daha fazla turistik yerlere seyahat ediyorlar.     
Kıbrıslı Rumlar ise tam tersine diğer tarafta eğlence için yaptıkları harcamalarda çok daha dikkatli davranıyorlar. Otellerde kalmaktan kaçınıyorlar, birçoğu restoranlara gitmiyor.
Öte yandan, ekonomik krizden sonra (ki olumsuz sonuçlarını halen yaşıyoruz) bazı ihtiyaç ürünlerinin, tütün, ilaç, sigara, alkol gibi ürünlerin ve diş doktoru gibi hizmetlerin Kıbrıs Türk tarafında çok daha ucuz olmasından istifade etmek suretiyle bu alanlara harcama yapanların sayısı artmıştır.
Sırf bu harcamaları yapmak üzere barikat geçenlerin sayısı da az değildir.    

***

Makaleden ziyade araştırma haberi içeriği taşıyan bu yazıya kendi yorumumu da ekleyecek olursam şunları belirtebilirim:
Güneyde birçok kişi Kıbrıslı Rumların, kuzeyde ne harcadığıyla ilgileniyor.
Özelikle de vurgulamak istedikleri ve ilgilendikleri nokta ise kumarhanelerde harcanan paralardır. Buna rağmen, Kıbrıs Üniversitesi tarafından yapılan araştırmaya göre, kumarhanelere sürekli giden Kıbrıslı Rumların sayısının pek fazla olmadığı ortaya konmuştur. Bu araştırmada ayrıca, adanın kuzeyine geçen Kıbrıslı Rumların ve harcadıkları para oranlarının daha düşük olduğu da ortaya konmuştur.
Tüm bunlara karşın, Kıbrıslı Türklerin bizim tarafa ne kadar para bıraktıklarıyla ilgilenmiyoruz ama bizim ne kadar harcadığımızla uğraşıp duruyoruz.
Durumu anlatmak üzere yaptığım bu ayrıntılı cümlelerden aklınızın karışmadığını ümit ederek daha fazla analiz yapmadan sonuç bölümüne geçeyim!

Kesin ve net yorumum olarak (yeniden) “tuhaf” nitelendirilmek pahasına şunu ortaya koyayım: Bu memlekette; yaşayanların etnik kökeninden bağımsız olarak coğrafyanın enine boyuna her yerinde, ekonomik gelişme ve refah Kıbrıs sorununun çözümü aracılığıyla gerçekleşebilirdi.
“Gerçekleşebilirdi” diyorum.
Geçmiş zaman kullanmam tesadüf değil! 

YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili

Η κρίση αλλάζει τις συνήθειες

Η διολίσθηση της αξίας της τουρκικής λίρας, πέραν των δυσκολιών που επιφέρει στην καθημερινότητα και στην κανονικότητα της ζωής των ανθρώπων, ωθεί όπως φαίνεται αρκετούς Τουρκοκύπριους να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις στην άλλη πλευρά, για τη διασφάλιση των περιουσιακών τους στοιχείων  και κυρίως των μετρητών τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τις τελευταίες ημέρες έχουν αυξηθεί σημαντικά τα ερωτήματα που δέχονται οι τράπεζες στην ελληνοκυπριακή πλευρά από Τουρκοκύπριους για τη διαδικασία που χρειάζεται να γίνει ώστε να ανοιχτεί τραπεζικός λογαριασμός!

Ήδη αρκετοί Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι εργάζονται στην ελληνοκυπριακή πλευρά, διαθέτουν λογαριασμό, ενώ σε ότι αφορά στη διαδικασία, αυτή δεν διαφέρει από τη διαδικασία που ακολουθείται για τους Ελληνοκύπριους, ωστόσο προκύπτει κώλυμα στο σημείο της επιβεβαίωσης της κατοικίας. Κι αυτό γιατί διεύθυνση κατοικίας στην τουρκοκυπριακή πλευρά δεν γίνεται δεκτή καθώς δεν μπορεί να παραδοθεί αλληλογραφία μεταξύ των δύο μερών, ενώ έχουν αλλάξει και τα ονόματα οδών μετά το ’74 και οι τράπεζες δεν μπορούν να επαληθεύσουν τη διεύθυνση. Όσοι εργάζονται στην ελληνοκυπριακή πλευρά, ως διεύθυνση αλληλογραφίας δηλώνεται αυτή του εργοδότη τους, μετά ασφαλώς από τη συγκατάθεσή του.

***

Η ραγδαία πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας έναντι του ευρώ και του δολαρίου, έφερε όμως και  αλλαγές στις αγοραστικές συνήθειες και προτιμήσεις των Τουρκοκυπρίων στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Οι συνήθειες τις οποίες είχαν αναπτύξει οι Τουρκοκύπριοι μετά την διάνοιξη των οδοφραγμάτων, ολοένα και αραιώνουν το τελευταίο διάστημα. Το παρατηρεί κανείς και δια γυμνού οφθαλμού. Ο άλλοτε γεμάτος από αυτοκίνητα με τουρκοκυπριακές πινακίδες χώρος στάθμευσης του mall, γεμίζει τώρα κυρίως από αυτοκίνητα με τριψήφια γράμματα.

***

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που έγινε από την εφημερίδα «Πολίτης», οι Τουρκοκύπριοι, ξοδεύουν (ή ξόδευαν καλύτερα) στην ελληνοκυπριακή πλευρά κυρίως σε μεγάλες υπεραγορές, σε μεγάλα πολυκαταστήματα, σε επώνυμα καταστήματα με είδη ένδυσης και υπόδησης, σε mall και σε εστιατόρια και καφετέριες, ενώ ταξιδεύουν πολύ συχνότερα από ότι οι Ελληνοκύπριοι σε τουριστικά θέρετρα.
Αντίθετα, οι Ελληνοκύπριοι είναι πολύ πιο προσεκτικοί στις εξόδους ψυχαγωγίας στην άλλη πλευρά. Αποφεύγουν να διαμένουν σε ξενοδοχεία, οι περισσότεροι δεν πάνε σε εστιατόρια, αλλά μετά την οικονομική κρίση (τις συνέπειες της οποίας ακόμα βιώνουμε), εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι προϊόντα, είδη πρώτης ανάγκης και κάποιες υπηρεσίες όπως καύσιμα, φάρμακα, τσιγάρα, ποτά και οδοντιατρικές υπηρεσίες είναι πολύ πιο φτηνά στην τουρκοκυπριακή πλευρά και δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι περνούν το οδόφραγμα μόνο και μόνο γι’ αυτά.

***

Ως άποψη σε αυτό το χρηστικό περισσότερο ρεπορτάζ παρά άρθρο, θα έλεγα το εξής:

Στην ελληνοκυπριακή πλευρά, οι περισσότεροι ασχολούνται με όσα οι Ελληνοκύπριοι ξοδεύουν στην τουρκοκυπριακή πλευρά, με  ιδιαίτερη έμφαση στα χρήματα που χάνονται στα καζίνο, αν και σύμφωνα με έρευνες του Πανεπιστημίου Κύπρου, το ποσοστό των Ελληνοκυπρίων οι οποίοι συχνάζουν σε καζίνο, δεν είναι μεγάλο, όπως μικρότερο είναι και το ποσοστό των Ελληνοκυπρίων οι οποίοι μεταβαίνουν στην τουρκοκυπριακή πλευρά και άρα ξοδεύουν και χρήματα, σε αντίθεση με τους Τουρκοκύπριους. Παρ’ όλα αυτά,  αγνοούμε όσα χρήματα αφήνουν (ή άφηναν) Τουρκοκύπριοι στη δική μας πλευρά και ασχολούμαστε μόνο με όσα ξοδεύουμε εμείς. Ελπίζοντας ότι δεν μπερδευτήκατε από τις δύο μεγάλες προτάσεις που χρησιμοποίησα για την περιγραφή της κατάστασης, την καταθέτω ως παραδοχή και χωρίς περαιτέρω ανάλυση!

Και ως καταληκτικό σχόλιο, ας το πω άλλη μια φορά με κίνδυνο να χαρακτηριστώ (ξανά) γραφική: Η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία αυτού του τόπου σε όλο του το γεωγραφικό μήκος και πλάτος, ανεξαρτήτως ενθοτικής προέλευσης των κατοίκων του, θα μπορούσε να επέλθει μέσα από τη λύση του Κυπριακού. Θα μπορούσε… δεν είναι τυχαίος ο χρόνος που χρησιμοποιώ!