Ülkeler, ekonomi politikalarını iki ekonomik zemin üzerinden planlayıp uygularlar. Bunlardan biri para politikaları, diğeri ise maliye politikalarıdır. Ülkemizde para politikası zemininde herhangi bir uygulama yapılması, para gibi, faiz gibi araçlar üzerinde etkin bir yönetim imkânı olmamasından dolayı çok sınırlıdır. Öte yandan, maliye politikaları ekonomimizin üzerine yaslanabileceği, plan, program yapabileceği tek ekonomi yönetme ayağı olarak karşımıza çıkmaktadır. Maliye politikaları çerçevesi, kendi içerisindeki araçlarla ekonominin yönetilmesine imkân sağlamakta ve ekonomik hedefler belirleyip o hedeflere ulaşılmasını mümkün kılmaktadır. Bu çerçevede, ekonomik akıldan uzak, ekonomik kalkınma hedefi olmayan maliye politikaları, özellikle para politikası araçlarından mahrum olan KKTC gibi ülkelerde çok büyük bir ekonomik boşluk yaratır. Hedefi, planlı ve belirgin olmayan ülkelerin ekonomileri, planlanan hedeflere doğru değil, çevresinde oluşan olumsuz veya olumlu konjonktürlere göre kontrolsüz reaksiyon gösteren bir yapıda olur ve dolayısıyla ekonomi yönetiminden söz etmek mümkün olmaz.

Bu bağlamda, devlet, kamu bütçesi yoluyla maliye politikasını uygular ve makroekonomik değişkenler üzerinde etkili olmaya çalışır. Amaç, ekonomide büyüme, tam istihdam, istikrar ve adil gelir dağılımı gibi temel makroekonomik hedeflerin gerçekleştirilmesidir. Belirlenecek makroekonomik hedeflere ulaşmak adına, devletin kullanabileceği en önemli araç olan bütçemiz çerçevesinde yapılan, devletin cari ve yatırım harcamalarının yanısıra , teşvik ve muafiyetleri ile daha birçok destek ve piyasa müdahaleleri  mevcuttur.

Bilinmelidir ki bütçeden yapılan harcamalar bir finansal aktivite olarak ortaya çıkarken, bu finansal aktivitenin dönüşümünde birtakım ekonomik sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla bütçeden yapılan harcamaların, belirlenmiş ekonomik hedeflere ulaşacak şekilde planlanıp uygulanması kritik öneme sahiptir. Ekonomik büyüme, işsizlik, ekonomik istikrar, ülke gelir dağılımı ve daha birçok sektörel gelişimleri sağlamak adına, devlet harcamaları doğru yönlendirildiği derecede önemli rol oynayabilir. Dolayısıyla, bütçe kullanımının ekonomik hedeflere ulaşmada son derece ciddi bir rolü olduğu bilinciyle bütçe planlamasının doğru yapılması çok önemlidir.

Bilindiği üzere, bütçe, mahalli gelirler, harçlar, fonlar gibi birtakım gelir kalemlerinden oluşturulur ve devletin hem tüketim unsurlarını hem de üretim unsurlarını finanse etmek amacıyla kullanılır. KKTC bütçesinin büyük bir bölümü devlet çalışanlarının maaşlarına gidiyor olsa da, piyasalarımızda devletimizin en büyük alıcı, diğer bir deyişle, tüketici olduğu da bir gerçektir. Tam da buradan yola çıkarak, devlet bütçesinin alımları piyasalarda finansal bir aktivite olarak yapılırken, her alımın bir ekonomik geri dönüşümü olduğu bilinci ile bir hareket planı takip edilebilir. Devlet bütçesinden serbest piyasada yapılan alımların ekonomik etkileri önceden planlanıp öngörülmek suretiyle ekonomik hedefler konabilir ve bütçenin hedeflere göre stratejik planlanması ve kullanılması ile birlikte ekonomik politikalar ve hedefler gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte, ekonomik büyüme, istikrar, gelir dağılımı, verimlilik ve sürdürülebilirlik gibi makroekonomik hedeflere ulaşmak da mümkün olabilir.

Dolayısıyla, gerçekleşen devlet alımlarında, ilk irdelenmesi gereken unsurlar çoğaltılabilecek olsa da, ilk bakışta öne çıkanlar şöyledir:

1. Bütçe kullanımının yarattığı menfaatler hangi piyasaların gelişimine katkı koymaktadır?
2. Bütçe harcamaları ne kadar ithalatı artırmakta ve ne kadar yerli üretimi desteklemektedir?
3. Piyasalardan devlet bütçesi çerçevesinde yapılan alımlardan doğan gelir, toplumun ne kadar geniş bir bölümüne yayılabilmektedir?
4. Devlet alımlarının yoğunluklu yapıldığı piyasalarda bu alımlar ne kadar istihdam olanağı sağlamaktadır?

Ancak diğer yandan, birçok kez ülkemizde görmüşüzdür ki, hükümetler ekonomiyi iyi yönetme motivasyonu dışında, kendi yandaşlarına çıkarlar sağlamak ve seçmen kitlesine şirin görünmek amacıyla kamu harcamalarını ölçüsüz şekilde artırıp herhangi bir ekonomik akla hizmet etmeyen istihdam ve benzeri yaklaşımlarla, bütçe açıklarına neden olurlar. Dolayısıyla mali disiplin elde edilen gelir kadar, harcama yapılması açısından da oldukça önemlidir ancak mali disiplini sağlamanın bir ekonomik hedef olarak değil, ekonomik hedeflere ulaşma çabalarına destek sağlayacak sağlıklı bir yapı ve makroekonomik denge olarak algılanması gerekmektedir. Ayrıca, bütçe disiplini çerçevesinde uygulanacak olan tasarruf tedbirlerinin nereden ve nasıl tasarruf edileceği de yine ekonomik hedefler doğrultusunda olmalıdır.

2020 bütçesinin Mecliste tartışıldığı, içerisinde bulunduğumuz dönemde kaleme aldığım bu makalemde, ülkemizin refahı adına, bütçenin ne kadar önemli bir ekonomi yönetme aracı olduğunu ilgililere hatırlatmak istedim. Sonuç olarak, politika yapıcıların temelde başarması gereken, bahsekonu bütçeyi harcarken, ek (marjinal) bir refah yaratmak, bu refahın çarpan etkilerini maksimize ederken, toplum içerisinde adil olarak dağılımını sağlamak ve ekonomik istikrarı da korumaktır. KKTC mali yapısı, kendi içerisinde kısıtları olsa da, ekonomik hedef taşıyabilecek bütçeler hazırlanmasına imkân verecek kapasitededir. Dolayısıyla hükümet edenlerin bu bilinç ve sorumlulukla hareket etmesi gerektiği inancındayım.